Από στρατηγικής σημασίας, το σπουδαιότερο στρατιωτικό έργο που έφτιαξαν οι Ιταλοί στην Κάρπαθο στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν το αεροδρόμιο στον Αφιάρτη. Σύμφωνα με τα στρατηγικά σχέδια του Άξονα, η Μεσόγειος θεωρούταν ιταλική στρατηγική περιοχή και προέβλεπαν την κατάληψη της Κρήτης με τη βοήθεια των Γερμανών, οι οποίοι συνέστησαν στους Ιταλούς τη δημιουργία στρατιωτικού αεροδρομίου στην Κάρπαθο.
Την στρατηγική αξία του αεροδρομίου αντελήφθησαν και οι Άγγλοι, και μόλις η Ιταλία μπήκε στο πόλεμο άρχισαν συνεχείς επιθέσεις εναντίον του αεροδρομίου από θαλάσσης και αέρος, από τις 28 Ιουλίου 1940 μέχρι τις 13 Μαρτίου 1941. Οι συμμαχικές επιθέσεις εναντίο του αεροδρομίου Καρπάθου εντάθηκαν στο διάστημα της Μάχης της Κρήτης με πολεμικά πλοία και αεροπλάνα που ξεκινούσαν από την Αίγυπτο και αεροπλανοφόρα.
Συγχρόνως γερμανικά stuka προερχόμενα από την Κάρπαθο βομβάρδιζαν το αεροδρόμιο του Ηρακλείου και τις συμμαχικές θέσεις στην περιοχή του Ηρακλείου και Ρεθύμνου, προσφέροντας αεροπορική υποστήριξη στους Γερμανούς που είχαν εγκλωβιστεί σ΄ αυτές τις περιοχές περιμένοντας τη γερμανική προέλαση από τη Δυτική Κρήτη.
Στις 27 Μαΐου 1941 οι Σύμμαχοι αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Κρήτη και στις 28 η συμμαχική ναυτική Force-B αποτελούμενη από τα καταδρομικά Dido, Orion και Ajax, και τα αντιτορπιλικά Jackal, Hotspur, Decoy, Kimberley, Hereward και Imperial, ξεκίνησε από την Αλεξάνδρεια με σκοπό να περάσουν κατά τη διάρκεια της νύχτας το στενό της Κάσου για να αποσπάσουν τις συμμαχικές δυνάμεις από το Ηράκλειο.
Μετά την επιβίβαση των συμμαχικών στρατιωτικών δυνάμεων θα ξαναπερνούσαν από το στενό της Κάσου το πρωί της 30ης με προορισμό την Αλεξάνδρεια υπό την απειλή και πάλι των γερμανικών stuka από το αεροδρόμιο της Καρπάθου. Η απόσπαση πραγματοποιήθηκε με σημαντικές συμμαχικές απώλειες σε πλοία και ανθρώπινο προσωπικό. Στην διάρκεια της Μάχης της Κρήτης, από 20 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1941, οι Γερμανοί χρησιμοποιώντας το αεροδρόμιο της Καρπάθου βύθισαν ή έθεσαν εκτός μάχης 17 συμμαχικά πολεμικά πλοία.
Ένα ντοκουμέντο διηγείται την δική του ιστορία
Μεταξύ των 32 ντοκουμέντων που εντοπίσαμε στο National Archives στο Kew του Λονδίνου υπάρχει ένα που αναφέρεται στην επιδρομή δυο συμμαχικών αεροπλάνων τύπου Wellington εναντίον του αεροδρομίου Καρπάθου στην Μάχη της Κρήτης. Στο ένα απ’ αυτά επέβαιναν ο Αυστραλός πιλότος W.G. Dalco, ο Βρετανός πιλότος Re.H. Nowell και οι Βρετανοί υπαξιωματικοί D.D. Strickland, T.H. Mitchell, Ε. Curle και Α. Ε. Middleton.
Τα αεροπλάνα ξεκίνησαν από την Αίγυπτο για να βομβαρδίσουν το αεροδρόμιο της Καρπάθου την νύχτα της 29ης/30ης Μαΐου, επειδή το πρωί της 30ης θα περνούσε από το στενό της Κάσου η Force-B. Η επίθεση κράτησε μέχρι που εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά και των δύο αεροπλάνων, αλλά από την αντιαεροπορική άμυνα του αεροδρομίου κτυπήθηκε το ένα αεροπλάνο και κατέπεσε φλεγόμενο.
Εξετάζοντας την αλληλογραφία που περιλαμβάνει το ντοκουμέντο, μεταξύ των υπηρεσιών και των γονέων των αεροπόρων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η προσπάθεια εξακρίβωσης της ταυτότητας και της τύχης των αεροπόρων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, και η στωικότητα και υπομονή των γονέων.
