Οι Σχωριάδες γιόρτασαν την 250ή επέτειο της Αδελφότητας «Η Γέννηση της Θεοτόκου» (βίντεο)

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Οι Σχωριάδες, ένα από τα γραφικά χωριά του Πωγωνίου της Βορείου Ηπείρου, την Πέμπτη, 16 Αυγούστου 2019 είχε φορέσει τα γιορτινά του για να υποδεχτεί τους αποδήμους και τους επισήμους προσκεκλημένους για να γιορτάσουν από κοινού την 250^η επέτειο της ιδρύσεως της Αδελφότητας Σχωριαδιτών «Η Γέννησης της Θεοτόκου.

Στις εκδηλώσεις παρέστησαν ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου, κ. Δημήτριος, ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Αργυρόκαστρο Λάμπρος Κακίσης, ο περιφερειάρχης Αργυροκάστρου Αστρίτ Αλία, ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ και συνάμα βουλευτής Βαγγέλης Ντούλε, ο δήμαρχος Δρόπολης Δημήτρης Τόλης, ο αντιδήμαρχος Παναγιώτης Δέφτος, ο πρώην βουλευτής και νυν καθηγητής του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου Παναγιώτης Μπάρκας, ο τέως πρόεδρος του Συλλόγου Βορειοχωριτών «Πύρρος» της Νέας Υόρκης Σταύρος Ζιώγκας, ο πρόεδρος της Ένωσης Πωγωνισίων Χρήστος Πάντος, η Ηγουμένη της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος και συνάμα διευθύντρια του Λυρείου Παιδικού Ιδρύματος γερόντισσα Μαρία Ελένη – Καλέμη και εκπρόσωποι όλων των Συλλόγων των Αποδήμων Πωγωνισίων.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με την αρχιερατική θεία λειτουργία που τελέστηκε στον ιερό ναό προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Αργυροκάστρου, κ. Δημητρίου και αμέσως μετά η αδελφότητα προσέφερε τον καθιερωμένο καφέ στον πλάτανο του χωριού ακριβώς απέναντι από το μνημείο του ενθομάρτυρα Απόστολου Τσάνου που συνελήφθη και φυλακίστηκε τρεις φορές (στις 17 Απριλίου 1934 από το καθεστώς του Αχμέτ Ζώγου, στις 14 Απριλίου 1953 και στις 17 Ιουνίου 1973 από το καθεστώς του Εμβέρ Χότζα) και ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στις 2 Ιουλίου 1987 στις φυλακές υψίστης ασφαλείας.

Αμέσως μετά ακολούθησε η μεγάλη εκδήλωση στο Πάρκο Νεολαίας «Η Αγία Σωτήρα». Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο πάρκο το δημιουργήθηκε με την γενναιοδωρία των αδελφών Γιώργου και Αποστόλη Νάκα. Το Πάρκο περιλαμβάνει γήπεδο ποδοσφαίρου, γήπεδο μπάσκετ, γήπεδο βόλεϊ, κερκίδες, παιδική χαρά, χώρους αναψυχής, πεζούλια πρασίνου, φωτισμό, αποδυτήρια και χώρο συγκέντρωσης απορριμμάτων.

Την υποδοχή των επισήμων και των προσκεκλημένων είχαν αναλάβει η Ελευθερία Μεντή, η Ιωάννα Μήλια και η Έλλη Καλούδη, οι οποίες κερνούσαν τους επισκέπτες – όπως η παράδοση επιτάσσει – με λουκούμια και τους δώριζαν το πρόγραμμα και το περιοδικό «Σχωριάδες Πωγωνίου. Στην αριστερή πλευρά της εισόδου είχαν αναρτηθεί πίνακες με την ιστορική αναδρομή του χωριού Σχωριάδες και της ίδιας της Αδελφότητας.

Ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου κ Δημήτριος μετέφερε τις ευλογίες του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Διρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου και κάλεσε τους Σχωριαδίτες και κατ’ επέκταση τους Πωγωνίσιους να παροτρύνουν τα παιδιά τους να γίνουν ιερείς ούτως ώστε το κάθε χωριό να έχει, όπως επεσήμανε «τον δικό του άνθρωπο».

Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στο Αργυρόκαστρο κ. Λάμπρος Κακίσης συνεχάρη τους Σχωριαδίτες για την ιστορική επέτειο και για την αγάπη τους για τον τόπο. Στη συνέχεια εξέφρασε την αμέριστη συμπαράσταση της ελληνικής πολιτείας και θεώρησε αναγκαία την καταγραφή και ιεράρχηση των αναγκών του κάθε χωριού και γενικότερα του Πωγωνίου.

Ο Δήμαρχος Δρόπολης, κ Δημήτρης Τόλης στην ομιλία του τόνισε πως οι ηθικές και πολιτιστικές αξίες του τόπου μας είναι καλό που περνάνε στις νεότερες γενιές καθώς αποτελεί βάση για το αύριο.

