Robert McCabe: Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο – Τα χρόνια της ελπίδας

Γράφει η Έλενα Ντάκουλα

Το υπέροχο λεύκωμα με τίτλο “Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο.  Τα χρόνια της ελπίδας“, του διακεκριμένου φιλέλληνα φωτογράφου, Robert McCabe,  ο οποίος πολιτογραφήθηκε Έλληνας, πριν λίγα χρόνια, παρουσιάστηκε στις 22 Νοεμβρίου 2023,  στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. 

Οι 70 ασπρόμαυρες & έγχρωμες φωτογραφίες, προϊόν των περιπλανήσεών του Robert McCabe στην Ελλάδα, από την Ήπειρο μέχρι την Κρήτη και από την Πύλο μέχρι τη Ρόδο, αποτελούν μία προσωπική του αφήγηση, με το βλέμμα του και τον φωτογραφικό του φακό να προσηλώνεται σε ποικίλες στιγμές και στιγμιότυπα μίας χώρας που βγαίνει καταπονημένη από μία εποχή τρομακτικών δεινών που έδυσε και μεταβαίνει σε μία νέα, ελπιδοφόρα που ανατέλλει,  με τα πλατιά χαμόγελα των ανθρώπων να  μοιάζουν σαν να λένε ότι τα βάσανα είναι πίσω μας. 

Είχαν περάσει δέκα χρόνια μετά τον Β’Π.Π και πέντε μετά τον εμφύλιο όταν ο Robert McCabe, φοιτητής τότε του Πανεπιστημίου Princeton, επισκέφθηκε με τον αδελφό του Charles, την Ελλάδα, σ’ ένα ταξίδι προγραμματισμένο να διαρκέσει δύο βδομάδες και να συνεχιστεί σ’ άλλους προορισμούς, όπως στην Αίγυπτο, Ιταλία και Γαλλία.

Μία βδομάδα ήταν αρκετή για ν’ αποφασίσουν τα  δύο αδέλφια να παρατείνουν την παραμονή τους στην Ελλάδα, ακυρώνοντας το υπόλοιπο ταξίδι. 

Όπως γράφει στον πρόλογο του λευκώματος ο McCabe «Η ομορφιά των τοπίων σου έκοβε την ανάσα. Ιδιαίτερα στα νησιά, νιώσαμε σαν εξερευνητές που ήλθαμε σ’ επαφή με άγνωστους πολιτισμούς, σημαντικούς να καταγραφούν. Στα περισσότερα μέρη δεν υπήρχαν τουρίστες και κάθε νησί,  είχε τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά». 

Και έτσι, οι αρχικές δύο βδομάδες έγιναν μία ολόκληρη ζωή.  Τα ταξίδια συνεχίστηκαν,  με τον McCabe  ν’ αποτυπώνει με τον φακό του την ομορφιά και την ιστορία της χώρας μας, παρουσιάζοντας τα έργα του σε εκθέσεις και εκδόσεις σ’ όλον τον κόσμο, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα έναν βαθύ δεσμό με την χώρα και τους ανθρώπους της, που ενδυνάμωνε με την πάροδο του χρόνου.  Με τις φωτογραφίες του ν’ αποτελούν ιστορικά τεκμήρια, διασώζονται πολυάριθμες εικόνες και μνήμες του λαϊκού μας πολιτισμού. 

Oπως ανέφερε, η Έρη Σταυροπούλου, Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Μέλος Δ.Σ. Ε.Π.Κε.Δ. “στο λεύκωμα, απεικονίζεται μία Ελλάδα των δεκαετών ’50 και ’60, πολύ φτωχή μεν, αλλά με γελαστούς ανθρώπους, ιδιαίτερα όταν ποζάρουν στον φακό.  Η ζωή τους φαίνεται να’ ναι  δύσκολη, αλλά έχει  και τις χαρές της στην ολοφάνερη κοινωνικότητα των ανθρώπων η οποία είτε είναι από ανάγκη (πχ. οι γυναίκες που πλένουν  μαζί στο ποτάμι, ή όταν οι άνδρες δουλεύουν όλοι μαζί στις βάρκες) είτε για ψυχαγωγία, όπως μία απλή βόλτα των μικρών κοριτσιών που χαμογελούν ξυπόλητα στον φακό, ή στις παρέες στο καφενείο κλπ.”

Ξεφυλλίζοντας το λεύκωμα ο αναγνώστης βλέπει φωτογραφίες τοπίων, αρχαιολογικών χώρων, σκηνών δουλειάς ή ψυχαγωγίας 70 περίπου χρόνων πριν και αναπόφευκτα κάνει μία σύγκριση με την σημερινή εικόνα, όπου τα νησιά έχουν ηλεκτροφωτιστεί και έχουν αξιοποιηθεί τουριστικά στο έπακρον, με μερικά εξ αυτών να’χουν αποκτήσει ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο, τα μέσα μεταφοράς να έχουν αντικατασταθεί από ταχύτερα και σύγχρονα, οι αρχαιολογικοί χώροι να έχουν ομοίως αξιοποιηθεί, αρκετά επαγγέλματα να έχουν χαθεί,. Ολα αυτά αποτυπώνουν μία εποχή  που δεν υπάρχει πια και έναν τρόπο ζωής που φαντάζει  εντελώς φαίνεται ξένος,  ειδικά στα μάτια των νεότερων σε  ηλικία.   Οπως λέει και ο McCabe “δεν είχα την παραμικρή ιδέα για πόσο γρήγορα η Ελλάδα θα προόδευε και θα μεταμορφωνόταν“.

Η έκθεση των φωτογραφιών του λευκώματος, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών στους Δελφούς (Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2023) και την επισκέφθηκαν 3.000 επισκέπτες.  Μετά  την λήξη της, τα έργα δωρίστηκαν στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και αποτελούν μέρος της μόνιμης συλλογής του, ενώ λίγες μέρες αργότερα θα παρουσιαστούν στο War Memorial Museum στη Σεούλ της Κορέας υπό την αιγίδα του Έλληνα πρέσβη στη Σεούλ και του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. 

Τα κείμενα που συνοδεύουν το Λεύκωμα είναι των Παναγιώτη Ροϊλού, Κατερίνας Λυμπεροπούλου, Robert McCabe και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Η αγγλόφωνη έκδοση του βιβλίου κυκλοφορεί από τον οίκο Abbeville Press.

Στην εκδήλωση της παρουσίασης, μίλησαν για το λεύκωμα εκτός από τον φωτογράφο Robert Mc Cabe οι:  Παναγιώτης Ροϊλός, Πρόεδρος Δ.Σ. Ε.Π.Κε.Δ. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Harvard,  Κώστας Κωστής, Καθηγητής ΕΚΠΑ, Διευθυντής ΜΙΕΤ,  Έρη Σταυροπούλου Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Μέλος Δ.Σ. Ε.Π.Κε.Δ.,  Κυριάκος Κουτσομάλλης, Γενικός Διευθυντής Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή,  Άννα Πατάκη εκδότρια.  Τον συντονισμό της συζήτησης έκανε η δημοσιογράφος Κατερίνα Λυμπεροπούλου.

-Advertisement / Διαφήμιση-