ΑΘΗΝΑ. (https://www.mononews.gr/) Ο Σταύρος Λιβανός ήταν ο κορυφαίος εφοπλιστής πριν και μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ένα από τα προσωνύμια του ήταν «ο θαυματοποιός». Κυρίαρχος στις θάλασσες από τη δεκαετία του ’30 έως και την δεκαετία του ’70.
Πεθερός του Αριστοτέλη Ωνάση, που νυμφεύθηκε την κόρη του Αθηνά (Τίνα), (1929 – 1974), αλλά και του Σταύρου Νιάρχου, που νυμφεύθηκε την άλλη κόρη του Ευγενία (1926 – 1970) και πατέρας του Γιώργου Λιβανού (1935 – ) που νυμφεύθηκε την Λήτα Βοϊβόδα.
Εγγόνια του ήταν ο Αλέξανδρος Ωνάσης, η Χριστίνα Ωνάση, ο Κωνσταντίνος Νιάρχος, που δεν ζουν και οι Φίλιππος Νιάρχος, Σπύρος Νιάρχος, Μαρία Νιάρχου, Σταύρος Λιβανός, που είναι νυμφευμένος με την Μαριέλλα Τσαβλίρη, η Αριέττα που είναι παντρεμένη με τον Γιώργο Β. Βαρδινογιάννη, τη Μαρίνα που είναι παντρεμένη με τον Ανδρέα Μαρτίνο, την Ευγενία που είναι παντρεμένη με Γάλλο ευγενή, την Χριστίνα και δισέγγονη, η Αθηνά Ωνάση – Ρουσέλ.
Ο Σταύρος Λιβανός ήταν άνθρωπος απόλυτος και αυταρχικός. Λέγεται ότι όταν ο πρόξενος του Παναμά στο τέλος της δεκαετίας του ’70 καθυστέρησε να εκδώσει τα έγγραφα σε ένα βαπόρι που παραλάμβανε από τα ναυπηγεία της Βρετανίας, του διαμήνυσε: «Εγώ σας έκανα ναυτικό κράτος, εγώ είμαι εκείνος που πρώτος σήκωσε την παναμέζικη σημαία σε βαπόρι».
Τότε, ο πρόξενος, εκεί που δεν ήθελε να δώσει τα πιστοποιητικά του πλοίου, πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ελέγχου, τα μετέφερε ο ίδιος στο λιμάνι της βορειοδυτικής Αγγλίας. Τότε, ο Σταύρος Λιβανός σχολίασε σε συνεργάτη του: «Να θυμάσαι ότι και οι άγιοι φοβέρα θέλουν…».
Σε μια αφήγηση του σε δημοσιογράφους, στο Λονδίνο, ο εφοπλιστής Μίνωας Κολοκοτρώνης έλεγε ότι «ο Σταύρος Λιβανός που έμενε σε σουίτα πολυτελούς ξενοδοχείου, δεν παράγγειλε ποτέ φρούτα στο ξενοδοχείο, αλλά προτιμούσε να αγοράζει μια σακούλα μήλα από τον πλανόδιο οπωροπώλη και να τα τρώει στην σουίτα του, για να μη τα χρυσοπληρώνει στο ξενοδοχείο».ADVERTISING
Ένα από τα πολλά που αφηγούνται στην Ακτή Μιαούλη παλιοί ναυτικοί είναι και το εξής:
Μία ημέρα ο Λιβανός πληροφορήθηκε ότι ένας καπετάνιος του στην Οσάκα της Ιαπωνίας χρησιμοποίησε ταξί για να πάει να επικυρώσει χαρτιά του πλοίου στο προξενικό λιμεναρχείο.
Όταν το έμαθε ο Σταύρος Λιβανός έγινε έξαλλος και είπε στους συνεργάτες του: «Θα μπορούσε ο καπετάνιος να πάρει το τραμ αντί να πληρώσει ταξί» και υποχρέωσε τους συνεργάτες του στο γραφείο να στείλουν τέλεξ στον καπετάνιο για να τον επιπλήξουν για τη σπάταλη στην μετακίνηση του και να κοινοποιηθούν τα αντίστοιχα τέλεξ σε όλα τα πλοία.
Κάποιος συνεργάτης του τόλμησε να του επισημάνει: «με τόσα τέλεξ που στείλατε, ξοδέψαμε εκατοντάδες δολάρια, ενώ ο καπετάνιος πλήρωσε μόνο τέσσερα δολάρια».
Τότε, ο Σταύρος Λιβανός απάντησε κοφτά: «Άξιζε και παρά-άξιζε, γιατί τώρα με τη φασαρία που έγινε, κανένας πλοίαρχος ή γραμματικός δεν θα χρησιμοποιήσει ταξί για τις μετακινήσεις στα λιμάνια του κόσμου».
