ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Όταν στις αρχές του περασμένου αιώνα άρχισε η ομαδική μετανάστευση στην Αμερική, και μόλις συγκεντρώνονταν αρκετοί συμπατριώτες μας από το ίδιο νησί ή χωριό σε κάποια πόλη της Αμερικής, ίδρυαν σύλλογο. Με αυτό τον τρόπο, ζώντας σ’ ένα ξένο και ανοίκειο τόπο, κρατούσαν την μεταξύ τους επαφή, διατηρώντας την πολιτισμική παράδοση του τόπου τους που κουβαλούσαν μαζί τους.
Μέσα στο αιώνα που πέρασε, αρκετές δεκάδες Δωδεκανησιακοί σύλλογοι ιδρύθηκαν στην Αμερική, μεταξύ αυτών και ο Συμαϊκός Σύλλογος «Αίγλη» που ιδρύθηκε το 1928, και νομιμοποιήθηκε από την πολιτεία της Νέα Υόρκη τον επόμενο χρόνο, και μέχρι σήμερα συνεχίζει την δράση του.
Μέσα από αυτόν τον σύλλογο πέρασαν τρεις γενεές, μεταδίδοντας την σκυτάλη του συλλόγου από την μια γενεά στην άλλη, και πριν από ένα μήνα η διοίκηση του συλλόγου πέρασε στην τέταρτη γενεά με την ακόλουθη σύνθεση:
Πρόεδρος: Merkourios Moshovis, Αντιπρόεδρος: Dimitrios Kontos, Γενική Γραμματέας: Irene Zouroudis-Caruso, Ειδική Γραμματέας: Zoe Pilios, Ταμίας: Maria Lamaze, Σύμβουλοι: Lefteris Rompesis, Giannis Tsouvalas, Anna Pavlo, Jenny Zouroudis-Fontana, Konstantinos Tsavaris, Anna Weber, Alex Contantopes.
Σ’ ένα μήνα ο Σύλλογος αναδιοργανώθηκε και αποφάσισε να οργανώσει την πρώτη του εκδήλωση που έχει σχέση με την πολιτισμική παράδοση της Σύμης και να δώσει την ευκαιρία στα μέλη του Συλλόγου να ξανανταμωθούν, μετά από τα προβλήματα που δημιούργησε ο Κορονοϊός στην δράση των ομογενειακών συλλόγων.
«Κουκκουμάς»
Ο Μάης, από την αρχαία εποχή, έχει ξεχωριστή θέση στην Ελληνική παράδοση, θεωρείται ο μήνας των λουλουδιών και της βλάστησης και συμβολίζει την επιστροφή της Περσεφόνης από τον Άδη και ανάσταση ζωής. Σύμφωνα με την μυθολογία ο Μάης πήρε το όνομα του από την μητέρα του Ερμή, τη Μαία.
Αλλά ο λαός, συσχετίζοντας παρετυμολογικά το όνομα του Μαΐου με τα μάγια, τον θεωρεί μαγεμένο μήνα. Τον Μάη απέφευγαν να κάνουν γάμους και σημαντικές εργασίες. Στην Σύμη η γιορτή του Μάη, «Κουκκουμάς», είναι ανάλογη με την γιορτή που σε άλλα μέρη ονομάζουν «Κλήδονα» και γιορτάζεται στις 24 Ιουνίου.
Στα πολύ παλιά χρόνια ο «Κουκκουμάς» γινόταν σ’ όλες τις γειτονιές της Σύμης, για να δουν οι κοπέλες αυτόν που θα παντρευτούν. Αποβραδίς την ημέρα της Πρωτομαγιάς, μια κοπελιά που ζούσαν οι γονείς της έπαιρνε το «αμίλητο νερό» από 7 σπίτια, που τη νοικοκυρά έπρεπε να την λένε Ειρήνη, σ’ ένα δοχείο, που λεγόταν «κουκκουμάρι».
Όλες οι κοπέλες έριχναν τα δαχτυλίδια τους στο «κουκκουμάρι» με το «αμίλητο νερό», το σκέπαζαν με κόκκινο πανί, το έδεναν με κόκκινη κορδέλα, έβαζαν από πάνω ένα κλειδί και το έβγαζαν στο δώμα για να τον δουν τ’ άστρα.
Την επομένη μετά τη θεία λειτουργία, οι κοπελιές ετοίμαζαν φαγητά, συνήθως ντολμάδες και γλυκά, καθώς και μια πίτα, με μπόλικο αλάτι και «αμίλητο νερό». Την πίτα την ετοίμαζαν ανάποδα. Με τα χέρια δηλ. πίσω κοσκίνιζαν το αλεύρι, ζύμωναν, φούρνιζαν και ξεφούρνιζαν την πίτα.
Μετά το φαγητό έβαζαν στη μέση ένα μεγάλο ταψί και μέσα σ’ αυτό το «κουκκουμάρι», αφού το ξεσκέπαζαν και του έβαζαν βασιλικό και άλλα μυρωδικά φυτά, έπαιρναν όλες θέση γύρω του κι άρχιζαν να τραγουδούν χτυπώντας τα χέρια τους πάνω σ’ ένα στρογγυλό χάλκινο ταψί, το «σινί»:
Να βγάλουμε τον κουκκουμά, να ‘βγει η χαριτωμένη,
να ‘βγει της Παναγιάς ο γιος και της κυράς η κόρη.
