Μετά την επανάσταση του 1821 η Κάρπαθος με όλα τα Δωδεκάνησα συνέχισαν να αγωνίζονται για να ενσωματωθούν στην Ελλάδα. Έτσι στις 5 Οκτωβρίου 1944, μετά την αποχώρηση των τελευταίων Γερμανών από την Κάρπαθο, επαναστάτησαν οι Καρπάθιοι εναντίον των Ιταλών που οι Γερμανοί άφησαν στην θέση τους και κήρυξαν την Ένωση της Καρπάθου και της γειτονικής Κάσου με την Ελλάδα.
Από ιστορική άποψη παρουσιάζει ενδιαφέρον να ερευνήσουμε την κατάσταση που επικρατούσε μεταξύ των Ιταλών στην Κάρπαθο, που ένα – δυο χρόνια πιο μπροστά πίστευαν στο “Mare Nostrum” που διακήρυττε ο Μουσολίνι (Οι Ιταλοί, ως διάδοχοι των Ρωμαίων, θεωρούσαν ότι ολόκληρη η Μεσόγειος τους ανήκε). Ευτυχώς, στο αρχείο “Archivio dell’ Ufficio Storico dello Stato maggiore dell’ Esercito – Roma”, όπως και σε άλλα αρχεία που βρίσκονται στην Ιταλία και σε άλλες χώρες, υπάρχουν αρκετά ντοκουμέντα που βοηθούν στην έρευνα.
Σύμφωνα με τον συνταγματάρχη Francesco Imbriani, στρατιωτικό διοικητή Καρπάθου και Κάσου, οι Ιταλικές δυνάμεις αποτελούνταν από 2500 άνδρες με δυο τάγματα πεζικού, παράλιες πυροβολαρχίες και άλλες μικρότερες δυνάμεις στη νότια Κάρπαθο.
Το ηθικό άρχισε να πέφτει
Το ηθικό των ανδρών άρχισε να πέφτει μετά την μάχη του El Alamein και Stalingrad, και κατακόρυφα μετά την κατάληψη της Τυνησίας και την απόβαση των Συμμάχων στην Σικελία, με επακόλουθο η Κάρπαθος να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του μετώπου στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου επικρατούσε το συμμαχικό ναυτικό και αεροπορία.
Σύμφωνα με αναφορά του Maresciallo Enrico Penna, το ηθικό των Ιταλών είχε πέσει σημαντικά: «Μεταξύ της πλειονότητας των αξιωματικών, έχει δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι ο πόλεμος έχει χαθεί και είναι ανώφελη η περαιτέρω αντίσταση. Οι λόγοι που επικαλούνταν για να υποστηρίξουν την άποψη τους ήταν η μεγάλη υπεροχή των μέσων που διέθεταν οι Αγγλοαμερικανοί, το (Ιταλικό) πολιτικό καθεστώς και ούτω καθεξής.
Στην πραγματικότητα αυτοί οι λόγοι ήταν προσχηματικοί και έδειχναν την έλλειψη βούλησης να πολεμήσουν. Ωστόσο οι στρατιώτες, από μεγάλη και γενναιόδωρη αγάπη για την Πατρίδα, θα έδιναν ό,τι πιο πολύτιμο είχαν, αν υποστηρίζονταν ηθικά από τους αξιωματικούς».
Όσοι μπορούν θέλουν να φύγουν
Ο κάθε Ιταλός, που εύρισκε τρόπο, προσπαθούσε να φύγει από την Κάρπαθο και να επιστρέψει στην Ιταλία. Ο ανθυπολοχαγός Michele Memola, που ήρθε να αντικαταστήσει κάποιο άλλο που θα έφευγε, αναφέρει: «Περισσότερο από όλους, ένας υπολοχαγός, που στεκόταν όρθιος με είχε πιο πολύ από όλους στην καρδιά του και με γέμισε ευχαριστίες, επειδή ήρθε … η αφεντιά μου να τον αντικαταστήσω, να απομακρυνθεί από εδώ και να επιστρέψει στην πατρίδα του».
