Γράφει ο Σάββας Αθανασίου *
Η μιγάδα Κρεολή θεωρείται η ομορφότερη γυναίκα στον κόσμο. Τα μαύρα της μαλλιά, το σοκολατένιο χρώμα και το καλλίγραμμο κορμί της φαίνεται ότι ασκούσαν ιδιαίτερη έλξη στον Έλληνα μεγαλοεφοπλιστή Σταύρο Νιάρχο.
Το εντυπωσιακό και επιβλητικό «μαύρο σκαρί» με τα τρία τεράστια κατάρτια τον φιλοξενούσε για χρόνια στα ταξίδια του, όταν δεν ήταν αραγμένη στο Μόντε Κάρλο, στη Σπετσοπούλα, στα λιμανάκια της Βουλιαγμένης.
Αγαπημένος προορισμός του Σταύρου Νιάρχου ήταν η Γουαδελούπη, το νησί που ανακάλυψε ο Χριστόφορος Κολόμβος στην Καραϊβική. Εκεί υπάρχουν, έτσι λένε, οι ομορφότερες γυναίκες στον κόσμο. Συχνά συναντούσες την «Κρεολή» στο Πόρτο Φίνο, στο Κάπρι, στην Κορσική.
Η «Κρεολή», με μήκος 65,3 μέτρα, ναυπηγήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1927 από την εταιρεία Camper and Nicholsons. ‘Ηταν εξοπλισμένη με μια diesel μηχανή 890 ίππων και η μέγιστη ταχύτητα της ήταν 14 κόμβους. Είχε κατάλευκα πανιά και όταν άνοιγαν κάλυπταν ένα χιλιόμετρο. Το κατάστρωμα ήταν κατασκευασμένο από το πανάκριβο ξύλο τικ.
Ο Σταύρος Νιάρχος ήταν ερωτευμένος με την «Κρεολή» και έλεγε συνήθως στους ναυτικούς που είχε στην θαλαμηγό του: «Όταν πεθάνω, θέλω να βάλετε τη σορό μου μέσα στην “Κρεολή” και μετά να τη βουλιάξετε».
Βέβαια, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ αυτή η επιθυμία του, δεδομένου ότι αποφάσισε να την πωλήσει στον Βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας Αμπνουλαζίζ με μεσάζοντα τον Γιάννη Λάτση. Είχε προηγηθεί η απόφαση του να ναυπηγήσει το “Ατλαντίς” και αργότερα στο Τραβεμούντε το “Ατλαντίς ΙΙ”, για να πλέει με μεγαλύτερο σκάφος από το “Χριστίνα” του Αριστοτέλη Ωνάση.
Το ιστορικό του σκάφους
Το 1926 ο Αμερικανός εκατομμυριούχος Alexander Smith Cochran, αποφάσισε να ναυπηγήσει το πιο όμορφο σκάφος του κόσμου με την ιδέα να έχει ένα γρήγορο ιστιοφόρο με ελάχιστο δυνατό πλήρωμα. Οι Camper & Nicholsons κατασκευάζουν ένα avant garde ξύλινο σκάφος ικανό να πλέει σαν δελφίνι στη θάλασσα.
Ο μεγιστάνας Κόχραν ένιωσε δέος από το μέγεθος του πλοίου και ζήτησε να κοντύνουν το ύψος των καταρτιών και το άνοιγμα τους. Ξεκινώντας ως Vira το 1927, το γιοτ διέσχισε τη Μεσόγειο αλλά χωρίς να έχει την αρχική διαμόρφωση, το σκάφος ήταν πολύ βαρύ και αντέδρασε άσχημα στα κύματα.
Υπό την ιδιοκτησία του Ταγματάρχη Maurice Pope, μέλους της Βασιλικής Μοίρας, απέκτησε το θρυλικό της όνομα Créole. Το γιοτ ανακαινίστηκε το 1937 σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο του Nicholson και συμμετείχε σε πολλές ρεγκάτες. Αργότερα με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1939, αφού χρησιμοποιήθηκε ως ναρκαλιευτικό, εγκαταλείφθηκε.