«Το Πωγώνι και η Δρόπολη είναι ένα και όλοι μαζί μπορούμε να κρατήσουμε γερά τα θεμέλια της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας», επεσήμανε ο κ. Τόλης.

Χαιρετισμούς απηύθυναν ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ Βαγγέλης Ντούλε, ο Παναγιώτης Μπάρκας, ο πρόεδρος της κοινότητας, ο πρόεδρος της Ένωσης Πωγωνισίων Χρήστος Πάντος, ο εκδότης του περιοδικού Θωμάς Νάκας, η γερόντισσα Μαρία Ελένη Καλένη, η οποία στήριξε με πάθος την Αδελφότητα και ο πρόεδρος της Αδελφότητας Αλκιβιάδης Νταλές.

Αν και οι προσφωνήσεις των τοπικών παραγόντων διέφεραν ως προς το περιεχόμενό τους, εν τούτοις είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένα την αγωνία για το μέλλον του Πωγωνίου, για το οδικό δίκτυο που συνδέει το Πωγώνι με τον κόσμο και τη λειτουργία του τελωνείου των Δρυμάδων, το οποίο στην κυριολεξία θα βγάλει το Πωγώνι από την απομόνωση και θα συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη του τόπου.  

Αμέσως μετά η Αδελφότητα τίμησε τη Γερόντισσα Μαρία Ελένη Καλέμη για την πολυετή της προσφορά, βουλευτές και απλός κόσμος οι οποίοι τίμησαν με την παρουσία τους την πορεία και την ιδιαίτερη δραστηριότητα που είχε η αδελφότητα με το πέρασμα των χρόνων.

Η νεότερη γενιά των Σχωριαδιτών παρουσίασε ένα σύντομο καλλιτεχνικό πρόγραμμα και αμέσως μετά ακολούθησε το παραδοσιακό γλέντι με τον Βαγγέλη Μάτσια στο κλαρίνο.

Ομιλία προέδρου Αδελφότητας

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η ομιλία του προέδρου της Αδελφότητας την οποία μετά παράκλησης των ηγετικών στελεχών της Αδελφότητας την δημοσιεύουμε αυτούσια.

Κυρίες και κύριοι. 
Συμπατριώτες Σχωριαδίτες, συντοπίτες Πωγωνίσιοι, Πολυτσανίτες, Σωπικιώτες, Χλωμιώτες, Τσιατιστινοί, φίλοι του χωριού μας από όπου και αν ήρθατε σήμερα στη Μεγάλη αυτή γιορτή του χωριού μας.

Εκ μέρους του Δ. Σ. της Αδελφότητας μας και όλων των Σχωριαδιτών σας καλωσορίζω και σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μας κάνετε με τη παρουσία σας. 

Όταν πριν από ένα χρόνο, ανακοινώσαμε και κηρύξαμε το έτος 2019 επετειακή χρόνια συμπλήρωσης 250  χρόνων από την ίδρυση της Αδελφότητας μας, πολλοί άνθρωποι μας κοίταζαν με απορία και σήκωναν τις πλάτες. Είναι όμως πραγματικότητα.

Ιδρυθείσα το  1769, όπως προκύπτει από διάφορους κωδικούς και τα αρχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη συνοικία Γκιοκ Σουγιου της Κωνσταντινούπολης, από τους τότε προγόνους μας μετανάστες στην Πόλη, η Αδελφότητά μας κουβαλάει στις πλάτες της μια ιστορία δυόμιση αιώνων δράσης και αμύθητης προσφοράς στα δρώμενα και την ύπαρξη του χωριού μας. 

Από τις αρχές της ίδρυσης, με τη μεγάλη οικονομική αίγλη που απέκτησε και με το φίλο εκπαιδευτικό χαρακτήρα, βοήθησε στο μέγιστο στη κατασκευή των δύο σχολείων την αμοιβή δασκάλων και παπάδων, στην ανέγερση και συντήρηση εκκλησιών, διάφορων κοινωφελών  έργων όπως δρόμοι, βρύσες, μύλοι, γέφυρες, έργα ύδρευσης και τη στήριξη απόρων οικογενειών.

Κατόρθωσε δίνοντας σκληρές δικαστικές μάχες μαζί με τη Πολυτσιανη και το Χλωμό, και πληρώνοντας αδρά την υψηλή Πύλη από το 1860 να απελευθέρωσει το χωριό από το σύστημα του τσιφλικ – ιμπλακ και να αποδώσει τις περιουσίες στους χωριανούς και στη κοινότητα.