Ο μηχανικός Giuseppe Pizzigoni που δούλευε στο αεροδρόμιο γράφει στην γυναίκα του: «Με έχει πιάσει ο πυρετός της δουλειάς για να τελειώσει το έργο … η παρουσία μου εδώ δεν θα είναι πια απαραίτητη … θα κάνω τα πάντα για να με στείλουν στο σπίτι μου … Κουράγιο λοιπόν, Giuseppina!
Ένας στρατιωτικός ιερέας που ήρθε στην Κάρπαθο αναφέρει: «Γνώρισα τον καπελλάνο του στρατιωτικού Νοσοκομείου, ο οποίος έφυγε με άδεια και δεν γύρισε!».
Έπεσε ο Μουσολίνι
Όπως αναφέρει ο Penna: «Στο άκουσμα της σύναψης ανακωχής, αξιωματικοί και στρατιώτες ένοιωσαν ανακούφιση, αισθάνθηκαν απεγκλωβισμένοι και ελεύθεροι να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Κανείς τους δεν ήθελε να ακούσει και να καταλάβει ότι ο πόλεμος δεν τελείωσε».
Ο Memola αναφέρει: «Ο Patruno πολύ ενθουσιασμένος και χωρίς περιστροφές μου φώναξε: Έπεσε ο Μουσολίνι και στη θέση του μπήκε ο Badoglio! … μου έδειξε στην θέση που ήταν η φωτογραφία του Μουσολίνι του Badoglio και στον κάλαθο των σκουπιδιών τις φωτογραφίες του Μουσολίνι κομμένες σε πολύ μικρά κομμάτια. Παντού άκουγες σχόλια και κατάρες για το πεσμένο καθεστώς».
Προηγουμένως ο Pizzigoni εκτιμώντας την κατάσταση γράφει στην γυναίκα του: «Μέχρι στιγμής έχουμε την ησυχία μας … Βρισκόμαστε σε μια τεράστια αναστάτωση … Βλέπουμε τους εχθρούς να πλησιάζουν, αλλά σύντομα θα τελειώσει, και σε κάθε περίπτωση η αλλαγή θα ευχαριστήσει όλους, όποια και αν είναι η μοίρα που στη συνέχεια θα μας επιφυλάξει».
Έρχονται οι Γερμανοί
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1944, το γερμανικό τάγμα VI του Συντάγματος 999 Festung αποβιβάστηκε στην Κάρπαθο και, κατόπιν διαταγής του ναυάρχου Inigo Campioni, ο συνταγματάρχης Francesco Imbriani παρέδωσε την στρατιωτική διοίκηση της Καρπάθου στον Γερμανό λοχαγός Robert Bethege, ο δε Imbriani ανάλαβε ως πολιτικός εκπρόσωπος της Ιταλικής Κυβέρνησης.
Οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τους Ιταλούς σε στρατόπεδα αιχμαλώτων και, στην ακαταστασία που δημιουργήθηκε, αρκετά από τα όπλα τους κατέληξαν σε Καρπάθιους, κυρίως σε Μενεδιάτες και Αρκασιώτες και μερικά σε Πηγαδιώτες και Ολυμπίτες. Οι συγκεντρωθέντες Ιταλοί που έμειναν πιστοί στην Κυβέρνηση Badoglio απεστάλησαν στην Κρήτη και αποκεί στον Πειραιά, με τελικό προορισμό σε στρατόπεδα αιχμαλώτων στην Γερμανία. Αρκετοί έχασαν την ζωή από συμμαχικά υποβρύχια και αεροπλάνα στο διάστημα της διαδρομής τους από την Κάρπαθο στην Κρήτη και απ’ εκεί στον Πειραιά. Μέχρι στις 10 Φεβρουαρίου 1944, που αναχώρησε ο Imbriani στην Κρήτη και απ’ εκεί σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στην Γερμανία, η Κάρπαθος είχε αδειάσει από την μεγάλη πλειονότητα των Ιταλών.
Ορισμένοι έμειναν
Ορισμένοι Ιταλοί, για περισσότερη ασφάλεια ή για αισθηματικούς δεσμούς, δήλωσαν συνεργασία με τους Γερμανούς και έμειναν στην Κάρπαθο, 56 ως στρατιωτικοί εθελοντές που επάνδρωσαν παράκτιες πυροβολαρχίες και 34 ως άοπλοι βοηθητικοί. Μαζί με αυτούς, για λόγους ηλικίας, έμεινε ο λοχαγός του πυροβολικού Armando Amenduni, που μετά την αναχώρηση του Imbriani ανάλαβε ως πολιτικός εκπρόσωπος της Ιταλικής Κυβέρνησης και μετακόμισε στο Απέρι σε ιδιωτικό σπίτι στην Βαλαντού.