Ο Σταύρος Λιβανός γεννήθηκε το 1887 και ήταν ο τρίτος γιος του Γεωργίου Λιβανού που διέθετε ιστιοφόρα εμπορικά πλοιάρια. Από 10 ετών μέχρι που ενηλικιώθηκε εργάστηκε στα πλοία. Στη συνέχεια σπούδασε μηχανικός γιατί διείδε έγκαιρα ότι το μέλλον στα πλοία θα ήταν τα ατμόπλοια.
Το 1907, όταν η οικογένεια αγόρασε το πρώτο της ατμόπλοιο, το «Θεανώ Σιδερίδου» ναυτολογήθηκε αρχικά ως αρχιμηχανικός και αργότερα ως καπετάνιος.
Ο Σταύρος Λιβανός μεγάλωσε στη Χίο που τότε ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μετά την απελευθέρωση της Χίου, που έγινε στις 11 Νοεμβρίου 1912, κατετάγη ως εθελοντής στο Ναυτικό και συμμετείχε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και μάλιστα υπάρχουν μαρτυρίες ότι τραυματίστηκε στη διάρκεια της απελευθέρωσης της Λέσβου.
Ο Σταύρος Λιβανός συμμετείχε στην οικογενειακή επιχείρηση μαζί με τα αδέρφια του που διαχειριζόταν πλέον ατμόπλοια και εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου ίδρυσε την εταιρεία S. Livanos & Co.
Διακρίθηκε αμέσως για την αποφασιστικότητα του και για το δόγμα του «μετρητά και πλοία». Με άλλα λόγια, αγόραζε πλοία με δικά του χρήματα και δεν είχε προστρέξει στις τράπεζες για να τον χρηματοδοτήσουν.
Μετρημένος, όπως ήταν, αποφάσισε να κάνει δική του οικογένεια και νυμφεύθηκε την Αριέττα Ζαφειράκη, η οποία ήταν κόρη ενός εμπόρου της εποχής. Μαζί απέκτησαν την Ευγενία, την Αθηνά και τον Γιώργο.
Στη διάρκεια της οικονομικής και ναυτιλιακής κρίσης του ’30 ο Σταύρος Λιβανός βρέθηκε με πλοία χωρίς χρέη και με χρήματα στο σεντούκι του. Έτσι, αγόρασε τα φορτηγά τύπου Standard, μια ευφυή επιλογή με την προτροπή του Μανώλη Κουλουκουντή.
Ταυτόχρονα ναυπήγησε 9 πλοία πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που το καθένα ήταν 9.000 τόνων στα ναυπηγεία William Gray & Co. στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία παρέλαβε σταδιακά κατά το χρονικό διάστημα 1936-1339. Πριν αρχίσει ο πόλεμος, ο Στ. Λιβανός είχε τριάντα πλοία.
Το τελευταίο νεότευκτο πλοίο, το «Γεώργιος Σ. Λιβανός», συνολικής χωρητικότητας 10.000 τόνων, το παρέλαβε στην αρχή του πολέμου.
Ο Σταύρος Λιβανός ακολούθησε τη διαδρομή που έκαναν οι περισσότεροι τότε Έλληνες εφοπλιστές. Το 1940 εγκαταστάθηκε αρχικά στον Καναδά και μετά στη Νέα Υόρκη.
Τα αδέρφια του, όμως, έμειναν στην Ελλάδα και στη διάρκεια της Κατοχής, συνελήφθησαν ως αντιστασιακοί.
Μετά την λήξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σταύρος Λιβανός εξασφάλισε 12 πλοία Liberty, και ένα από τα επτά δεξαμενόπλοια Τ-2 από την διάθεση των πολεμικών πλοίων στην Ελλάδα. Τα δεκατρία πλοία που προστέθηκαν στο στόλο του ήταν τα περισσότερα που πήρε τότε Έλληνας εφοπλιστής.
Βέβαια, με το ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο, όπου διέθετε ίδρυσε αμερικανικές εταιρείες, προκειμένου να παρακάμψει τους περιορισμούς που υπήρχαν από την αμερικανική κυβέρνηση για να εξασφαλίσει περισσότερα πλοία που παραχώρησαν οι ΗΠΑ στους αμερικανούς εφοπλιστές.
Όμως, Σταύρος Λιβανός, όπως και ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο Σταύρος Νιάρχος κατηγορήθηκαν από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών για εξαπάτηση της Αμερικανικής Ναυτιλιακής Επιτροπής. Όλοι οι Έλληνες εφοπλιστές που κατηγορήθηκαν, τελικά, ρύθμισαν και πλήρωσαν τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν.
Στο μεταξύ, ο Σταύρος Λιβανός και οι γαμπροί του, Αριστοτέλης Ωνάσης και Σταύρος Νιάρχος, αναδείχθηκαν πλέον στην κορυφή των μεγαλύτερων Ελλήνων εφοπλιστών. Ο Στ. Λιβανός αγόρασε το νησάκι Κορωνίδα στην Κοιλάδα της Ερμιονίδας και ακολούθησαν ο Αριστοτέλης Ωνάσης με την αγορά του Σκορπιού κοντά στη Λευκάδα και ο Σταύρος Νιάρχος τη Σπετσοπούλα απέναντι από τις Σπέτσες.
