Στην δεκαετίες του 1920-30, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο Δήμος Όθους, ήταν το εκπαιδευτικό. Ο Δήμος, μη έχοντας άλλους πόρους, επέβαλλε δίδακτρα που ήταν δυσβάστακτα για τους περισσότερους γονείς των παιδιών. Πολλοί απ’ αυτούς δεν έστελναν τα παιδιά τους καθόλου στο σχολείο ή τα ’στέλναν μόνο στις δυο τρεις πρώτες τάξεις για να μάθουν να γράφουν, να διαβάζουν και να λογαριάζουν.
Επειδή το πρόβλημα που βασάνιζε τον Δήμο απασχολούσε και τους Οθείτες της Αμερικής, συνήλθε, το 1928, μια ομάδα Οθειτών στο Steubenville OH προκειμένου να βρει σχετική λύση. Το πιο φυσικό θα ήταν, τότε, να προκύψει από αυτή την συνεδρίαση κάποιος σύλλογος. Όμως κάτι τέτοιο δεν συνέβη γιατί πρόσφατα είχε ιδρυθεί η ΚΕΠΑ στο Pittsburgh και ήλπιζαν ότι αυτή θα αναλάμβανε τα έξοδα των σχολείων της Καρπάθου. Οι σκέψεις άλλαξαν, όταν διαπιστώθηκε ότι, λόγω της οικονομικής κρίσης, η ΚΕΠΑ δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να αναλάβει το έργο.
Weirton – Όμηρος
Έτσι, την 1η Απριλίου 1933 συνήλθαν στο Weirton WV οι Μηνάς Φρ. Οικονομίδης, Βασίλειος Κρισιώτης, Χατζής Μιχαηλίδης-Νουάρος, Νικόλαος Επιτρόπουλος, Βασίλειος Επιτρόπουλος, Ηλίας Μαντινάος, Λεωνίδας Μανωλακάκης, Φραγκιός Μαντινάος, Εμμανουήλ Αντωνακάκης, Θεοδόσης Λαγωνικός, Νικόλαος Κωνσταντινίδης, Ιωάννης Βόζος, Νικόλαος Χανιώτης, Αλέξανδρος Γεωργιάδης, Βασίλειος Κόκκινος και Μιχαήλ Σταματιάδης. Σ’ αυτή την συνεδρίαση διαπιστώθηκε η ανάγκη ίδρυσης Οθείτικου συλλόγου που θα αναλάμβανε να λύσει το πρόβλημα του χωριού.
Πράγματι, πέντε μήνες αργότερα, την 1ην Σεπτεμβρίου 1933 ιδρύθηκε στο Logan ο φιλεκπαιδευτικός σύλλογος «Karpathian-Otheton Educational Society of America Homer» με παραρτήματα στο Weirton, Pittsburgh και New Castle. Την ίδια μέρα έγινε η εκλογή του πρώτου ΔΣ που υπηρέτησε μέχρι το τέλος του 1934: πρόεδρος Βασίλειος Κρισιώτης, αντιπρόεδρος Ε. Κ. Χατζημανώλης, γραμματεύς Γεώργιος Στ. Κρισιώτης, ταμίας Ματθαίος Μαντόπουλος και σύμβουλος Θεοχάρης Διακοβασίλης.
Για να δημιουργήσει ο Σύλλογος ταμείο και να αρχίσει τις κοινωνικές και άλλες δραστηριότητες έγιναν δωρεές από Βασίλειο Κρισιώτη $100, Ματθαίο Μαντόπουλο $100, Νικόλαο Βόζο $75, Γεώργιο Κρισιώτη $50, Νικόλαο Κωνσταντινίδη $50, Μιχαήλ Κωνσταντινίδη $50, Ευστάθιο Κωνσταντινίδη $50, Θεοχάρη Διακοβασίλη $20. Την ίδια χρονιά άρχισε ο «Όμηρος» την χρηματοδότηση του σχολείου με $200 τον χρόνο. Αργότερα, στις 16 Ιανουαρίου 1937 στο New Castle, ο Σύλλογος ανέλαβε εξ ολοκλήρου τις δαπάνες του Δημοτικού Σχολείου, με αποτέλεσμα να καταργηθούν τα δίδακτρα για όλους τους μαθητές. Παράλληλα ανέλαβε την κατασκευή και αποπεράτωση του Νεκροταφείου στο Όθος.
Αυτή την εποχή, ένας από τους πολλούς εράνους που διεξήγαγε ο «Όμηρος» για την πραγματοποίηση κοινωφελών έργων στο Όθος, απέφερε $2.800, ισοδυναμούσαν με 280 χρυσές λίρες, προσφορές 36 μελών του.
