Συνεχίζουμε με τις Καρπαθιακές Προσωπογραφίες στην Αμερική.
Μανώλης Χουβαρδάς (1925)
Σήμερα, στην Φλώριδα βρίσκεται μια από τις σπουδαιότερες Καρπαθιακές παροικίες της Αμερικής, στης οποίας την δημιουργία και ανάπτυξη καθοριστική υπήρξε η συμβολή του Μανώλη Χουβαρδά, που γεννήθηκε στην Αρκάσα το 1925 και μετανάστεψε στην Αμερική το 1953.
Για 18 χρόνια, ο Μανώλης Χουβαρδάς εργάστηκε στην Βαλτιμόρη και σε άλλες πόλεις της Αμερικής, πριν μετακομίσει οριστικά στην Φλώριδα. Στο Bartow της Κεντρικής Φλώριδας, όπου εγκαταστάθηκε, ο θείος του Γιάννης Πιττάς είχε το John’s Restaurant, ένα από τα καλλίτερα εστιατόρια της Αμερικής. Ο Μανώλης Χουβαρδάς επιδόθηκε στις επιχειρήσεις εστιατορίων και σύντομα αγόρασε από τον θείο του το John’s Restaurant.
Μόλις εγκαταστάθηκε στο Bartow, ο Μανώλης Χουβαρδάς έφερε κοντά του τα αδέλφια του, συγγενείς και φίλους, που με την σειρά τους έφεραν τους δικούς τους συγγενείς και φίλους. Μέσα σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκε η Αρκασιώτικη παροικία της Κεντρικής Φλώριδας. Αρκετοί έπιασαν δουλειά στο John’s Restaurant και στην συνέχεια άνοιξαν δικά τους εστιατόρια που σήμερα μετριούνται σε δεκάδες.
Μια φορά το χρόνο, ο Μανώλης Χουβαρδάς έκλεινε το John’s Restaurant για να γιορτάσουν οι Αρκασιώτες και οι άλλοι Καρπάθιοι της περιοχής, από κοινού, τα Χριστούγεννα. Η γιορτή έμοιαζε όπως τα Χριστούγεννα στην Κάρπαθο και σαν το πανηγύρι της Υπαπαντής στην Αρκάσα.
Όσο μεγάλωνε η Αρκασιώτικη παροικία τόσο πιο αισθητή γινόταν η έλλειψη ελληνορθόδοξης εκκλησίας, αφού οι πιο κοντινές εκκλησίες απείχαν 70-100 μίλια. Σαν προσωρινή λύση, ο Μανώλης Χουβαρδάς διέθεσε μια από τις αίθουσες του John’s Restaurant, όπου κάθε Σάββατο ερχόταν ο ιερέας του Αγίου Ιωάννου από την Tampa και έκανε λειτουργία. Αργότερα ήλθε σε συνεννόηση με την Επισκοπική Εκκλησία στο Bartow που κάθε Σάββατο διέθετε τον ναό της για να γίνεται Ελληνορθόδοξη λειτουργία.
Αυτές οι λύσεις ήταν προσωρινές, έτσι ο Μανώλης Χουβαρδάς πήρε πρωτοβουλία για να κτιστεί ελληνορθόδοξη εκκλησία στην Κεντρική Φλώριδα. Μετά από συντονισμένες προσπάθειες και με την βοήθεια των Αρκασιωτών και των άλλων ομογενών της περιοχής, αγοράστηκε οικόπεδο στο Winter Haven και κτίστηκε η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, σε ανάμνηση του μοναστηριού της Αγίας Σοφίας που βρίσκεται στο χώρο της παλαιάς βυζαντινής εκκλησίας της Αγίας Αναστασίας στην Αρκάσα. Στην αρχή και μέχρι να κτιστεί και να «δρομολογηθεί» η εκκλησία, ο Μανώλης Χουβαρδάς υπηρέτησε ως πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου.
Εκτός από την εκκλησία, ο Μανώλης Χουβαρδάς πρωτοστάτησε στη ίδρυση του Συλλόγου Αρκασιωτών Φλώριδας «Άγιος Νικόλαος», τον οποίο υπηρέτησε ως πρόεδρος. Η συλλογική δραστηριότητα του Μανώλη δεν περιορίστηκε στον «Άγιο Νικόλαο»: υπηρέτησε στο τμήμα της ΚΕΠΑ στην Φλώριδα και στο Ύπατο ΔΣ. Βοήθησε την Καρπαθιακή Ομοσπονδία, το Παγκαρπαθιακό Ίδρυμα και το περιοδικό Karpathos και άλλους Καρπαθιακούς συλλόγους.