Αργότερα διαπιστώθηκε, από τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο αεροπλάνο μαζί και τα ρούχα του πληρώματος, ότι το αεροπλάνο που κατέπεσε ήταν αυτό με πιλότο τον W.G. Dalco. Οι φονευθέντες αεροπόροι θάφτηκαν με τις καθιερωμένες διαδικασίες στο Ιταλικό νεκροταφείο της Καρπάθου στο Πλατύολο.
Μετά την απελευθέρωση της Καρπάθου και την άφιξη των Άγγλων στην Κάρπαθο, τα οστά των νεκρών ξεθάφτηκαν και μεταφέρθηκαν στο αργότερα ιδρυθέντα Αγγλικό νεκροταφείο στην Ρόδο σε ατομικούς τάφους: Re.H. Nowell (Τμήμα 3, σειρά Α, αριθμός τάφου 6). Α. Ε. Middleton (Τμήμα 3, σειρά Α, αριθμός τάφου 7). T.H. Mitchell (Τμήμα 3, σειρά Α, αριθμός τάφου 8). W.G. Dalco (Τμήμα 3, σειρά Α, αριθμός τάφου 9). Στο τμήμα 4, σειρά Α υπάρχουν οι τάφοι υπ’ αριθμό 6 και 7 που περιέχουν τα οστά των D.D. Strickland και Ε. Curle, καταχωρημένοι ως άγνωστοι αεροπόροι.
The documents talk about Karpathos Airport in WWΙΙ
By Manolis Cassotis
From a strategic point of view, the most important military project built by the Italians in Karpathos in WWΙΙ was the airfield at Afiarti. According to the strategic plans of the Axis, the Mediterranean was considered an Italian strategic area, and they envisaged the occupation of Crete with the help of the Germans, who recommended to the Italians the creation of a military airport in Karpathos.
The strategic value of the airfield was also realized by the British, and as soon as Italy entered the war, they began continuous attacks against the airfield by sea and air, from July 28, 1940 to March 13, 1941. Allied attacks against Karpathos airfield intensified during the Battle of Crete with warships and planes starting from Egypt and aircraft carriers.
At the same time, German Stukas from Karpathos bombed Heraklion airport and allied positions around Heraklion and Rethymnon, offering air support to the Germans who were trapped in these areas awaiting the German advance from Western Crete.
On May 27, 1941 the Allies decided to leave Crete and on the 28rd the Allied naval Force-B consisting of the cruisers Dido, Orion and Ajax, and the destroyers Jackal, Hotspur, Decoy, Kimberley, Hereward and Imperial, departed from Alexandria with the aim of crossing the Kasos strait during the night to extract the allied forces from Heraklion.
After the boarding of the allied soldiers, they would pass through the Kasos strait again on the morning of the 30th, bound for Alexandria under the threat of German Stukas from Karpathos airport. The detachment was carried out with significant Allied losses in ships and manpower. During the Battle of Crete, from May 20 – June 1, 1941, the Germans using Karpathos airfield sank or caused damages to 17 Allied warships.
A document tells its story
Among the 32 documents we located at the National Archives in Kew, London is one that refers to the raid by two Allied Wellington planes against Karpathos airfield in the Battle of Crete. On one of the planes was the Australian pilot W.G. Dalco, the British pilot Re.H. Nowell and the British NCOs D.D. Strickland, T.H. Mitchell, E. Curle and A. E. Middleton.
The planes left Egypt to bomb Karpathos airfield on the night of May 29/30, because on the morning of the 30th Force-B would be passing through Kasos Strait. The attack lasted until both planes ran out of ammunition, but one plane was shot down by the airfield’s anti-aircraft defenses and went down in flames.
Examining the correspondence included in the document, between the services and the parents of the airmen, of particular interest is the effort to ascertain the identity and fate of the airmen by the competent services, and the stoicism and patience of the parents.
It was later established, from the items found on the plane together with the crew’s clothing, that the plane that went down was the one piloted by W.G. Dalco. The killed airmen were buried according to the established procedures in the Italian cemetery of Karpathos in Platyolo.
After the liberation of Karpathos and the arrival of the English in Karpathos, the bones of the dead were exhumed and transferred to the later established English cemetery in Rhodes in individual graves: Re.H. Nowell (Section 3, row A, grave number 6). A. E. Middleton (Section 3, row A, grave number 7). T.H. Mitchell (Section 3, row A, grave number 8). W. G. Dalco (Section 3, row A, grave number 9). In section 4, row A there are the graves 6 and 7 which contain the bones of D.D. Strickland and E. Curle, as unknown airmen.