Στο διάστημα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ο «Όμηρος» συμμετείχε στο Πανδωδεκανησιακό Συνέδριο της Νέας Υόρκης, στις 24 Οκτωβρίου 1943, και βοήθησε με την αγορά War Bonds, δωρεές στο Greek War Relief Fund και στο Red Cross. Την ίδια χρονιά ο Σύλλογος γιόρτασε την δεκαετία του με την έκδοση πανηγυρικού λευκώματος.
Αυτήν την εποχή ο Σύλλογος είχε 89 μέλη με έδρα το New Castle και με αξιωματούχους: πρόεδρος Φραγκίσκος Μαντινάος, γραμματέας Βασίλειος Χανιώτης, ταμίας Βασίλειος Επιτρόπουλος και με αντιπροσώπους κατά περιφέρειες. Logan: Βασίλειος Κρισιώτης και Ματθαίος Μαντόπουλος. Pittsburgh: Νικόλαος Επιτρόπουλος και Νικόλαος Βόζος. Gary: Βασίλειος Χαζημηνάς. Wheeling: Εμμανουήλ Χαζαντώνης. Νέα Υόρκη: Σταύρος Αναγνωστόπουλος και Δημήτριος Δεμερζιδάκης.
Στην αρχή η έδρα του «Ομήρου» μεταφερόταν μεταξύ Logan, Weirton, Pittsburgh και New Castle όπου και τελικά παρέμεινε. Οι τόποι άλλαζαν, όμως οι αρχές και οι ιδέες παρέμεναν: ο Σύλλογος συνέχισε την φιλανθρωπική του δράση με εκδηλώσεις στην Αμερική και με κοινωφελή έργα στο Όθος. Ανήγειρε, τελειοποίησε και διακόσμησε το Κοινοτικό Μέγαρο, πρόσφερε χρήματα για την παιδική χαρά, τον Άγιο Παντελεήμονα στις Στες, την διάνοιξη του δρόμου στην Παναγία της Γινατούς, για γεωτρήσεις, μεταφορά νερού και βοήθειες σε άπορες οικογένειες. Το 1947 ο «Όμηρος» με την συνεργασία του Συλλόγου Οθειτών Νοτίου Ροδεσίας η «Επισκοπή» εξέδωσε και δεύτερο πανηγυρικό λεύκωμα. Το 1960 η Ελληνική Κυβέρνηση τίμησε τον «Όμηρο» με χρυσό μετάλλιο, για την εθνική και κοινωνική του προσφορά.
Brooklyn – Άγιος Παντελεήμων
Στην δεκαετία 1965-75 αναπτύχτηκε μια νέα Οθείτικη παροικία στο Brooklyn της Νέας Υόρκης από νεοφερμένους μετανάστες και από Οθείτες που μετακόμισαν απ’ άλλα μέρη της Αμερικής και από την Ροδεσία. Πολλοί απ’ αυτούς συναντιόντουσαν στο Central Restaurant του Γιώργου Ιωάννου Λέου για να δουν ο ένας τον άλλο και να πουν «τα δικά τους». Σε κάποια απ’ αυτές τις συναντήσεις «ρίχτηκε» η ιδέα δημιουργίας συλλόγου που θα διευκόλυνε την μεταξύ τους επαφή, και γινόταν πιο αποτελεσματική η εκτέλεσης κοινωφελών έργων στο Όθος.
Ορισμένοι πίστευαν πως έπρεπε να οργανωθεί στην Νέα Υόρκη τμήμα του «Ομήρου», που δρούσε στο New Castle. Τελικά επικράτησε διαφορετική άποψη και, στις 9 Μαρτίου 1970, ιδρύθηκε καινούργιος σύλλογος που κατόπιν πρότασης της Ζωής Λέου-Κοσσάρη ονομάστηκε «Άγιος Παντελεήμων». Την νομιμοποίηση του Συλλόγου ανέλαβαν οι πρωτοστάτες Γεώργιος Ι. Λέου, Δημήτριος Δεμερζιδάκης, Γεώργιος Σταύρου Λέου, Νίκος Ηλιάδης, Ηλίας Βασιλαράκης, Μηνάς Παπαγιάννης, Βασίλειος Κρητσιώτης και Νίκος Ψαρός οι οποίοι φρόντισαν για την νομιμοποίηση του Συλλόγου και κατέβαλαν τα δικηγορικά έξοδα. Στις 4 Μαΐου 1970, ακολούθησε η εκλογή του πρώτου ΔΣ: πρόεδρος Γεώργιος Ι. Λέου, αντιπρόεδρος Νικόλαος Ηλιάδης, γενικός γραμματέας Ηλίας Βασιλαράκης, ειδικός γραμματέας Γρηγόρης Κοσσάρης, ταμίας Μηνάς Παπαγιάννης, σύμβουλοι Δημήτριος Δεμερζιδάκης, Βασίλειος Κρισιώτης και Νικόλαος Ψαρός.