Ο Σταύρος Λιβανός προχώρησε στην ναυπήγηση πλοίων χωρητικότητας 24.000 τόννων που κατασκευάστηκαν στα ναυπηγεία Split και Uljanik της τότε Γιουγκοσλαβίας, και δεξαμενόπλοια στην Ιαπωνία, μεταξύ των οποίων ήταν και το “Σταύρος Σ. Λιβανός”, χωρητικότητας 80.806 τόνων. Το πλοίο, παρελήφθη μετά τον θάνατο του και πήρε το όνομα του όταν άφησε την τελευταία του πνοή, το 1963 σε ηλικία 76 ετών, από ανακοπή καρδιάς.
Το 1.000ό πλοίο με ελληνική σημαία
Ένα γεγονός που σημάδεψε την πορεία της ελληνικής ναυτιλίας και ειδικότερα το έτος 1960 ήταν η πανηγυρική τελετή ύψωσης της ελληνικής σημαίας στο δεξαμενόπλοιο “Atlantic Queen” του εφοπλιστή Σταύρου Λιβανού. Τον Ιούλιο του 1960, ο τότε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Γεώργιος Ανδριανόπουλος σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, προανήγγειλαν τον πανηγυρικό εορτασμό του 1.000ου πλοίου και για το σκοπό αυτό έκαναν εκστρατεία προσέλκυσης πλοίων στην ελληνική σημαία.
Τον Σεπτέμβριο, είχαν εγγραφεί στο εθνικό νηολόγιο, 997 πλοία. Τότε, υπηρεσιακοί παράγοντες και στελέχη της ναυτιλιακής εταιρείας του Στ. Λιβανού, έπεισαν τον εφοπλιστή να υψώσει ταυτόχρονα σε τρία πλοία του την ελληνική σημαία για να πραγματοποιηθεί η τελετή.
Πράγματι , ο Χιώτης εφοπλιστής, υπέβαλε αιτήσεις για τα τρία πλοία του, το Atlantic Union, το Atlantic Univerce και το Atlantic Queen.
Τα κριτήρια για την επιλογή του συγκεκριμένου εφοπλιστή ήταν σημαντικά και έτσι τον συνέδεσαν με τον μεγάλο μύθο της ελληνικής ναυτιλίας.
‘Ηταν πλοίαρχος, αλλά και πρώτος μηχανικός του εμπορικού ναυτικού. Ήταν εφοπλιστής και κυρίως η καταγωγή του ήταν από την Χίο, από το νησί που είχε τους περισσότερους εφοπλιστές, τα περισσότερα πλοία με ελληνική σημαία και τους περισσότερους ναυτικούς.
Η ημέρα που θα γινόταν η τελετή ορίστηκε στις 22 Οκτωβρίου στην οποία παραβρέθηκε ο τότε Βασιλιάς Παύλος, ο διάδοχος Κωνσταντίνος, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Γεώργιος Ανδριανόπουλος, ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Στρατής Ανδρεάδης, ο Σταύρος Λιβανός και πλήθος πολιτικών, εφοπλιστών και παραγόντων της ναυτιλίας.
Ο τιμώμενος εφοπλιστής, Σταύρος Λιβανός, στην ομιλία του υπογράμμισε:
«Σήμερον πανηγυρίζομεν το μεταπολεμικόν θαύμα της αναγεννηθείσης εμπορικής ναυτιλίας. Το επιτελεσθέν έργον κατά την τελευταίαν δεκαετίαν υπό του ελληνικού εφοπλισμού δεν έχει τον προηγούμενον του εις ιστορίαν της Εμπορικής Ναυτιλίας.
Το επίτευγμα αυτό της δημιουργίας ενός εμπορικού ναυτικού πρωτοφανούς εις όγκον χωρητικότητος και ποιότητα πλωτού υλικού, εύχομαι να συνεχισθή και εις το μέλλον.
Η ιδιωτική πρωτοβουλία του ελληνικού εφοπλισμού παρά τας δυσκολίας τα οποία πολλάκις συνήντησε κατώρθωσε να αναβιβάση την υπό διαφόρους σημαίας ελληνικής πλοιοκτησίας χωρητικότητα εις την τρίτην παγκόσμιον δύναμην.
Ο Έλλην ναυτίλος πιστός συμπαραστάτης είναι ο κατ’ εξοχήν κύριος συνεργάτης των Ελλήνων εφοπλιστών. Παραλαμβάνωμεν με υπερηφάνειαν την ελληνική σημαίαν του δεξαμενοπλοίου ‘Βασίλισσα του Ατλαντικού’ δηλώ ότι αυτή θέλει αποτελέσει το ιερότερον κειμήλιον της οικογενείας μου».