Επιπλέον στην Κάρπαθο έμεινε η Αστυνομία, η Finanza και ορισμένοι υπάλληλοι, όπως ο ιατρός Cutolo με ορισμένους υγειονομικούς. Ο στρατιωτικός λογιστής υπολοχαγός Ennio Grimaldi έπασχε από ίκτερο και δεν μπορούσε να ταξιδεύσει, με τον υπασπιστή του Roselli έμεναν σε ιδιωτικό σπίτι στο Απέρι στους Λώρους. Όπως και ο υπεύθυνος για την τροφοδοσία των Ιταλών υπολοχαγός Antonio .?., παντρεμένος με Καρπαθιά.
Πιστοί στον Μουσολίνι
Ένας από τους Ιταλούς αξιωματικούς που συντάχθηκε με την R.S.I. (η Repubblica Sociale Italiana βρισκόταν τυπικά υπό τον Μουσολίνι στην Βόρειο Ιταλία υπό την προστασία των Γερμανών), ήταν ο αντισυνταγματάρχης Arturo Agnesi διοικητής του 9ου τάγματος. Επειδή για περισσότερη ασφάλεια ήθελε να μείνει στην Κάρπαθο, ισχυριζόταν ότι τραυματίστηκε στο χέρι στις 20 Σεπτεμβρίου 1943 και ανάρρωσε στις 30 Ιανουαρίου 1944 (!), οπότε τον έστειλαν οι Γερμανοί στην Κρήτη και μετά στην Βόρειο Ιταλία όπου, στις 10 Απριλίου 1944, ανάλαβε Διοικητής του τάγματος εργασίας (Fuenza) της Ravenna. Άλλοι που έμειναν πιστοί στην φασιστική ιδεολογία ήταν ο επιλοχίας Giovanni Ranelletta, που είχε υπηρετήσει και δάσκαλος στο Ιταλικό σχολείο, και ο Mottola στην Finanza στο Διαφάνι.
Δραπέτες
Ορισμένοι Ιταλοί που είχαν το θάρρος δραπέτευσαν, και με τη βοήθεια των Καρπαθίων κρύφτηκαν σε απόμερους εξοχικούς στάβλους. Οι περισσότεροι πήγαν στην περιοχή του Μεσοχωρίου. Οι Γερμανοί έβγαλαν διαταγή: «Όσοι Ιταλοί δεν παραδίνονταν σε τακτή προθεσμία θα εκτελούνταν, και αυτοί που τους βοηθούσαν θα τιμωρούνταν αυστηρά». Σχεδόν όλοι παραδόθηκαν πριν περάσει η προθεσμία. Ο Alessandro Orofino, που κρυβόταν στην περιοχή της Βλύας στο Απέρι, που δεν παραδόθηκε, συνελήφθη κατόπιν προδοσίας και εκτελέστηκε.
Ο λοχαγός Alberto Patruno κατέφυγε στο Μεσοχώρι, όπου τον έκρυβε ο σταθμάρχης Michele και τον έστειλε στο κατασκοπευτικό κλιμάκιο (Λιτός και Κρασόπουλος). Οι Γερμανοί συνέλαβαν δέκα ομήρους από το Μεσοχώρι και Σπόα και θα τους εκτελούσαν εάν δεν βρισκόταν ο Patruno ζωντανός ή πεθαμένος. Κατόπιν εντολής του Συμμαχικού Στρατηγείου, για να αποφευχθεί μεγαλύτερη αιματοχυσία, σκότωσαν τον Patruno και έριξαν το πτώμα του σε μια ρεματιά. Κατόπιν μεσολάβησης των Imbriani και Penna, ο ιατρός Cutulo «διαπίστωσε» ότι ο Patruno πέθανε από καρδιακή προσβολή.