Να βγάλουμε τον κουκκουμά.
Στη μια του Μα, στις δυο του Μα, τον κουκκουμά να βγάλω,
κι αν είναι καλορίζικος, τον αγαπώ θα πάρω.
Αϊ Θανάση αφέντη μου έβγα απ’ το θρανί σου,
να δεις χαρές που γίνονται έξω απ’ το πλατύ σου.
Να βγάλουμε τον κουκκουμά.
Γύρω τριγύρω στο σινί, πέρδικες πλουμισμένες,
και του καιρού χαρούμενες και καλοπαντρεμένες…
Το τραγούδι κρατούσε πολλή ώρα. Έπειτα έβγαζαν τον βασιλικό κι ένα ανήλικο κορίτσι, με τους γονείς της ζωντανούς, έπαιρνε ένα-ένα τα δαχτυλίδια από το «κουκκουμάρι», λέγοντας ταυτόχρονα ένα ανδρικό όνομα. Στη συνέχεια έτρωγαν την αλμυρή πίτα κι άρχιζαν το χορό, με τη συνοδεία της λύρας και του λα(γ)ούτου, τραγουδόντας:
Κορίτσια τραγουδήστε και ρίξτε ένα γρόσι,
να κάνουμε του λυριστή μαλαματένια στρώση…
Το βράδυ οι κοπελιές, μετά τον πολύ χορό και την αλμυρή πίτα, ήταν σίγουρο ότι θα δίψαγαν. Θα έβλεπαν στον ύπνο τους ότι πήγαν σε κάποιο σπίτι να πιούν νερό. Αν το σπίτι, που στ’ όνειρό της έβλεπε η κάθε κοπελιά, πως πήγε να πιει νερό, έχει γιο ανύπαντρο, με το όνομα που της φώναξαν, βγάζοντας το δαχτυλίδι της από το «κουκκουμάρι», θεωρείτο «σίγουρο» πως αυτόν θα έπαιρνε για άντρα της.
Εορτασμός
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαΐου, στην αίθουσα «Ανδριώτη» στο πολιτιστικό κέντρο της Αγίας Αικατερίνης στην Αστόρια. Από ενωρίς ο Σύλλογος άρχισε να ετοιμάζει την αίθουσα, μαζί με τα παραδοσιακά φαγητά και γλυκίσματα και μέχρι τις 2 το απόγευμα η αίθουσα ήταν κατάμεστη από μέλη και φίλους του Συλλόγου.
Μεταξύ των άλλων την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία της η πρόεδρος της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας Μαρία Μαραγκού με τους αξιωματούχους του Διοικητικού Συμβουλίου: Αντιπρόεδρος Νίκος Καρτάλης, Γεν. Γραμματέας Αδαμαντία Μαρή, Ταμίας Ευδοκία Καμπούρη και η Πρόεδρος της Δωδεκανησιακής Νεολαίας Σωτηρία Ζουρούδη-Κοντού.
Στην εισήγηση του ο πρόεδρος του συλλόγου Μερκούρης Μοσχόβης ευχαρίστησε όλους για την παρουσία τους και ιδιαίτερα αυτούς που εργάστηκαν για την πραγματοποίηση της εκδήλωση. Επίσης τόνισε, ότι το νέο Δ.Σ. αποτελείται κυρίως από νέους και ζητά την συνεργασία και βοήθεια όλων για να μπορέσει ο Σύλλογος να συνεχίσει την ιστορική του πορεία.
Στην συνέχεια η Ειρήνη Ζουρούδη-Caruso περιέγραψε το έθιμο του «Κουκκουμά» στα Αγγλικά και η Ειρήνη Πήλιου-Μοσχόβη στα Ελληνικά και ακολούθησε η αναπαράσταση του εθίμου από την νεολαία: Katerina Vasileia Caruso, Athena Felekidis, Bobby Felekidis, Konstantina Felekidis, Brigid Irene Lamaze, Michael Joseph Lamaze, Viki Malo, Eleftherios Moshovis, Vasilios Moshovis, Christina Weber, Lenny Weber και Michael Benjamin Weber.
Επίσης την ίδια μέρα, ο Σύλλογος εόρτασε την 78η επέτειο της 8ης Μαΐου 1945, την μέρα που οι Γερμανοί υπέγραψαν στην Σύμη την παράδοση της Δωδεκανήσου στους Συμμάχους. Για την ιστορική επέτειο μίλησε ο αντιπρόεδρος του συλλόγου Δημήτρης Κοντός και συγχρόνως παρουσίασε video με αναμνηστικές φωτογραφίες.
Close to tradition, the Symaic club “Aigli” celebrated “Kukkouma”.