Στη διάρκεια των χρόνων που ακολούθησαν συνέβησαν μεγάλα ιστορικά, κοσμογονικά γεγονότα που προκάλεσαν κάποια αδράνεια στη λειτουργία της Αδελφότητας.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα έχουμε τους Βαλκανικούς πολέμους, την απελευθέρωση από το τουρκικό ζυγό, τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το κίνημα για την Αυτονομία, την ένταξη της  περιοχής μας στο νεοσύστατο Αλβανικό κράτος, τη Μικρασιατική Καταστροφή και την μεταφορά της έδρας της Αδελφότητας το 1927 στην Αθήνα και η δημιουργία παραρτήματος στην Αμερική.

Η δράση της Αδελφότητας γνωρίζει μια νέα περίοδο ακμής. Ακολουθεί όμως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το αντιφασιστικό κίνημα. Οι Σχωριαδίτες συμμετέχουν δυναμικά και το  πληρώνουν με βαρύ φόρο αίματος. Ένας πεσόντας, διψήφιος αριθμός αθώων θυμάτων και ένα χωριό καταστραμμένο από τη πυρπόληση του κατακτητή.

Η 45ετής περίοδος που ακολουθεί, ο λεγόμενος υπαρκτός σοσιαλισμός και η πιο βάρβαρη Δικτατορία που γνώρισε ο τόπος μας, όχι μόνο αποκλείουν κάθε επαφή της Αδελφότητας με το χωριό, αλλά συνοδεύεται με βαρύ κλήμα διώξεων.

Δεκάδες Σχωριαδίτες φυλακίζονται, και δεκάδες στέλνονται Εξορία στο βωμό της πάλης των τάξεων. Οι ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα πάνε περίπατο και τα θρησκευτικά δικαιώματα απαγορεύονται με νόμο.

Οι Σχωριαδίτες στρέφονται στην εσωτερική μετανάστευση ενώ εκείνοι του εξωτερικού αγναντεύουν το χωριό και τους ανθρώπους τους από τα υψώματα της Νεμέρτσικας πάνω από τις Δρυμάδες.

Δεν ξεχνάνε όμως ποτέ την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Περίτρανο δείγμα η μαζική συμμετοχή τους και η προσφορά στη κατασκευή του πρώτου υδραγωγείου το 1972.

Αισίως φθάνουμε στο 1990 . Νέες κοσμογονικές αλλαγές. Τα τείχη πέφτουν. Οι νέοι Σχωριαδίτες μετανάστες που φθάνουν στην Αθήνα, εντάσσονται στην Αδελφότητα και δίνουν ξανά ώθηση και ζωντάνια στη δράση της.

Τη στιγμή αυτή λάμπει το άστρο των ιστορικών ηγετών μας, του αείμνηστου Γ. Τσεμπέρη και της Γερόντισσας Μαρίας – Ελένη. Αμέσως ξεκινάει ο Μεγάλος έρανος για την ανέγερση της  κεντρικής εκκλησίας και ακολουθούν πολλά μικρά και μεγάλα έργα υποδομής και καλλωπισμού του χωριού μας, πάντα με  τη με τη οικονομική προσφορά των Σχωριαδιτών.

Και το κυριότερο καταφέραμε να διατηρήσουμε και να σφυρηλατήσομε ένα κλήμα συνοχής και ομόνοιας ξεπερνώντας τα πάθη και τη διχόνοια που είχε προκάλεσε το πρόσφατο παρελθόν. 

Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα, με το βλέμμα στραμμένο στη μακροχρόνια πορεία της Αδελφότητας και του χωριού μας μνημονεύουμε και ευγνωμονούμε  όλους τους επώνυμους και ανώνυμους Σχωριαδίτες, που πρόσφεραν τα πάντα στην ιδιαίτερη πατρίδα τους.

Ευγνωμονούμε τους υπέροχους δασκάλους μας, τα λαμπρά μυαλά, επιστήμονες, ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, που τίμησαν το όνομα του χωριού μας σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, αλλά και τους απλούς ανθρώπους, αυτούς που μας δίδαξαν την επιστήμη της επιβίωσης και της βιοπάλης.

Τους ανθρώπους που μας μάθανε να οργώνουμε τη γης και να καλλιεργούμε σιτάρι και καλαμπόκι, που μας μάθανε να  βόσκουμε και να αρμέγουμε γιδοπρόβατα, που μας μάθανε τέχνες και επαγγέλματα, αλλά πάνω από όλα μας δίδαξαν ήθος, αξιοπρέπεια και ανθρώπινες αξίες.