Η φιλανθρωπική δράση του Μανώλη Χουβαρδά δεν περιορίζεται στην Καρπαθιακή και στην ευρύτερη Ελληνική παροικία αλλά επέκτεινε και πιο πέρα που δεν είναι γνωστή επειδή αποφεύγει να μιλά γι αυτήν. Κάποτε ο ιερέας της τοπικής Επισκοπικής εκκλησίας τον ενημέρωσε ότι ένα ορφανό αφροαμερικάνικο παιδί που τελείωνε το High School δεν διέθετε τα χρήματα για να αγοράσει την ενδυμασία που θα φορούσε στην εκδήλωση της αποφοίτηση του. Ο Μανώλης Χουβαρδάς, όχι μόνο αγόρασε την στολή αλλά, μετά την αποφοίτηση του φρόντισε να του βρει δουλειά και τακτοποίησε ότι άλλες ανάγκες είχε.
Μετά από ένα διάστημα ο νεαρός επιστρατεύθηκε και στάλθηκε στο Vietnam όπου έχασε την ζωή του. Στην κηδεία του άτυχου νέου, όπως έχει καθιερωθεί από τον αμερικανικό στρατό, η κάσα του νεκρού στρατιώτη ήταν σκεπασμένη με μια αμερικανική σημαία την οποία, μετά το τέλος της κηδείας, την έδωσαν στην πονεμένη μάνα. Αυτή, σε ένδειξη ευγνωμοσύνη την έδωσε στο Μανώλη Χουβαρδά!
Karpathian Personalities in America Manolis Huvardas (1925)
By Manolis Cassotis
We continue with the Karpathian Personalities in America.
Manolis Huvardas (1925)
Today, Florida is home to one of the most important Karpathian communities in America, whose creation and development was determined by the contribution of Manolis Huvardas, who was born in Arkasa in 1925 and immigrated to America in 1953.
For 18 years, Manolis Huvardas worked in Baltimore and other American cities, before moving permanently to Florida. In Bartow, Central Florida, where he settled, his uncle John Pittas owned John’s Restaurant, one of the best restaurants in America. Manolis Houvardas indulged himself in the restaurant business and soon bought John’s Restaurant from his uncle.
As soon as he settled in Bartow, Manolis Huvardas brought his siblings, relatives and friends to America, who in turn brought their own relatives and friends. Within a few years, the Arcasian community of Florida was created. Several got jobs at John’s Restaurant and then opened their own restaurants, which today number dozens.
Once a year, Manolis Huvardas closed John’s Restaurant so that the Arkasians and the other Karpathians of the area could celebrate Christmas together. The celebration looked like Christmas in Karpathos and the holiday of Ypapanti in Arkasa.
As the Arkasian community grew, the lack of a Greek Orthodox church became more noticeable, since the nearest churches were 70-100 miles away. As a temporary solution, Manolis Huvardas made available one of the rooms of John’s Restaurant, where every Saturday the priest of Saint John of Tampa came and held mass. Later he came to an agreement with the Episcopal Church in Bartow, which every Saturday had its church available for a Greek Orthodox service.
These solutions were temporary, and Manolis Huvardas took the initiative to build a Greek Orthodox church in Central Florida. After concerted efforts and with the help of Arkasians and other Greek Americans in the area, a plot of land was purchased in Winter Haven and the church of Saint Sophia was built, in memory of the chapel of Saint Sophia located on the site of the old Byzantine church of Saint Anastasia in Arkasa. In the beginning and until the church was built and “routed”, Manolis Huvardas served as the president of the church Community Council.
In addition to the church, Manolis Huvardas pioneered the establishment of the “Saint Nicholas” Florida’s Arkasians society, which he served as president. Huvardas’ society activity was not limited to “Saint Nicholas”: he served in KEPA’s chapter in Florida and on the Supreme Board. He helped the Karpathian Federation, the Pan-Karpathian Foundation, the Karpathos magazine and other Karpathian societies.
The philanthropic activity of Manolis Huvardas is not limited to the Karpathian and the wider Greek community but extended beyond that which is not known because he avoids talking about it. Once the priest of the local Episcopal church informed him that an orphaned African American boy graduating from high school did not have the money to buy the outfit to wear to his graduation ceremony. Manolis Huvardas not only bought the uniform, but, after his graduation, made sure to find him a job and took care of any other needs he had.
After a while the young man was drafted and sent to Vietnam where he lost his life. At the funeral of the unfortunate youth, as has been established by the American army, the casket of the deceased soldier was covered with an American flag which, after the funeral was over, was given to the grieving mother. She gave it to Manolis Huvardas as a sign of gratitude!
