Τον Πανορμίτη γιόρτασαν οι Συμιακοί και οι Δωδεκανήσιοι στην Αμερική

Γράφει ο Μανώλης Κασσώτης 

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Στο νότιο άκρο της Σύμης, περνώντας από ένα στόμιο 100 περίπου μέτρων μπαίνει σ’ ένα ευρύχωρο αξιοθέατο κόλπο, όπως δηλώνει και η αρχαία του ονομασία «Πάνορμος». Στο βάθος του κόλπου αντικρίζεις το μοναστήρι του Πανορμίτη με ένα γύρω αξιόλογα κτίσματα.

Είναι αφιερωμένο στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και πήρε το όνομα του από την αρχαία ονομασία του κόλπου. Μεταξύ των 450 περίπου εκκλησιών, μοναστηριών και εξωκλησιών που υπάρχουν στην Σύμη, τα εννέα, που αντιστοιχούν στα ισάριθμα αγγελικά τάγματα, είναι αφιερωμένα στον Ταξίαρχο Μιχαήλ, και πήραν το όνομα τους από την τοποθεσία που βρίσκονται.

Ο σημερινός ναός κτίστηκε το 1783, το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ολοκληρώθηκε το 1787 και η αγιογράφηση πραγματοποιήθηκε το 1792. Δέος προκαλεί η φυσικών διαστάσεων θαυματουργή Εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ και το ασημένιο ανάγλυφο επικάλυμμα της προσδίδει λαμπρότητα και αίγλη στη μορφή του Αρχαγγέλου.

Πάνω από την κεντρική πύλη του Μοναστηριού βρίσκεται το πανύψηλο καμπαναριό, που ο άνεμος παίρνει την ιαχή από τις καμπάνες και των σήμαντρών του και την διαχέει σ’ ένα ειρηνικό περιβάλλον γεμάτο από θάλασσα και πεύκα.

Ο Πανορμίτης θεωρείται προστάτης των ναυτικών, όχι μόνον των Δωδεκανησίων, αλλά και όλου του Ελλαδικού χώρου, όπως φαίνεται από τα πλούσια αναθήματα από πολλά νησιά και ναυτικές περιοχές της Ελλάδας όπως από την Ύδρα, μεταξύ άλλων στο οικοδομικό συγκρότημα του Μοναστηριού υπάρχει και Υδραίικο.

Ακόμα και σε μη ναυτικά νησιά έχει φτάσει η φήμη του Μοναστηριού, όπως στην Κάρπαθο που τουλάχιστον τρία από τα μοναστήρια αφιερωμένα στον Αρχάγγελο Μιχαήλ είναι γνωστά με το όνομα Πανορμίτης και σε ένα Καρπάθικο παραδοσιακό τραγούδι αναφέρει: Ω Πανορμίτη Συμιακέ που κατοικείς στην Σύμη, / Έλα και ευλόγησε τ’ αντρόγυνο που γίνει.

Η φήμη του Μοναστηριού είχε φτάσει και στην Ρωσία από όπου προέρχονται αρκετά αφιερώματα.

Η φήμη του Πανορμίτη είχε εξαπλωθεί σ’ όλο τον κόσμο ιδιαίτερα όπου υπήρχαν Συμαϊκές παροικίες. Σ’ ένα προάστειο του Buenos Aires στην Αργεντινή, το Remedios De Escalada, βρίσκεται σήμερα μια εκκλησία, που ίδρυσαν οι πρώτοι Συμιακοί μετανάστες που πήγαν στην Αργεντινή και την ονόμασαν San Miguel De Panormita. Είναι η πρώτη Ελληνορθόδοξη εκκλησία που ιδρύθηκε στην Νότιό Αμερική. Πανορμίτης ονομάστηκε ο Συμαϊκός σύλλογος του ιδρύθηκε το 1916 στο Campbell OH, όπου η εκεί  η Ελληνορθόδοξη εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Ταξιάρχη. Επίσης Ταξιάρχης ονομάζεται ο Συμαϊκός σύλλογος του ιδρύθηκε το 1923 στο Tarpon Springs FL.

To 1975, βρισκόμενος σε διακοπές στο Daytona Beach FL, σταμάτησα σ’ ένα φημισμένο εστιατόριο θαλασσινών. Μπαίνοντας στο parking, με έκπληξη μου είδα ένα κότερο παρκαρισμένο με την ονομασία Σύμη. Η έκπληξη μου μετετράπη σε συγκίνηση, όταν μπαίνοντας στο εστιατόριο είδα πάνω στο τοίχο, για διακόσμηση, μια σωσίβιο κουλούρα καϊκιού με το όνομα Πανορμίτης. Το εστιατόριο ήταν του συμπατριώτη μας Σωτήρη Κωνσταντινίδη.

Ταξιάρχης ονομάζεται ο Συμαϊκός σύλλογος που βρίσκεται στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας και την ημέρα της γιορτής του, κατά το διάστημα της λειτουργίας και στην περιφορά της εικόνας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, οι κωδωνοκρουσίες της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας αντικαθίστανται με μαγνητοφωνημένους ήχους από τις καμπάνες του Πανορμίτη. Πανορμίτης ονομαζόταν και ο Συμαϊκός σύλλογος που υπήρχε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Από το 1925-60, που υπήρχε ανθούσα Συμαϊκή παροικία στο Βελγικό Κογκό, οι Συμιακοί που έμεναν στην Κασέγκα έφτιαξαν μια μικρή εκκλησία που την ονόμασαν Πανορμίτης. Κάθε Κυριακή και γιορτή συγκεντρώνονταν σ’ αυτό το εκκλησάκι και έψαλλαν σχετικές ψαλμωδίες, ύμνους και τροπάρια ανάλογα με την περίπτωση και την ημέρα της γιορτής του Πανορμίτη έφερναν παπά από την Leopoldville για να λειτουργήσει.