Το 1947, το Créole αποκτήθηκε από τον Σταύρο Νιάρχο και μεταφέρθηκε στη Γερμανία για να το αποκαταστήσει. Έκανε ξανά αλλαγές, διευρύνοντας το σαλόνι και διακοσμώντας το με τοιχογραφίες του Νταλί, παρέχοντάς του ειδικό κλιματισμό με έργα των Σεζάν, Ρενουάρ, Βαν Γκογκ και Ντεγκά.
Ο Νιάρχος ήταν σχολαστικός και ανήσυχος άνθρωπος και ήθελε να πλεύσει με το πλοίο όλες τις θάλασσες. Πέρασε πολύ χρόνο στο πλοίο, έζησε και εργάστηκε εκεί αλλά μετά το θάνατο της γυναίκας του, έχασε το ενδιαφέρον του για το σκάφος. Το 1977 η κυβέρνηση της Δανίας απέκτησε την Créole για τη σχολή ιστιοπλοΐας της, αλλά μετά από πέντε χρόνια το πλοίο καταστράφηκε.
Μετά από πολλά χρόνια ατυχίας, η Créole βρήκε αίσιο τέλος όταν το αγόρασε ο Maurizio Gucci το 1983, ο οποίος ενδιαφέρθηκε πολύ για την ιστορία του ιστιοφόρου, το αποκατέστησε και το εκσυγχρόνισε, σεβόμενος το παρελθόν. Βέβαια δεν τον απόλαυσε όπως ήθελε, αφού δολοφονήθηκε από τη γυναίκα του.
Η Allegra Gucci, η σημερινή ιδιοκτήτριά της, έχει κληρονομήσει από τον πατέρα της, Maurizio, την αγάπη για τη θάλασσα, την ιστιοπλοΐα και τη φροντίδα και την προσοχή για αυτό το μεγαλειώδες ιστιοφόρο που διατηρεί όλο τον αρχικό ιστιοπλοϊκό εξοπλισμό, εργαλεία και αξεσουάρ και είναι σε άψογη κατάσταση, γεγονός που κάνει μια αυθεντική απόλαυση για να πλεύσετε ή να απολαύσετε ένα γεύμα σε αυτό το παλιό και εξαιρετικό σκάφος.
Το μήκος του ιστιοφόρου είναι 214,24 πόδια ή 65,30 μέτρα και πλάτος 30,97 πόδια ή 9,44 μέτρα και το βάρος είναι 680 τόνοι και αναπτύσσει ταχύτητα 11 Κόμβων.
Ποιος ήταν ο Σταύρος Νιάρχος
Ο Σταύρος Νιάρχος είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας εφοπλιστής όλων των εποχών, σε πλούτο, σε πλοία, σε επενδύσεις στη ξηρά, σε δωρεές.
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν ο κορυφαίος Έλληνας, οι αριθμοί είναι καταλυτικοί υπέρ του «μεγιστάνα του πλούτου», όπως αποκάλεσαν, όσο ζούσε, τον Σταύρο Νιάρχο.
Αλλά, ακόμη και μετά τον θάνατό του, κατάφερε να κυριαρχεί το όνομα του στην Ελλάδα και στον κόσμο, μέσω του «Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου» που δημιούργησε και τον συσσωρευμένο πλούτο που το κληροδότησε.
Ο Σταύρος Νιάρχος, αναμφισβήτητα, όσο ζούσε είχε τον μεγαλύτερο στόλο δεξαμενοπλοίων στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, διέθετε περισσότερα πλοία από τον μεγάλο ανταγωνιστή του Αριστοτέλη Ωνάση, αλλά και η συνολική περιουσία του είχε μεγαλύτερο μέγεθος από οποιονδήποτε άλλο Έλληνα.