Ο ανθυπολοχαγός Michele Memola ήταν ένας άλλος Ιταλός αξιωματικός που κατέφυγε στον Μεσοχώρι, όπου με κίνδυνο της ζωής τους τον έκρυβαν και τον τροφοδοτούσαν οι Μεσοχωρίτες. Αλλά, μετά από πέντε μήνες, στις 17 Φεβρουαρίου 1944, μη υποφέροντας το κυνηγητό αποφάσισε να παραδοθεί. Οι Γερμανοί τον βασάνισαν αλλά δεν τον εκτέλεσαν και τον έστειλαν αιχμάλωτο στην Γερμανία, όπου απελευθερώθηκε από τους Συμμάχους και επέστρεψε στην Ιταλία.
Οι μόνοι δραπέτες που σώθηκαν ήταν μερικοί πεζοναύτες που στις 30 Σεπτεμβρίου με μια βάρκα, μαζί με έναν λοχαγό του πεζικού, έναν σμηνία και δυο στρατιώτες έφυγαν από το Τρίστομο και πήγαν στην Τήλο και μετά στη Σύμη, όπου ενσωματώθηκαν στη Ιταλική φρουρά του νησιού. Επίσης, στις 27 Σεπτεμβρίου, τρεις Ιταλοί στρατιώτες με μια μικρή βάρκα ξεκίνησαν με προορισμό το Καστελόριζο αλλά χάθηκαν στο πέλαγος. Στις 7 Οκτωβρίου τους βρήκε ένα αγγλικό αντιτορπιλικό που τους μετέφερε στην Αλεξάνδρεια.
Κατασκοπία
Μετά την παράδοση της στρατιωτικής αρχής στους Γερμανούς, οι Χριστόφορος Σακελλαρίδης και Ιωάννης Οικονομίδης (Γιαννακάς) πλησίασαν τον Imbriani που τους έδωσε ένα χάρτη με τις οχυρώσεις της Καρπάθου και τις θέσεις των Γερμανών. Στην συνέχεια ο Imbriani δημιούργησε την αλυσίδα Imbriani-Penna-Λογοθέτη Διακίδη-Σακελλαρίδη-Γιαννακά που μετέφερε στρατιωτικές πληροφορίες από την Maria Tereza, ερωμένη Γερμανού αξιωματικού, στο Συμμαχικό κατασκοπευτικό κλιμάκιο.
Φεύγουν οι Γερμανοί
Μετά την απόβαση των Συμμάχων στην Γαλλία οι Γερμανοί αποφάσισαν να επαναφέρουν στην Γερμανία όσες περισσότερες δυνάμεις μπορούσαν. Για την Κάρπαθο το γερμανικό σχέδιο προέβλεπε την αποχώρηση 600 Γερμανών και την ανάθεση της φρούρησης του νησιού σε έναν λόχο 200 στρατιωτών υπό τον υπολοχαγό Hans Vogeler στην περιοχή των Πηγαδίων και την καταστροφή των άλλων στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Στην συνέχεια οι Γερμανοί αποφάσισαν την αποχώρηση και αυτού του λόχου. Οι Ιταλοί που υπηρετούσαν στις πυροβολαρχίες με τους βοηθητικούς αφέθηκαν ελεύθεροι και ενώθηκαν με τους άλλους Ιταλούς.
Η αποχώρηση έγινε με τέσσερις αποστολές, η πρώτη αρχές Σεπτεμβρίου 1944 και η τελευταία στις 4 Οκτωβρίου. Οι δύο τελευταίες αποστολές ερχόμενες από τη Ρόδο έφεραν 80 Ιταλούς αιχμαλώτους, για να μη τους ταΐζουν, και τους άφησαν με τους Ιταλούς που συνεργάζονταν μαζί τους.
Οι Καρπάθιοι επαναστατούν
Όπως αναφέρει ο υπολοχαγό Hans Vogeler, την προηγουμένη της αναχώρησής του κάλεσε τους Ιταλούς, που τουλάχιστον τυπικά θα αναλάμβαναν την διοίκηση του νησιού, και ορισμένους από τις ηγετικές προσωπικότητες της Καρπάθου να τα βρουν μεταξύ τους. Αλλά την επομένη, οι Καρπάθιοι επαναστάτησαν εναντίον των Ιταλών που δεν είχαν την θέληση να πολεμήσουν, και κήρυξαν την Ένωση της Καρπάθου και Κάσου με την Ελλάδα.
