Στην νοτιοανατολική άκρη του Αιγαίου μέσα στο Καρπάθικο πέλαγος, ανάμεσα στην Κρήτη και στην Ρόδο, ταξιδεύει η «Ανεμόεσα Κάρπαθος», όπως την αποκαλεί ο Όμηρος, και από την ίδια εποχή αρχίζει η ποιητική παράδοση της Καρπάθου που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Υπάρχουν αρκετές Καρπάθικες μαντινάδες που έχουν διασωθεί διαμέσου των αιώνων, με φιλοσοφικό χαρακτήρα που με ένα δεκαπεντασύλλαβο δίστιχο διηγούνται μια ολόκληρη ιστορία.
Μοναδικό χαρακτηριστικό της Καρπάθικης μαντινάδας, που δεν συναντάτε σε άλλο μέρος της Ελλάδος, η «Καρπάθικη μαντινάδα είναι μια κοπής». Μια μαντινάδα που ειπωθεί από κάποιο Καρπάθιο απαγορεύεται σε κάποιο άλλο, ακόμη και στον ίδιο να την επαναλάβει.
Πάνω σ’ αυτό το πλαίσιο κινείται το βιβλίο του Φρίξου Βόζου «Οι Μαντινάδες Μου», που όπως γράφει στον υπότιτλο, το βιβλίο εκφράζει την γλώσσα της ψυχής του βγαλμένη μέσα απ’ την Καρπάθικη κληρονομιά του.
Τον πρόλογο του βιβλίου γράφει ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης και τον επίλογο ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μηνάς Αλεξιάδης.
Επίσης δημοσιεύονται οι κρίσεις 20 ανθρώπων της λαογραφίας και των γραμμάτων που έλαβαν γνώση του περιεχομένου του βιβλίου προτού εκτυπωθεί. Μεταξύ αυτών ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος.
Όταν έφτασε η ηλεκτροδότηση σε ένα χωριό της Καρπάθου, μια νοικοκυρά αγόρασε ένα ραδιόφωνο και από το πρωί το έβαζε να παίζει τραγούδια όταν αυτή έκανε τις δουλειές της. Η μητέρα της που το άκουγε σχολίασε: «Καλά; αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν δουλειά να κάνουν και κάθε μέρα τραγουδούν από το πρωί;».
Αν μη Καρπάθιος, διαβάσει το βιβλίο του Φρίξου, θα σχηματίσει την εντύπωση πως οι Καρπάθιοι δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να τραγουδούν.
Αρχίζουν από τα γεννητούρια, τα «Εφτά», τα πρώτα γενέθλια και τη βάπτιση του νεογέννητου:
Να γίνεις άνδρας δυνατός, με σιγουριά και σθένος,
και στους αγώνες της ζωής, πάντα ανδρειωμένος.
Με μαντινάδες το παίρνουν στο πάρκο, όταν αρχίσει να περπατά, και με μαντινάδες το πάνε στο νηπιαγωγείο. Οι μαντινάδες συνεχίζονται όταν τελειώσει το Δημοτικό και το High School και αν πρόκειται για κορίτσι, μεσολαβούν μαντινάδες στα “Sweet Sixteen”:
Σαν χθες ήταν που σ’ είχαμε, μη βρέξει και μη στάξει,
και τώρα έτσι ξαφνικά, έφτασες στα δεκάξι.
Οι μαντινάδες συνεχίζονται όταν θα τελειώσει το Πανεπιστήμιο και πιάσει δουλειά, και στην συνέχεια όταν αρραβωνιαστεί και παντρευτεί και αρχίσει να αποκτά παιδιά, και αργότερα εγγόνια. Και μη νομίζετε πως τελειώνουν εδώ, μια μαντινάδα του Φρίξου, στην γέννηση του εγγονού του, που φέρει το όνομα του, λέγει:
Το μάθαμε απ’ την γραφή, και στους αιώνες μένει,
όποιος εγέννησε υιόν, ποτέ του δεν πεθαίνει.
Όσο επιθυμούν να αποκτήσουν το βιβλίο μπορούν να επικοινωνήσουν με τον συγγραφέα στο email frixosvozos@hotmail.com και στο τηλέφωνο 908-688-1677.
Frixos Vozos Traditional Songs
By Manolis Cassotis
At the southeastern corner of the Aegean, in the Karpathian Sea, between Crete and Rhodes, “Windy Karpathos”, as Homer calls it, travels, and from the same era begins its poetic tradition that continues to this day. There are several Karpathian mantinades that have survived through the centuries with a philosophical character that, with a fifteen-syllable couplet, tells an entire story. A unique feature of the Karpathian mantinades, not found in any other part of Greece, is the “Karpathian mantinades are one time use”. A mantinada said by a Karpathian is forbidden to be repeated by another, even by the same person who composed it.
It is within this framework that Frixos Vozos’ book “My Mantinades” moves, which, as he writes in the subtitle, expresses the language of his soul drawn from his Karpathian heritage. The book’s prologue is written by the former rector of the University of Athens, Theodosis Pelegrinis, and the epilogue by the emeritus professor of the University of Athens, Minas Alexiadis. Also are included the reviews of 20 people of folklore and letters who became aware of the book’s content before it was printed. Among them is His Eminence Archbishop Elpidophoros of America.
When electricity arrived in a Karpathian village, a housewife bought a radio and started playing songs in the morning while she did her chores. Her mother, who was listening, commented: “Well? These people have no work to do, and they sing every day since morning?”
If a non-Karpathian reads Frixos’ book, he will get the impression that the Karpathians do nothing but sing.
They begin with the birth of the newborn, his “Seven days festivity”, his first birthday and his baptism (in free translation):
To become a strong man, with confidence and strength,
and in the struggles of life, always courageous.
They take them to the park with mantinades when they start walking, and with mantinades take them to kindergarten. The mantinades continue when they finish elementary and high school, and if it’s a girl, with mantinades celebrate hers “Sweet Sixteen” (in free translation):
It seemed like yesterday that we protected you,
not to get wet even from a little rain,
and now, suddenly, you’ve turned sixteen.
Mantinades continue when he finishes the university and starts working, and then when he gets engaged and gets married and starts having children, and later grandchildren. And don’t think they end here, a mantinada by Frixos, on the birth of his grandson, who bears his name, says (in a free translation):
We learned it from scripture, and it remains throughout the ages,
that whoever gives birth to a son never dies. Those wishing to obtain the book, can contact the author at his email frixosvozos@hotmail.com and at his phone 908-688-1677.