Στην Ελλάδα, ο Συμιακός σύλλογος της Ρόδου ονομάζεται Πανορμίτης όπως και του Πειραιά, και Πανορμήτιο ονομάζεται το Γυμνάσιο της Σύμης. Το Συμαϊκό Βήμα, η εφημερίδα του Συλλόγου είχε για έμβλημα της το μοναστήρι του Πανορμίτη και η εφημερίδα Συμαϊκά Νέα είχε για έμβλημα της την εικόνα του Πανορμίτη. Πολλοί Συμιακοί εκδηλώνουν την αγάπη τους στον προστάτη τους δίνοντας για χάρη του το όνομα Μιχάλης ή Πανορμίτης στον πρωτότοκο γιο τους. Μιχάλης είναι το πιο διαδεδομένο όνομα μεταξύ των Συμιακών.

Έτσι και φέτος, συνεχίζοντας την παράδοση, ο Συμαϊκός Σύλλογος “Αίγλη” που εδρεύει στη Νέα Υόρκη γιόρτασε την καθιερωμένη γιορτή του Πανορμίτη την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στην Αστόρια. Παρευρέθηκε σύσσωμο το ΔΣ με αρκετά μέλη του, το προεδρείο της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας και αρκετοί άλλοι Δωδεκανήσιοι και φίλοι ομογενείς.

Μετά το τέλος της Θείας λειτουργίας και αρτοκλασίας, ακολούθησε η καθιερωμένη δεξίωση στο Ανδριώτης χολ της εκκλησίας, όπου προφέρθηκαν καφές, αναψυκτικά και παραδοσιακά γλυκίσματα, μεταξύ των οποίων και τα φημισμένα Συμιακά ακούμια, τυρόπιτες και κουλούρια.  

*************************************

Close to Tradition: Panormitis was celebrated by the Simians in America

At the southern end of Symi, passing through a mouth of about 100 meters, the visitor enters in a spacious attractive bay, as its ancient name “Panormos” indicates. At the end of the bay can be seen the monastery of Panormitis with surrounding remarkable buildings. It is dedicated to Archangel Michael and took its name from the ancient name of the bay. Among the approximately 450 churches, monasteries and chapels that exist in Symi, nine, corresponding to the same number of angelic orders, are dedicated to Archangel Michael, and took their names from their location.

The current church was built in 1783, its wood-carved iconostasis was completed in 1787 and the hagiography took place in 1792. The life-size miraculous Icon of Taxiarch Michael is awe-inspiring, and the silver embossed cover lends brilliance and glamor to the figure of the Archangel. Above the main gate of the Monastery is the towering belfry, which the wind takes sound from its bells and disperses it in a peaceful environment full of sea and pine trees.

Panormitis is considered the patron saint of sailors, not only of the Dodecanese, but also of the entire Hellenic area, as can be seen from the rich votive offerings from many islands and maritime regions of Greece such as from Hydra, among others in the building complex of the Monastery there is also the “Hydraiko”. Even in non-naval islands the reputation of the Monastery has reached, as in Karpathos where at least three of the monasteries dedicated to Archangel Michael are known by the name Panormitis and in a Karpathian traditional song it says:

O Panormite Symian who dwells in Symi, /Come and bless the newlyweds.

The reputation of the Monastery had also reached Russia, from where many offerings come.

Panormite’s fame had spread throughout the world, especially where there were Symian settlements. In a suburb of Buenos Aires in Argentina, Remedios De Escalada, there is today a church founded by the first Simian immigrants who went to Argentina and called it San Miguel De Panormita. It is the first Greek Orthodox church founded in South America. Panormites was named the Symian society founded in 1916 in Campbell OH, where the Greek Orthodox church there is dedicated to Taxiarchis. Also Taxiarchis is named the Symian society founded in 1923 in Tarpon Springs FL.

In 1975, while on vacation in Daytona Beach FL, I stopped at a famous seafood restaurant. Entering the parking lot, I was surprised to see a parked car named Symi. My surprise turned into emotion, when entering the restaurant I saw on the wall, for decoration, a lifebuoy of a boat with the name Panormitis. The restaurant was owned by our compatriot Sotiris Konstantinidis.

Taxiarchis is the name of the Symian society in Sydney, Australia, and on the day of its celebration, during the liturgy and during the procession of the icon of the Archangel Michael, the bells of the church of the Holy Trinity are replaced with recorded sounds from the bells of Panormitis. Panormites was also named the Symian club that existed in Alexandria, Egypt.

From 1925-60, when there was a flourishing Symian community in the Belgian Congo, the Symians living in Kasega built a small church which they named Panormitis. Every Sunday and holiday they gathered in this little church and sang related psalms, hymns and tropes depending on the occasion and on the day of Panormite’s feast they brought a priest from Leopoldville to officiate.

In Greece, the Symian society of Rhodes is named Panormitis as is that of Piraeus, and Panormitio is the name of the Gymnasium of Symi. “Symaiko Vima”, the society’s newspaper had the Panormitis monastery as its emblem and the “Symaika Nea” newspaper had the image of Panormitis as its emblem. Many Symians show their love for their patron by naming their first-born son Michael or Panormitis for his sake. Michael is the most common name among the Symians.

So, this year, continuing the tradition, the Symian Association “Agle” based in New York celebrated the established feast of Panormitis on Sunday, November 6, at the church of Saint Catherine in Astoria. After the end of the Divine Liturgy and “artoclasia”, the customary reception followed in the church’s Andriotis Hall, coffee, refreshments, and traditional sweets were served, including the famous Symian “akoumia”, cheese pies and pretzels.

Manolis Cassotis.