Η συμφωνία που κατέληξαν οι Ιταλοί με την Επαναστατική Επιτροπή, σε γενικές γραμμές ήταν: 1) Οι στρατιώτες θα παρέμεναν άοπλοι. 2) Στις Μενετές και στην Αρκάσα απαγορευόταν η παρουσία των Ιταλών. 3) Στα Πηγάδια επιτρεπόταν η παρουσία των Ιταλών υπό την επίβλεψη του επαναστατικού τμήματος που βρισκόταν υπό την διοίκηση του πρώην λοχία του Ελληνικού στρατού Γιώργου Παραγιουδάκη. 4) Στα άλλα χωριά επιτρεπόταν η παρουσία της Ιταλικής Αστυνομίας που μπορούσε να δράσει μόνον κατόπιν επιθυμίας της Επαναστατικής Επιτροπής.
Η θέση των Ιταλών χειροτέρεψε όταν οι Επαναστάτες διέρρηξαν την Ιταλική αποθήκη τροφίμων και αντιμετώπιζαν και αυτοί το επισιτιστικό πρόβλημα όπως οι Καρπάθιοι. Έτσι, Όπως αναφέρει ο Ennio Grimaldi, οι Ιταλοί αισθάνθηκαν ανακούφιση όταν «Μια μικρή ομάδα τολμηρών Καρπαθίων πήγε στην Αίγυπτο με μια βάρκα και ειδοποίησε το Βρετανικό αρχηγείο ότι το νησί ελευθερώθηκε».
Έρχονται οι Άγγλοι
Στις 17 Οκτωβρίου 1944, ειδοποιημένοι από τους επτά Καρπάθιους πατριώτες που πήγαν στην Αίγυπτο, ήρθαν οι Άγγλοι με τα αντιτορπιλικά Terpsichore και Cleveland. Δύο διμοιρίες περικύκλωσαν το Ιταλικό Αρχηγείο και την Ιταλική αποθήκη, όπου 50 με 60 Ιταλοί παραδόθηκαν χωρίς καμία εχθρική εκδήλωση. Ένα άλλο απόσπασμα ερεύνησε τα γύρω σπίτια, όπου συνελήφθησαν αρκετοί Ιταλοί. Οι διμοιρίες με δυο φορτηγά και με την συνοδεία επαναστατών πήγε στα χωριά και επέστρεψε με αρκετούς Ιταλούς.
Την επομένη απέπλευσαν τα αντιτορπιλικά Terpsichore και Cleveland για την Αλεξάνδρεια με 248 Ιταλούς και έτσι, για την Κάρπαθο, τελείωσε το “Mare Nostrum” του Μουσολίνι!
The Revolution of October 5, 1944 – Mussolini’s “Mare Nostrum” was shaken in Karpathos
By Manolis Cassotis
After the revolution of 1821, Karpathos and all the Dodecanese continued to fight to be integrated into Greece. So, on October 5, 1944, after the departure of the last Germans from Karpathos, the Karpathians rebelled against the Italians that the Germans left in their place and declared the Union of Karpathos and neighboring Kasos with Greece.
From a historical point of view, it is interesting to investigate the situation that prevailed among the Italians in Karpathos, who a year or two earlier believed in the “Mare Nostrum” proclaimed by Mussolini (The Italians, as successors of the Romans, considered that the entire Mediterranean belonged to them). Fortunately, in the archive “Archivio dell’ Ufficio Storico dello Stato maggiore dell’ Esercito – Roma”, as well as in other archives located in Italy and other countries, there are several documents that help the research.
According to Colonel Francesco Imbriani, military commander of Karpathos and Kasos, the Italian forces consisted of 2,500 men with two infantry battalions, coastal artillery and other smaller forces in southern Karpathos.
The Morale started to drop
The morale of the men began to fall after the battle of El Alamein and Stalingrad, and sharply after the occupation of Tunisia and the landing of the Allies in Sicily, with the result that Karpathos was at the front line in the Eastern Mediterranean, where the Allies navy and air force prevailed.
