Με το παρόν 11ο δημοσίευμα συνεχίζουμε με Καρπαθιακά δίστιχα που το πέρασμα του χρόνου δεν τα απαλείφει και διατηρούνται ζωντανά.
«μὴ δή μοι θάνατόν γε παραύδα, φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ».
Από ενωρίς οι διάφορες θρησκείες και πολιτισμοί ασχολούνται με τον θάνατο. Στην Αίγυπτο έκτισαν πυραμίδες για την μεταθανάτιο ζωή των Φαραώ, και η Ελληνική μυθολογία δημιούργησε θεό του υποκόσμου, και όταν ο Οδυσσέας επισκέφθηκε τον Άδη και θέλησε να παρηγορήσει τον Αχιλλέα για τον θάνατο του, εκείνος του απάντησε ότι θα προτιμούσε να ξενοδούλευε πάνω στην Γη παρά άρχοντας στον κόσμο των νεκρών.
Στο Καναδά, κοντά στον Βόρειο Πόλο, υπήρχε μια φυλή Εσκιμώοι που πριν αρχίσει ο χειμώνας μετακινούνταν νότια και επέστρεφαν μετά το τέλος του χειμώνα, και επειδή δεν διέθεταν τα μέσα για να μεταφέρουν όσους δεν μπορούσαν να περπατήσουν, αντιμετώπιζαν πρόβλημα από τα βόρεια προς τα νότια μετακινήσεις τους. Έπρεπε να διαλέξουν μεταξύ ηλικιωμένων, μικρών παιδιών και νεογέννητων. Δύσκολη επιλογή, αλλά πρωταρχική σημασία είχε η επιβίωση της φυλής. Οι ηλικιωμένοι που δεν μπορούσαν να περπατήσουν έμεναν στην τύχη τους.
Ευτυχώς στην Κάρπαθο δεν υπήρχε τέτοιο πρόβλημα, οι κάτοικοι της έμεναν μόνιμα στο χωριό που γεννήθηκαν, και σύμφωνα με το τοπικό έθιμο, όταν οι ηλικιωμένοι δεν μπορούσαν να φροντίσουν για τους εαυτούς τους την φροντίδα τους αναλάμβαναν τα πρωτότοκα παιδιά τους ή οι κληρονόμοι τους. Εκεί τους εύρισκε ο θάνατος μέσα σε οικείο και ειρηνικό περιβάλλον.
Δεν ήταν τυχερό … ο χάρος μπήκε πρώτα
Όμως πολλές φορές, απρόβλεπτες επιδημίες και έλλειψη ιατρικής περίθαλψης προκαλούσε τον θάνατο ακόμη και παιδιών όπως συνήθιζαν να λένε: «Είδα γέρο παπά, να θάβει μικρό παιδί». Ιδιαίτερα αποκαρδιωτικό ήταν όταν «ερχόταν κάποια άγρια μπόρα», και, έτσι απρόσμενα, κάποιος πέθαινε στο ανθός της ηλικίας του. Κάποτε μια νεαρή κοπέλα σε ηλικία παντρειάς έχασε ξαφνικά τη ζωή της, όπως φαίνεται από το ακόλουθο παραδοσιακό δίστιχο που αφιερώθηκε στη μνήμη της:
Γιατί δεν ήταν τυχερό, εις της ζωής τη πόρτα,
προτού να μπούνε οι χαρές, ο χάρος μπήκε πρώτα.
Κι άξαφνα κατακούτελα …
Σε απρόσμενο αυτοκινητικό δυστύχημα στην Αμερική ο Μανώλης Διάκος έχασε τη ζωή του, και ο πατέρας του Νίκος Διάκος έκφρασε το πόνο του για τον χαμό του μοναχογιού του με το ακόλουθο δίστιχο:
Μ’ ούλο τον κόσμο τα ’βαλα και τα ’χα βγάλει πέρα
κι άξαφνα κατακούτελα μου ’ριξε ο Θεός τη σφαίρα.
Traditional Karpathian couplets – 11th
By Manolis Cassotis
With this 11th publication we continue with Karpathian couplets that the passage of time does not erase and are kept alive.
“Achilles: Do not wish to console me for my death, brave Odysseus.”
From time immemorial, various religions and cultures have dealt with death. In Egypt they built pyramids for the afterlife of the pharaohs, and the Greek mythology created god of the underworld, and when Odysseus visited Hades and wanted to console Achilles for his death, he replied that he would rather be a plain worker on Earth rather than lord in the world of the dead.
In Canada, near the North Pole, was a tribe of Eskimos who before the onset of winter would move south and return after the end of winter, and as they had no means of transporting those who could not walk, they had trouble traveling from north to south. They had to choose between the elderly, small children and newborns. Difficult choice, but the survival of the tribe was paramount. The elderly who could not walk were left behind to die.
Fortunately, in Karpathos there was no such option, its inhabitants lived permanently in the village where they were born and, according to local custom, when the elderly could not take care of themselves their first-born children or their heirs took care of them. There they met death in a familiar and peaceful environment.
No luck, death came first.
But many times, unpredictable epidemics and lack of medical care caused the death of even children as they used to say: “I saw an old priest, burying a small child”. It was particularly heartbreaking when “some wild storm came,” and, so unexpectedly, someone died in the prime of life. Once, a young lady of marriageable age suddenly lost her life, as is shown by the following traditional couplet dedicated to her memory (all couplets in free translation):
Unfortunately, she was not lucky, at the life’s door,
before the joy came, death entered first.
And suddenly hit me strait on my head
In an unexpected car accident in America, Manolis Diakos lost his life and Nick Diakos, Manolis’ father, expressed his pain for the loss of his only son with the following couplet:
I put up with the whole world and I manage it,
and suddenly God threw the bullet strait on my head.