Αμέσως άρχισε η δράση του Συλλόγου με χοροεσπερίδες, τη γιορτή της Βασιλόπιτας και του Πιπεριού, εκδρομές την ημέρα της γιορτής του Αγίου Παντελεήμονα και επίσκεψη στην Οθείτικη παροικία στο Ontario του Καναδά. Ο Σύλλογος διέθεσε τα έσοδα του για κοινωφελή έργα στο Όθος: ηλεκτρική εγκατάσταση στον Άγιο Παντελεήμονα, Ανακαίνιση του κωδωνοστασίου της κεντρικής εκκλησίας του Χριστού, όπως και κατασκευή γυναικωνίτη και σοβατίσματα στην ίδια εκκλησία, πλακόστρωση του Μουσείου με ψηφιδωτά, κατασκευή δεξαμενής νερού, χρηματική βοήθεια για τον δρόμο της Γινατούς και αγορά οικοπέδου για την κατασκευή γηπέδου.
Αυτή την εποχή, η σύνθεση του ΔΣ είχε ως εξής: πρόεδρος Γρηγόρης Κοσσάρης, αντιπρόεδρος Μηνάς Παπαγιάννης, γραμματέας Νίκη Περδικολόγου, ταμίας Μιχαήλ Πικουλής, σύμβουλοι Μιχαήλ Θεοχαρίδης, Ηλίας Κρισιώτης, Εμμανουήλ Μαγούλης, Αργυρή Νικία, Νίκος Ι. Χανιώτης. Επίσης η σύνθεση ενός από τα επόμενα ΔΣ είχε ως εξής: πρόεδρος Μαρία Π. Λαγωνικού, αντιπρόεδρος Μαρία Τσαπούκη, γραμματέας Δέσποινα Α. Κόυρουγλου, ταμίας Μιχαήλ Γ. Ψαρός, σύμβουλοι Ειρήνη Παναγιώτου, Ηλίας Κρισιώτης, Νίκος Ι. Χανιώτης, Μαριγώ Χριστοδουλάκη.
Ο «Άγιος Παντελεήμων», μετά τη νομιμοποίηση του έγινε μέλος της Καρπαθιακής Ομοσπονδίας και αργότερα πρόσφερε $10.000 και έγινε μέλος του Παγκαρπαθιακού Ιδρύματος όπου η προσφορά του για το «Καρπάθικο Σπίτι» έφτασε σε $17,000. Το 1979 και 1999 ο Σύλλογος εξέδωσε δυο λευκώματα με ιστορικό και λαογραφικό περιεχόμενο.
Karpathian Societies in America – Othos
By Manolis Cassotis
In the 1920s and 1930s, the biggest problem faced by the Municipality of Othos was education. The Municipality, having no other resources, imposed fees that were unaffordable for most of the children’s parents. Many did not send their children to school at all or only to the first two or three grades, to learn to write, read and calculate.
Τhe problem tormenting the Municipality also concerned the Othitans of America, and in 1928, a group of Othitans met in Steubenville OH to find a solution. The most natural thing would be, then, for an association to emerge from this meeting. But this did not happen because KEPA had recently been founded in Pittsburgh and they hoped that it would take over the expenses of Karpathos schools. Thoughts changed when it was found that, due to the financial crisis, KEPA could not afford to undertake the project.
Weirton – Homer
Thus, on April 1, 1933, Minas Fr. Economides, Vasilios Kritsiotis, Hatzis Michaelides-Nouaros, Nicholas Epitropoulos, Vasilios Epitropoulos, Elias Mantinaos, Leonidas Manolakakis, Frangios Mantinaos, Emmanuel Antonakakis, Theodosis Lagonikos, Nicholas Konstantinidis, John Vozos, Nicholas Haniotis, Alexander Georgiadis, Vasilios Kokkinos and Michael Stamatiadis met in Weirton WV. At this meeting, it was decided the need to establish an Othetan society that would undertake to solve the problem.
Indeed, five months later, on September 1, 1933, the Karpathian-Othetan Educational Society of America “Homer” was founded in Logan WV with branches in Weirton, Pittsburgh and New Castle. On the same day, the election of the first Board of Directors took place, which served until the end of 1934: president Vasilios Kritsiotis, vice-president E.K. Hatzimanolis, secretary George St. Kritsiotis, treasurer Mattheos Mantopoulos and member Theoharis Diakovasilis.