According to a report by Maresciallo Enrico Penna, the morale of the Italians had fallen significantly: “Among most of the officers, the conviction has arisen that the war is lost, and that further resistance is useless. The reasons adduced in support of their view were the great superiority of the means at the disposal of the Anglo-Americans, the (Italian) political regime, and so on. These reasons were pretentious and showed the lack of will to fight. However, the soldiers, out of a great and generous love for the Fatherland, would give everything they had most valuable, if they were morally supported by the officers.”
Those who can want to leave
Every Italian, who found a way, tried to leave Karpathos and return to Italy. Lieutenant Michele Memola, who came to replace another who was leaving, reports: “More than all, one lieutenant, who stood up had me more than all in his heart and filled me with thanks, because I, my majesty … came to replace him, to move away from here and return to his homeland.”
The engineer Giuseppe Pizzigoni who worked at the airport writes to his wife: “I have been caught up in the fever of work to finish the project … my presence here will no longer be necessary … I will do everything to be sent home … Courage Giuseppina!
A military priest who came to Karpathos reports: “I met the chaplain of the military hospital, who left on leave and never came back!”.
Mussolini has fallen
As Penna reports: “On hearing of the armistice, officers and soldiers were relieved, relieved and they were free to return home. None of them wanted to hear and understand that the war is not over.”
Memola reports: “Patruno very excited and without hesitation shouted to me: Mussolini has fallen, and Badoglio has taken his place!” … he showed me where Badoglio’s photo where Mussolini was and in the wastebasket the photos of Mussolini cut into very small pieces. Everywhere you heard comments and curses about the fallen regime.”
Previously Pizzigoni, assessing the situation, writes to his wife: “So far we have our peace … We are in a great disturbance … We see the enemies approaching, but soon it will be over, and in any case the change will please everyone, whatever it may be the fate that will then be in store for us”.
The Germans are coming
On 3 September 1944, the German VI Battalion of the 999 Festung Regiment landed on the Karpathos and, on the orders of Admiral Inigo Campioni, Colonel Francesco Imbriani handed over the military command of the Karpathos to the German Captain Robert Bethege, and Imbriani took over as the political representative of the Italian Government.
The Germans herded the Italians into prisoner of war camps and, in the confusion that ensued, several of their weapons ended up among the Karpathians, mostly Menediatians and Arcasians and some Pygadiotians and Olympitans. The gathered Italians who remained loyal to the Badoglio Government were sent to Crete and from there to Piraeus, with destination the POW camps in Germany. Several lost their lives by allied submarines and planes during their journey from Karpathos to Crete and from there to Piraeus. Until February 10, 1944, when Imbriani left for Crete and from there to a prisoner of war camp in Germany, Karpathos had been emptied of the great majority of the Italians.
Some stayed
Some Italians, for more security or for sentimental ties, declared cooperation with the Germans and stayed in Karpathos, 56 as military volunteers who manned coastal artillery and 34 as unarmed auxiliaries. With them, for reasons of age, remained Artillery Captain Armando Amenduni, who after Imbriani’s departure took over as political representative of the Italian Government and moved to Aperi in a private house in Valadu.
In addition, the Police, Finanza and some employees stayed in Karpathos, such as doctor Cutolo with some health workers. The military accountant lieutenant Ennio Grimaldi was suffering from jaundice and unable to travel, with his aide Roselli they stayed in a private house in Aperi in Lori. As well as the Italian supply lieutenant Antonio .?., married to a Karpathian.
Loyal to Mussolini
One of the Italian officers associated with the R.S.I. (the Repubblica Sociale Italiana was typically under Mussolini in Northern Italy under German protection), Lt. Col. Arturo Agnesi, was in command of the 9th Battalion. Because he wanted to stay in Karpathos for more security, he claimed that he was wounded in the hand on September 20, 1943 and recovered on January 30, 1944 (!), until the Germans sent him to Crete and then to Northern Italy where, on April 10, 1944, he took over as Commander of the work battalion (Fuenza) of Ravenna. Others who remained loyal to the fascist ideology were staff sergeant Giovanni Ranelletta, who had also served as a teacher at the Italian school, and Mottola at Finanza in Diafani.
