ΑΘΗΝΑ. (ΑΠΕ – ΜΠΕ) Ελλάδα, Σουδάν, Λιβύη, Βαλκάνια. Η μεταναστευτική περιπέτεια των τρυγονιών, είναι συγκλονιστική, καθώς ταξιδεύουν ακούραστα για μήνες, πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα ετησίως. Μεγάλα, δύσκολα και επικίνδυνα ταξίδια για την επιβίωσή τους. Παρά το μικρό τους μέγεθος οι αποδημητικές διαδρομές αυτών των πανέμορφων πτηνών, τα καθιστούν μεγάλους και ατρόμητους ταξιδευτές. Σύμβολο ομορφιάς, αγάπης και συντροφικότητας από τα αρχαία χρόνια, το τρυγόνι δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τους κινδύνους των ταξιδιών του. Ο πληθυσμός τους έχει μειωθεί κατά 80%, εξαιτίας του μεγαλύτερου εχθρού τους: Του ανθρώπου.
Η «Αθηνά» είναι μία, από αυτά τα μοναδικά πουλιά. Ξεχωριστή και συνάμα πολύτιμη συνεργάτιδα της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας: το θηλυκό Τρυγόνι, στο οποίο τοποθετήθηκε ένας ελαφρύς δορυφορικός πομπός το περασμένο φθινόπωρο στον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων, μάς δίνει τη σπάνια ευκαιρία να το «ακολουθήσουμε» στα μεγάλα μεταναστευτικά του ταξίδια.
Ακολουθώντας το σήμα του δορυφορικού πομπού της, η Ορνιθολογική, παρακολούθησε την «Αθηνά» να αναχωρεί πέρσι στα μέσα Σεπτέμβρη από τα Αντικύθηρα και να φτάνει στην υποσαχάρια Αφρική, στην περιοχή του Νοτιοδυτικού Σουδάν, όπου περνά τον χειμώνα, μετά από σχεδόν έναν μήνα και διάσχιση 3.000 χιλιομέτρων.
Με τον ερχομό της άνοιξης, άνοιξε ξανά τα φτερά της για τους τόπους αναπαραγωγής στην Ευρώπη. Το ταξίδι είναι πολύ δύσκολο: χρειάζεται να ξεπεράσει δύο μεγάλα εμπόδια, την έρημο Σαχάρα και τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Αλλά η «Αθηνά» τα κατάφερε.
Διασχίζοντας το Τσαντ και τη Λιβύη άφησε πίσω της την έρημο Σαχάρα και μετά από μια στάση για ξεκούραση και ανεφοδιασμό στη χερσόνησο της Κυρηναϊκής στις ανατολικές ακτές της Λιβύης, ξεκίνησε για τη διάσχιση της Μεσογείου. Περνώντας πάνω από τα Κύθηρα, σταμάτησε στη νοτιοανατολική Πελοπόννησο και μετά από δύο βράδια έφτασε πριν από λίγες μέρες στον θεσσαλικό κάμπο, που αποτελεί δημοφιλή σταθμό ανεφοδιασμού για τα σποροφάγα μεταναστευτικά πουλιά. Από εκεί θα κατευθυνθεί βορειότερα για την περιοχή όπου θα φωλιάσει, πιθανώς κάποια χώρα των Βαλκανίων.
Μείωση 80% του πληθυσμού από τη λαθροθηρία
Το τρυγόνι είναι το μόνο από την οικογένεια των Περιστεριδών στην Ευρώπη που μεταναστεύει σε μεγάλες αποστάσεις. Τα τελευταία χρόνια οι πληθυσμοί του είδους έχουν υποστεί δραματική μείωση, που φτάνει έως και το 80%, κάτι που οδήγησε στην κατάταξή του ως «Τρωτό είδος» στον Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). Η απώλεια των ενδιαιτημάτων του εξαιτίας της επέκτασης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχει παίξει καθοριστικό ρόλο, όμως στις Μεσογειακές χώρες η λαθροθηρία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα που επιτείνει την απειλή.
Όπως υπογραμμίζει η Ορνιθολογική Εταιρεία, ειδικά το ανοιξιάτικο κυνήγι, παράνομο ήδη από το 1983 στη χώρα μας, αποτελεί πραγματικό έγκλημα απέναντι στα εξουθενωμένα και αδυνατισμένα τρυγόνια, μετά το δύσκολο ταξίδι τους: ένα έγκλημα με στόχο πουλιά που έρχονται για να φωλιάσουν.
Σύμφωνα πάντα με την Οργάνωση, το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο στα Ιόνια Νησιά, που παρά τις δεκαετίες απαγόρευσης, εξακολουθεί να θεωρείται από μερίδα του τοπικού πληθυσμού «παραδοσιακή» δραστηριότητα.
Ακόμη και αυτή τη στιγμή, με την πανδημία του κορονοϊού να έχει επιβάλει περιορισμό των μετακινήσεων, στα νησιά-περάσματα των τρυγονιών υπάρχουν κάννες στραμμένες εναντίον τους.
Η ενημέρωση για τους κινδύνους της ανοιξιάτικης λαθροθηρίας και η πίεση για την εφαρμογή του νόμου είναι ένας από τους στόχους που έχει θέσει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ώστε να γίνει παρελθόν αυτή η βάρβαρη πρακτική.
Όπως τονίζει, καταλήγοντας η Εταιρεία, «εμείς θέλουμε η “Αθηνά” να συνεχίσει να εκπέμπει το σήμα της. Ποιος θα ήθελε να δει τον πομπό της να σβήνει από τον χάρτη»;
Το πρόγραμμα δορυφορικής τηλεμετρίας που μας επέτρεψε να παρακολουθούμε τις συναρπαστικές διαδρομές της «Αθηνάς» είναι μια πρωτοβουλία του Σουηδικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας σε συνεργασία με την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Marie-Claire Cronstedts, με την υποστήριξη της ΣΑΝΗ Α.Ε. Υλοποιείται στον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων , με την υποστήριξη του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, όπου κάθε άνοιξη και κάθε φθινόπωρο δακτυλιώνονται χιλιάδες πουλιά, προσφέροντας έτσι πολύτιμα στοιχεία στη μελέτη του μεταναστευτικού διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου.
Μέχρι σήμερα έχουν τοποθετηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος δορυφορικοί πομποί σε 5 τρυγόνια, ενώ το ερχόμενο φθινόπωρο, θα τοποθετηθούν επιπλέον πομποί για τη μελέτη των μεταναστευτικών διαδρομών των πουλιών προς την Αφρική και την επιστροφή τους την επόμενη άνοιξη και πάλι στην Ευρώπη και τη χώρα μας.