By Manolis Cassotis
When at the beginning of the last century the massive immigration began in America, and as soon as several of our compatriots from the same island or village gathered in some American city, they founded an association. In this way, living in a foreign and unfamiliar place, they kept in touch with each other, preserving the cultural tradition of their place that they carried with them.
During the past century, several dozen Dodecanese associations were founded in America, among them the Symian Association “Aegle” which was founded in 1928, and was legalized by the state of New York the following year, and continues its activity to this day. Three generations passed through this association, passing the baton of “Aegle” from one generation to another, and a month ago the management of the Association passed to the fourth generation with the following composition:
President: Merkourios Moshovis, Vice President: Dimitrios Kontos, Secretary General: Irene Zouroudis-Caruso, Special Secretary: Zoe Pilios, Treasurer: Maria Lamaze, Councilors: Lefteris Rompesis, Giannis Tsouvalas, Anna Pavlo, Jenny Zouroudis-Fontana, Konstantinos Tsavaris, Anna Weber, Alex Contantopes.
In one month, the Association was reorganized and decided to organize its first event related to the cultural tradition of Symi and to give the members of the Association the opportunity to regroup, after the problems created by the Corona virus in the activities of all associations.
«Kukkumas»
May, since ancient times, has a special place in the Greek tradition, it is considered the month of flowers and vegetation and symbolizes the return of Persephone from Hades and the resurrection of life. According to mythology, May was named after Hermes’ mother, Maia. But the people, paretymologically associating the name of May with magic, consider it an enchanted month. In May they avoided weddings and important work. In Symi, the May festival, “Kukkumas”, is similar to the festival called “Klidonas” in other places celebrated on June 24.
In the very old days, “Kukkumas” was held in all the neighborhoods of Symi, so that the girls could see the man they were going to marry. On the evening of May Day, a girl whose parents lived took the “unspoken water” from 7 houses, whose housekeeper was supposed to be called Eirini, in a container called “kukkunari”. All the girls would throw their rings into “kukkunari” with the “speechless water”, cover it with a red cloth, tie it with a red ribbon, put a key on top and take it out on the roof to be seen by the stars.
The day after the divine service, the girls prepared food, usually dolmades and sweets, as well as a pie, with plenty of salt and “unspeakable water”. The pie was prepared upside down. With their hands, i.e., behind, they sifted the flour, kneaded and baked the pie.
After the meal, they put a large pan in the middle and inside the “kukkunari”, after they uncovered it and put basil and other herbs on it, they all took a position around it and began to sing, beating their hands on a round copper pan, called “sini” (in free translation):
Let’s take out the kukkuma, let the cute one come out,
let the son come out of the famous and the daughter of the great lady.
Let’s take out the kukkuma.
On the 1st of May, on the 2nd of May, kukkuma I will take out,
and he is welcome, the one I love, I’ll marry.
Saint Athanasius, my master, come down from your throne,
to see joys and celebrations take place in your backyeard.
Let’s take out the kukkuma.
Around and around the “sini”, are beautiful partridges,
and next year to be well married and happy…
The song took a long time. Then the basilisk was taken out and a minor girl, with her parents alive, took the rings from “kukkunari” one by one, saying a male name at the same time. Then they would eat the savory pie and begin the dance, accompanied by the lyre and the lute, singing:
Girls sing and throw a quarter,
to make a present to the lyre player…
In the evening the girls, after much dancing and salty pie, were sure to be thirsty. They would dream that they went to a house to drink water. If the house, which every girl saw in her dream and she went to drink water, has an unmarried son, by the name they called her, taking her ring from the “kukkunari”, it was considered “certain” that she would take him for her husband.
Celebration
The event took place on May 6, in the “Andrioti” hall at the cultural center of Saint Catherine in Astoria. Early on, the Association started preparing the hall, along with the traditional foods and sweets, and by 2 pm the hall was full of members and friends of the Association. Among others, the event was graced by the presence of the president of the Dodecanese Federation Maria Maragou with the officials of the Board of Directors: Vice President Nikos Kartalis, General Secretary Adamantia Mari, Treasurer Evdokia Kambouri and the President of the Dodecanese Youth Sotiria Zouroudi-Kontou.
In his introduction, the president of the association, Merkouris Moschovis, thanked everyone for their presence and especially those who worked to make the event possible. He also emphasized that the new Board of Directors consists mainly of young people and asks for everyone’s cooperation and help so that the Association can continue its historical course.
Then Irini Zouroudis-Caruso described the custom of “Kukkuma” in English and Eirini Peliou-Moshovi in Greek, followed by the representation of the custom by the youth: Katerina Vasileia Caruso, Athena Felekidis, Bobby Felekidis, Konstantina Felekidis, Brigid Irene Lamaze, Michael Joseph Lamaze, Viki Malo, Eleftherios Moshovis, Vasilios Moshovis, Christina Weber, Lenny Weber and Michael Benjamin Weber.
Also on the same day, the Association celebrated the 78th anniversary of May 8, 1945, the day the Germans signed in Symi the surrender of the Dodecanese to the Allies. The vice president Dimitris Kontos spoke about the historic anniversary and at the same time presented a video with commemorative photos.