For the Society to create a fund and start social and other activities, donations were made by Vasilios Kritsiotis $100, Mattheos Mantopoulos $75, George Kritsiotis $50, Michael Konstantinidis $50, Efstathios Konstantinidis $50, Theoharis Diakovasilis 20. In the same year, “Homer” began funding the school with $200 a year. Later, on 16 January 1937 at New Castle, the Society took over the entire cost of the Primary School, resulting in the abolition of school fees for all pupils. At the same time, “Homer” undertook the construction and completion of the Cemetery in Othos.
At this time, one of the many fundraisers conducted by “Homer” to carry out public works in Othos, brought in $2,800, equivalent to 280 gold British pounds, offered by 36 of its members.
During WWII, “Homer” participated in the Pan-Dodecanese Congress in New York, on October 24, 1943, and helped with the purchase of War Bonds, donations to the Greek War Relief Fund and the Red Cross. In the same year, “Homer” celebrated its decade with the publication of a celebratory album.
At that time “Homer” had 89 members based in New Castle with: president Frangiskos Mantinaos, secretary Vasilios Haniotis, treasurer Vasilios Epitropoulos and with representatives in other cities and towns. Logan: Vasilios Kritsiotis and Mattheos Mantopoulos. Pittsburgh: Nicholas Epitropoulos and Nicholas Vozos. Gary: Vasilios Haziminas. Wheeling: Emmanuel Hazantonis. New York: Stavros Anagnostopoulos and Dimitrios Demerzidakis.
At first the headquarters of “Homer” was moved between Logan, Weirton, Pittsburgh and New Castle where it eventually remained. The location changed, but the principles and ideas remained: “Homer” continued its philanthropic activity with events in America and with community projects in Othos. “Homer” erected, perfected and decorated the Community Hall, donated money for the playground and Saint Panteleimon in Stes, opening the road to Panagia Ginatous, to open wells, for water pipes installation and aid to needy families. In 1947, “Homer”, with the cooperation of the society of Othitans of Southern Rhodesia “Episkopi”, published a second celebratory album. In 1960, the Greek Government honored “Homer” with a gold medal, for its national and social contribution.
Brooklyn – Saint Panteleimon
In the decade 1965-75 a new Othetan community developed in Brooklyn from newly arrived immigrants from Greece and from Othitans who moved from other parts of America and from Rhodesia. Many of them used to meet at George John Leo’s Central Restaurant to see each other and to discuss the latest news. In some of these meetings, the idea of creating a society came up that would facilitate contact between them, and the execution of community projects in Othos would become more efficient.
Some believed that a New York chapter of “Homer”, which operated in New Castle, should be organized. Finally, a different opinion prevailed, and on March 9, 1970 a new society was founded, which at the suggestion of Zoe Leo-Kossaris was named “Saint Panteleimon”. The legalization of the Society was undertaken by George J. Leo, Dimitrius Demerzidakis, George Stavros Leo, Nick Eliadis, Elias Vassilarakis, Minas Papagiannis, Vasilios Kritsiotis and Nick Psaros who took care of the legalization of the society and paid the legal fees. On May 4, 1970, the election of the first Board of Directors followed: president George J. Leo, vice president Nick Eliadis, general secretary Elias Vassilarakis, special secretary Gregory Kossaris, treasurer Minas Papagiannis, members Dimitrius Demerzidakis, Vasilios Kritsiotis and Nicholas Psaros.
The society’s activities began immediately with dance parties, the feast of Vasilopita and “Piperi”, excursions on the day of the feast of Saint Panteleimon and a visit to the Othetan community in Ontario Canada. The society allocated its income for public benefit projects in Othos: electrical installation in Saint Panteleimon, Renovation of the bell tower of the central church of Christ, as well as construction of “gynaikonite” and plastering the same church, paving the Museum with stone plates, construction of a water reservoir, financial assistance for the road of Ginatous and purchase of a plot of land for the construction of a soccer field.
At that time, the composition of the Board of Directors was as follows: president Gregory Kossaris, vice president Minas Papagiannis, secretary Niki Perdikolougos, treasurer Michael Pikoulis, members Michael Theocharidis, Elias Kritsiotis, Emmanuel Magoulis, Argyri Nikias, Nick J. Haniotis. Also, the composition of the next Board of Directors was as follows: president Maria P. Lagonikos, vice president Maria Tsapoukis, secretary Despina A. Kourouglos, treasurer Michael G. Psaros, members Irini Panagiotou, Elias Kritsiotis, Nick J. Haniotis, Marigo Christodoulakis.
“Saint Panteleimon”, after its legalization, became a member of the Karpathian Federation and later donated $10,000 and became a member of the Pan-Karpathian Foundation where its donation for the “Karpathian House” reached $17,000. In 1979 and 1999 the Association published two albums with historical and folklore content.