Ήταν, εκτός από εφοπλιστής, κορυφαίος συλλέκτης έργων τέχνης, ιδιοκτήτης ίππων ιπποδρόμου, μεγαλομέτοχος της Citibank, κάτοχος της νήσου Σπετσοπούλας, ακινήτων σε όλο τον κόσμο, δημιουργός των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, κάτοχος των πολυτελών θαλαμηγών: Κρεολή, Ατλαντίς Ι και Ατλαντίς ΙΙ. Η προσωπική του περιουσία εκτιμάται ότι ξεπερνούσε τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Σταύρος Νιάρχος απέφευγε συστηματικά τη δημοσιότητα. Όταν είδε κάποτε σε περιοδικό φωτογραφία που έδειχνε ένα ναύτη της θαλαμηγού του, που κρατούσε φασιανούς, μετά από ένα κυνήγι στο αγαπημένο του νησί τη Σπετσοπούλα, τον απέλυσε.
Γεννήθηκε στον Πειραιά στις 3 Ιουλίου του 1909. Ο πατέρας του ήταν ο Σπύρος Νιάρχος και η μητέρα του, η Ευγενία Κουμάνταρου.
Η καταγωγή του ήταν από το χωριό Βαμβακού της Λακωνίας, στο οποίο λέγεται ότι πήγε για τελευταία φορά σε ηλικία 18 ετών. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε σε ιδιωτικό σχολείο. Γυμνάσιο πήγε στη Βαρβάκειο Σχολή. Ενεγράφη αμέσως μετά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όμως, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και να εργαστεί στον Αλευρόμυλο των αδελφών της μητέρας του.
Ο πατέρας του στην Αμερική
Ο Σπύρος Νιάρχος έζησε πολλά χρόνια στις ΗΠΑ. Νωρίς εγκατέλειψε την Ελλάδα και μετανάστευσε στην Αμερική, όπως και χιλιάδες άλλοι Έλληνες. Δημιούργησε ένα ζαχαροπλαστείο στο Μπάφαλο, στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης και έβγαλε αρκετά χρήματα. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα επένδυσε τα χρήματα του σε μια επιχείρηση Αλευρόμυλων στον Πειραιά, την οποία ονόμασε «Ευρώτας».
Όμως, ο Σπύρος, που ήταν παίκτης του Χρηματιστηρίου, μετά από λανθασμένες αγοραπωλησίες μετοχών, χρεοκόπησε. Οι αλευρόμυλοι πέρασαν στην πλήρη κατοχή των αδελφών της γυναίκας του.
Τα δύσκολα χρόνια
Το 1928, σε ηλικία 19 ετών, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και να εργαστεί στους Αλευρόμυλους των αδελφών Κουμάνταρου. Αργότερα, εργάστηκε σε ναυτιλιακό γραφείο στον Πειραιά.
Τότε, πρότεινε στους θείους του να αγοράσουν πλοία ώστε να μεταφέρουν τα σιτηρά που χρειάζονταν οι Αλευρόμυλοι και να μειώσουν το κόστος της μεταφοράς. Τελικά, το 1935 έπεισε την οικογένεια των αδελφών Κουμάνταρων να αγοράσουν έξι φορτηγά πλοία, συνολικής χωρητικότητας 9.000 τόννων τα οποία εξασφάλισαν σε τιμή ευκαιρίας.
Ήταν, τόσο επιτυχής η επιχειρηματική προσπάθεια που λέγεται από το πρώτο ταξίδι αποσβέστηκε το μισό χρηματικό ποσό που καταβλήθηκε για την αγορά των πλοίων. Ο Στ. Νιάρχος στη συνέχεια, το 1938, αγόρασε από τους θείους του το φορτηγό πλοίο «Μαλέας» και προχώρησε σε μια ευφυή κίνηση με προοπτική. Ασφάλισε το πλοίο στη μεγαλύτερη κλίμακα αποζημίωσης που υπήρχε τότε.