Με την ευκαιρία θέλω να ευχαριστήσω όλους τους δωρητές μικρούς και μεγάλους που βάλανε πλάτη στην αναγέννηση του χωριού μας. Το Θωμά Νάκα και τους γιους του πού μας χάρισαν αυτό το στολίδι που έχουμε μπροστά μας, το Θ. Κατσάνο , το Κώστα Μεντή, το Λαέρτη Πασπάλη, τον Αντώνη Λώωλη, το Λάμπρο Καλούδη, το Μάνθο Κατσάνο, το Γιάννη Ντούβα, το Νίκο Βαγγέλη, το Δημήτρη Λώλη, τον αείμνηστο Γιάννη Μεντή και όλους εσάς που με τον όβολό σας συμβάλετε καθημερινά στη διαμόρφωση του χωριού μας.

Θέλω επίσης να ευχαριστήσω για τις γενναιόδωρες προσφορές τους την Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αμερικής και Καναδά και τον πρόεδρό της Νίκο  Γκατζογιαννη, το Ελληνικό Προξενείο Αργυροκάστρου, τους κυρίους Βαγγέλη Ταβο, Μενέλαο Τζέλιο, Χαράλαμπο Δεύτο, τους αείμνηστου συχωριανούς μας της Αμερικής Γρήγορη Παππαγιώτη, Χρήστο Κύρκο και Μανόλη Λίτση, τους συγχωριανούς μας της Αμερικής Νίκο  Νταλλα, Βασίλη Ντούρο, Θεόδωρο Ζώη, Φάνη Μηλια, Δοξία Κούμπη, Βαγγέλη Τέλιο, Δοξία Βάγιου.

Θέλω επίσης να ευχαριστήσω τους συγχωριανούς που συνεχίζουν να επιμένουν να ζουν εδώ και να φυλάνε Θερμοπύλες. Τον αγέραστο Οδυσσέα Γκίκα που στέκει εδώ στην είσοδο του χωριού μας με τη κτηνοτροφική του μονάδα σαν ένας άτυπος φρουρός , το Μανόλη, το Κώστα, το Τάκη τον άλλον το Τάκη το Γιώργο, τη Γιωργούλα, τον Αντώνη, όλους τους ηλικιωμένους και τους συνταξιούχους που με τα εγγόνια τους πλημμυρίζουν τους καλοκαιρινούς μήνες με παιδικές φωνές το χωριό.

Θέλω επίσης να αναφερθώ με τα πιο κολακευτικά λόγια στη νεολαία του χωριού μας που μας γεμίζει με ελπίδα και αισιοδοξία, στους νέους που μας ακολουθούν και έχουν αναλάβει τα ηνία της Αδελφότητας.

Τελειώνοντας θέλω να αναφερθώ λιγάκι και στη πολιτεία. Κάποτε σε αυτά εδώ τα μέρη κυκλοφορούσαν και διοικούσαν άντρες στιβαροί, αδιάφθοροι που εμπνέανε σεβασμό και πειθαρχία.

Δημογέροντες και αρχηγοί που ήλεγχαν και τηρούσαν αυστηρά τα ζακόνια και τη παράδοση του τόπου μέσα από δομές και θεσμούς κοινοτισμού και έντονα δημοκρατικά στοιχεία. Μια λαϊκή παροιμία λέει «Το φρόνιμο και έξυπνο αρνί βυζαίνει σε δύο μάνες».

Σήμερα εμείς οι Πωγωνίσιοι και φρόνιμο και σοφό αρνί είμαστε. Έχουμε και μάνα και μητριά. Δεν απολαμβάνουμε όμως την έγνοια και τη μητρική αγάπη ούτε της μίας, ούτε της άλλης.

Τα κέντρα εξουσίας και των Τιράνων και της Αθήνας, η τοπική και περιφερειακή διοίκηση σφυρίζουνε αδιάφορα και αγνοούν την ύπαρξη μας. Για να καταλάβει κανείς το  μέγεθος της αδιαφορίας της πολιτείας θα φέρω ένα μικρό παράδειγμα.

Όλοι σας διαπιστώσατε τη κατάσταση του δρόμου που διανύσατε για να έρθετε σήμερα εδώ, είτε από τη Γκρίκα είτε από της Δρυμάδες, είτε από τη Ζαγοριά.

Το δρόμο αυτό τον οραματίστηκε ένας Σχωριαδίτης, ο Δημοσθένης Χατζόλος τη δεκαετία του 1930. Τον ανοίξανε οι γονείς μας  με κασμά και  φτυάρι το 1956.

Σήμερα στα πρόθυρα της τρίτης δεκαετίας του 21^ου αιώνα, με ότι σημαίνει αυτό, βρίσκεται στην ίδια αρχική του μορφή. Τα σχόλια περισσεύουν.

Η κατάσταση στο τόπο μας μοιάζει με τη πολύ επιβαρυμένη κατάσταση ενός ασθενή που προορίζεται να πεθάνει. Εμείς όμως αρνούμαστε να το αποδεχτούμε και θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε με οποιοδήποτε κόστος εδώ στα άγια και Ιερά πατρικά μας χώματα. Ευχαριστώ.