Runaways
Some Italians who had the courage escaped, and with the help of the Karpathians they hid in isolated country stables. Most of them went to the area of Mesochori. The Germans issued an order: “Those Italians who will not surrender in due time would be executed, and those who helped them would be severely punished.” Almost all surrendered before the deadline. Alessandro Orofino, who was hiding in Vlya in Aperi, who did not surrender, was arrested, after given away, and executed.
Captain Alberto Patruno fled to Mesochori, where the station master Michele hid him and sent him to the spy mission (Litos and Krasopoulos). The Germans took ten hostages from Mesochori and Spoa and would execute them if Patruno was not found alive or dead. At the behest of the Allied Headquarters, to avoid further bloodshed, they killed Patruno and dumped his body in a ravine. At the intercession of Imbriani and Penna, Dr. Cutulo “diagnosed” that Patruno died of a heart attack.
Lieutenant Michele Memola was another Italian officer who fled to Mesochori, where he was hidden and fed by the people of Mesochori at the risk of their lives. But, after five months, on February 17, 1944, not suffering the chase, he decided to surrender. The Germans tortured him but did not execute him and sent him as a prisoner of war to Germany, where he was released by the Allies and returned to Italy.
The only escapees that were saved were some marines who on September 30 in a rowboat, together with an infantry captain, an airman and two soldiers left Tristomo and went to Tilos and then to Symi, where they were integrated into the Italian garrison of the island. Also on September 27, three Italian soldiers in a small boat set off for Kastelorizo but were lost at sea. On October 7 they were found by an English destroyer which took them to Alexandria.
Espionage
After the surrender of the military authority to the Germans, Christofer Sakellaridis and John Economidis (Giannakas) approached Imbriani who gave them a map with the fortifications of Karpathos and the positions of the Germans. Imbriani then created the Imbriani-Penna-Logothetis Diakidis-Sacellaridis-Giannakas chain which carried military information from Maria Tereza, the mistress of a German officer, to the Allied espionage mission.
The Germans are leaving
After the Allies landed in France, the Germans decided to bring back as many forces as they could to Germany. For Karpathos, the German plan provided for the withdrawal of 600 Germans and the assignment of the garrison of the island to a company of 200 soldiers under Lieutenant Hans Vogeler around Pigadia and the destruction of the other military installations. Then the Germans decided to withdraw this company as well. The Italians serving in the artillery with the auxiliaries were released and joined the other Italians.
The withdrawal took place in four missions, the first in early September 1944 and the last on October 4. The last two expeditions from Rhodes brought 80 Italian prisoners, so as not to feed them, and left them with the Italians who were collaborating with them.
The Karpathians revolt
As reported by Lieutenant Hans Vogeler, the day before his departure he invited the Italians, who would at least formally take over the administration of the island, and some of the leading personalities of Karpathos to cooperate with each other. But the next day, the Karpathians rebelled against the Italians who had no will to fight and declared the Union of Karpathos and Kasos with Greece.
The agreement the Italians reached with the Revolutionary Committee, in general, was: 1) The soldiers would remain unarmed. 2) The presence of Italians was prohibited in Menetes and Arkasa. 3) In Pigadia the presence of the Italians was allowed under the supervision of the revolutionary unit which was under the command of the former sergeant of the Greek army George Paragioudakis. 4) In the other villages, the presence of the Italian Police was allowed, which could only act at the request of the Revolutionary Committee.
The position of the Italians worsened when the Revolutionaries broke into the Italian food warehouse, and they too faced the food problem like the Karpathians. Thus, As Ennio Grimaldi reports, the Italians were relieved when “A small band of daring Karpathians went to Egypt in a rowboat and informed the British headquarters that the island was liberated.”
The British are coming
On October 17, 1944, alerted by the seven Karpathian patriots who went to Egypt, the British arrived with the destroyers Terpsichore and Cleveland. Two platoons surrounded the Italian Headquarters and the Italian depot, where 50 to 60 Italians surrendered without any sign of hostility. Another detachment searched the surrounding houses, where several Italians were arrested. The platoons with two trucks and accompanied by rebels went to the villages and returned with several Italians.
The next day, the destroyers Terpsichore and Cleveland sailed for Alexandria with 248 Italians and so, for Karpathos, ended Musolini’s “Mare Nostrum”!