Το πλοίο αυτό βυθίστηκε στην Αμβέρσα μετά από βομβαρδισμό Γερμανικών αεροπλάνων. Με τα χρήματα της αποζημίωσης αγόρασε τέσσερα φορτηγά πλοία, τα οποία επίταξαν οι Σύμμαχοι. Από τα πλοία ο Στ. Νιάρχος εισέπραξε πολλά χρήματα.
Οι γάμοι
Το 1930, σε ηλικία 21 ετών νυμφεύθηκε την κόρη του ναυάρχου Σπορίδη, Ελένη. Όμως, ο γάμος αυτός δεν είχε μεγάλη διάρκεια. Χώρισε μετά από λίγους μήνες. Λέγεται ότι ο ναύαρχος δεν συμπάθησε το νεαρό -τότε- Σταύρο Νιάρχο.
Το 1940, στο Λονδίνο, παντρεύτηκε την Μέλπω Κάπαρη – Αλεξανδροπούλου, κόρη ενός μικρού Έλληνα εφοπλιστή. Η Μέλπω ήταν 20 ετών και χήρα γνωστού διπλωμάτη και μαζί μετέβησαν στη Νέα Υόρκη.
Στην διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, έξι συνολικά από τα πλοία του βυθίστηκαν από γερμανικά υποβρύχια, αλλά εισέπραξε μεγάλες ασφαλίσεις. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει ο Σταύρος Νιάρχος πλουσιότερος στη διάρκεια του Πολέμου.
Βέβαια να αναφερθεί ότι παρά την επιχειρηματική του δραστηριότητα στη διάρκεια του πολέμου ο Σταύρος Νιάρχος υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός σε αντιτορπιλικά που συμμετείχαν σε νηοπομπές στο Βόρειο Ατλαντικό. Προς το τέλος του πολέμου έγινε επίτιμος ακόλουθος της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουάσιγκτον.
Όταν χώρισε με την Μελπομένη Κάπαρη, άρχισε τη συνεργασία του με τον μεγαλύτερο Έλληνα εφοπλιστή εκείνης της εποχής, Σταύρο Λιβανό. Παρά το γεγονός ότι ο Σταύρος Νιάρχος ήθελε την πανέμορφη Τίνα Λιβανού, από τα 14 της χρόνια, εκείνη νυμφεύθηκε το 1946, σε ηλικία 17 ετών, τον Αριστοτέλη Ωνάση.
Σε λίγους μήνες, όμως, ο Σταύρος Νιάρχος, ζήτησε και νυμφεύθηκε την αδελφή της Τίνας, την Ευγενία Λιβανού, το 1948. Τότε, ο Σταύρος ήταν 37 ετών και η Ευγενία θεωρείτο από τις πιο καλλιεργημένες και πιο πλούσιες νύφες της εποχής. Με το γάμο αυτό ο Νιάρχος ενίσχυσε σημαντικά την οικονομική και την κοινωνική του θέση. Μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά: Τον Φίλιππο, τον Σταύρο, την Μαρία και τον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος πέθανε σε ηλικία 40 ετών, την Δευτέρα 31 Μαΐου 1999. Είχε νυμφευθεί δύο φορές. Η πρώτη του γυναίκα ήταν ο πριγκίπισσα Αλεσάντρα Μποργκέζε και η δεύτερη η Βραζιλιάνα Σίλβια Μάρτινς. Δεν είχε αποκτήσει παιδιά.
Το 1965, σε ηλικία 56 ετών, παντρεύτηκε την Σαρλότ Φόρντ, την 24χρονη κόρη του Χένρυ Φόρντ. Απέκτησαν μαζί ένα παιδί, την Έλεν, αλλά σύντομα χώρισαν.
Επανασυνδέθηκε με την Ευγενία, η οποία πέθανε από υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών το 1970 υπό συνθήκες που δικαιολόγησαν περαιτέρω έρευνα. Ο Νιάρχος στη συνέχεια παντρεύτηκε την αδελφή της, Τίνα, η οποία είχε πάρει διαζύγιο από τον Ωνάση. Αλλά και η Τίνα πέθανε από υπερβολική δόση χαπιών το 1974.
Ευγενία και Φίλιππος Νιάρχος στην «Κρεολή»
Ο θάνατος της 44χρονης τότε Ευγενίας Νιάρχου, προκάλεσε πολλά σχόλια και δημοσιεύματα. Έχουν εκδοθεί δύο βιβλία που αναφέρονται στον «μυστηριώδη» θάνατο της Ευγενίας. Το ένα τιτλοφορείται «Ο Ιατροδικαστής» που γράφτηκε από τον Βασίλη Βασιλικό και το άλλο «Ο φάκελος Νιάρχος» από τον δημοσιογράφο Σπύρο Καρατζαφέρη.
Τα Liberty
Το νέο ξεκίνημα του Στ. Νιάρχου έγινε από τη Νέα Υόρκη, από εκεί που άρχισε και ο πατέρας του. Όμως, οι συνθήκες γι’ αυτόν ήταν τελείως διαφορετικές. Οι αγοραπωλησίες πλοίων που έκανε στη Νέα Υόρκη του απέφεραν πολλά κέρδη. Με διάφορες κινήσεις εξασφάλισε συνολικά 16 Liberties τα οποία πήρε στο όνομα του φίλου του Γιώργου Εμμανουήλ.
Από το κάρβουνο στα δεξαμενόπλοια
Ο Στ. Νιάρχος ξεκίνησε να μεταφέρει με τα φορτηγά πλοία κάρβουνο προς την Ευρώπη, αλλά έγκαιρα εκτίμησε ότι μετά τον πόλεμο η ζήτηση για πετρέλαιο θα κορυφωνόταν και έστρεψε το ενδιαφέρον του στα δεξαμενόπλοια.
Προχώρησε σε ναυπήγηση νεότευκτων πλοίων και το 1949, παρήγγειλε δέκα πλοία από ναυπηγεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά συνέχισε τις ναυπηγήσεις σε Ναυπηγεία της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Σουηδίας. Κατασκεύαζε συνεχώς όλο και μεγαλύτερα δεξαμενόπλοια και το 1962, παρέλαβε το SS Manhattan, συνολικής χωρητικότητας 114.668 τόνων, που ήταν και πάλι το μεγαλύτερο δεξαμενόπλοιο στον κόσμο.
Ένας από τους βιογράφους του αναφέρει: «Τα πλοία που κατασκεύασε ήταν υψηλών προδιαγραφών για την εποχή τους και με πλούσια καταλύματα για τους ναυτικούς. Το Manhattan, το μεγαλύτερο εμπορικό πλοίο που κατασκευάστηκε στην Αμερική, ήταν μοναδικό και εξ ίσου προβληματικό εξ αρχής. Τα ναυπηγεία Bethlehem Steel στο Κουίνσυ της Μασαχουσέτης, δημιούργησαν πιθανώς το πιο ανθεκτικό πλωτό μεγαθήριο, αλλά ήταν ασύμφορο για την μεταφορά πετρελαιοειδών.
Δεδομένου ότι χρειαζόταν πλήρωμα πάνω από 50 ανθρώπους, και περισσότερα από τα συνήθη καύσιμα για να κινηθεί, το δεξαμενόπλοιο αγωνιζόταν να είναι αποδοτικό και πουλήθηκε σε λιγότερο από ένα χρόνο. Αργότερα θα έπαιρνε μια θέση στην ιστορία όταν επελέγη με βάση το μέγεθός του και το πάχος της επένδυσής του από χάλυβα για να μετασκευαστεί σε παγοθραυστικό και να ελέγξει την βιωσιμότητα των ταξιδιών των δεξαμενόπλοιων μέσω του Βορειοδυτικού Περάσματος.
Το 1969, το Manhattan έγινε το πρώτο εμπορικό πλοίο που πραγματοποίησε την διέλευση της Αρκτικής διαδρομής».
Ο Στ. Νιάρχος, όπως και άλλοι Έλληνες εφοπλιστές, χρησιμοποίησαν αθέμιτες μεθόδους για να εξασφαλίσουν τα πλοία τύπου Liberties και για το λόγο αυτό βρέθηκε κατηγορούμενος από το Αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης και τα πλοία του υπό Αμερικανική σημαία κατασχέθηκαν.
Ωστόσο, η υπόθεση αυτή ακολούθησε τη διαδικασία συμβιβασμού και συμφώνησε να πληρώσει περισσότερα από 12 εκατομμύρια δολάρια σε πρόστιμα και παραγγέλνοντας πολλά νέα πλοία από Αμερικανικά ναυπηγεία.
Ο Στ. Νιάρχος ήταν ένας εκ των πρώτων εφοπλιστών, καθώς και ο Ωνάσης, οι οποίοι κατασκεύασαν πλοία που χρηματοδοτήθηκαν από μεγάλους τραπεζικούς οργανισμούς και ασφαλιστικές εταιρίες στηριζόμενοι σε μακροπρόθεσμες ναυλώσεις με μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών.
Ήταν επίσης από τους πρωτοπόρους της κίνησης προς τους διεθνείς νηογνώμονες. Το 1948 ήταν ο πρώτος που ενέγραψε πλοίο στο νεοσυσταθέν νηολόγιο της Λιβερίας, το δεξαμενόπλοιο World Peace.
Στις αρχές της δεκαετίας διέθετε έναν τεράστιο στόλο με περισσότερα από 80 πλοία.
Οι επενδύσεις σε έργα τέχνης
Το πάθος του για τα έργα τέχνης ήταν αυτό που τον οδήγησε να δημιουργήσει μια τεράστια συλλογή πινάκων διάσημων ζωγράφων. Το 1954, ο Στ. Νιάρχος έδωσε 400.000 δολάρια και αγόρασε τον πίνακα “Πιετά” του Έλ Γκρέκο, έργο του 585, προκαλώντας τον θαυμασμό των φιλότεχνων.
Ας» και η διάδοχός της το 1981 «Ατλαντίς ΙΙ» είχαν κατασκευαστεί στο Τραβεμούντε της Δυτικής Γερμανίας και στη συνέχεια δεξαμενίστηκαν στα Ελληνικά Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Ο Νιάρχος ίδρυσε τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά το 1957 και τα έκανε τα μεγαλύτερα της ανατολικής Μεσογείου.
Ο Σταύρος Νιάρχος, απεβίωσε στην Ελβετία στις 16 Απριλίου 1996 και ετάφη σε έναν οικογενειακό χώρο στην Λωζάνη. Η Ατλαντίς αγόρασε επίσης τη συλλογή του Χολιγουντιανού ηθοποιού Edward G. Robinson, καθώς και πολλά σημαντικά έργα των Βαν Γκογκ, Πικάσο, Γκωγκέν, Ρενουάρ, Ντεγκά, Τουλούζ Λωτρέκ, Σεζάν και άλλων.
Οι θαλαμηγοί
Τα θαλαμηγά πλοία του Σταύρου Νιάρχου ήταν τα καλύτερα της εποχής του.
Ξεκίνησε με το «Έρως» και συνέχισε με την τρικάταρτη «Κρεολή», με την μηχανοκίνητη υπερθαλαμηγό «Ατλαντίς», μήκους 385 ποδών, η οποία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη θαλαμηγός στον κόσμο, μετά από την Britannia της Βασίλισσας Ελισάβετ που ήταν 412 ποδών, αλλά ήταν 60 πόδια μακρύτερη από την φημισμένη «Χριστίνα» του Ωνάση και το «Ατλαντίς ΙΙ» που είναι σήμερα αγκυροβολημένο στο Μόντε Κάρλο.
- Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα www.mononews.gr
