Οι πρώτοι Χαλκίτες μετανάστες που ήρθαν στην Αμερική ήταν σφουγγαράδες που εγκαταστάθηκαν στο Tarpon Springs της Φλώριδα. Πρώτος, το 1896, έφτασε ο Νικολής του Γιάννουκα που μ’ ένα τρικάταρτο ιστιοφόρο διέσχισε τον Ατλαντικό, και αμέσως τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν και άλλοι Χαλκίτες.
Tarpon Springs
Το 1924 ιδρύθηκε στο Tarpon Springs ο Χαλκίτικος σύλλογος «Άγιος Νικόλαος», που πήρε το όνομα του από τον πολιούχο του νησιού και προστάτη των ναυτικών. Το πρώτο ΔΣ είχε ως εξής: πρόεδρος Κωνσταντίνος Τσίμπικας, γραμματέας Ματθαίος Αντωνίου, ταμίας Νικόλαος Σταυράκης, σύμβουλοι Ηλίας Αθανασίου, Λάμπρος Σκυριώτης, Συμεών Αγγελής και Φώτης Ηλιού.
Παράλληλα με την διατήρηση της Χαλκίτικης πολιτισμικής κληρονομιάς στην Αμερική, ο «Άγιος Νικόλαος» βοήθησε την Χάλκη με έργα κοινής ωφελείας, ιδιαίτερα κατά το διάστημα της Ιταλοκρατίας και τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο που η Χάλκη είχε μεγάλες ανάγκες. Το 1927, ο Σύλλογος απέστειλε στο νησί $4.500 (ισοδυναμούν με 900 χρυσές λίρες) για την εκτέλεση κοινωφελών έργων. Το πετρόκτιστο Αρρεναγωγείο, που στεγάζει σήμερα το Δημαρχείο της Χάλκης είναι έργο του «Αγίου Νικολάου».
Weirton WV
Μερικά χρόνια πριν το 1924, οι Χαλκίτες στο Weirton WV ίδρυσαν σύλλογο, τον οποίον ονόμασαν «η Χάλκη» με σκοπό να βοηθήσουν το νησί τους. Πράγματι, το 1924, ο σύλλογος όρισε επιτροπή στην Χάλκη αποτελούμενη από τους Παυλίδη, Σταυρουλάκη και Μελαχρινό, προς την οποία απόστειλε $2.000 (ισοδυναμούν με 400 χρυσές λίρες) για την επιδιόρθωση του σχολείου. Επί πλέον και μέχρι το 1928, ο Σύλλογος έστειλε στην Χάλκη περισσότερα από $9.000 (ισοδυναμούν με 1800 χρυσές λίρες) με τα οποία κτίστηκε νέο σχολείο.
Baltimore
Το 1956 ιδρύθηκε στην Baltimore ο Σύλλογος Χαλκιτών «Άγιος Ιωάννης», ο οποίος το 1985 αναδιοργανώθηκε ως γυναικείος και το 1990 έγινε και πάλι μικτός. Όλα αυτά τα χρόνια μεταξύ των άλλων υπηρέτησαν ως πρόεδροι: Γαβριήλ Παντελίδης, Φρανκ Βασιλείου, Λιλίκα Βασιλειάδου-Hebeca και Αντιγόνη Ζερβού-Χατζηγιάννη και ως αξιωματούχοι και μέλη του ΔΣ: Ιωάννης Μπόγιας, Στάσα Χρυσοβέργη-Πριμηκύριου, Αναστασία Χατζηευθυμίου, Χρυσάνθη Μοστρή, Γιάννης Σταματιάδης, Νερατζούλης Κουτσονούρης, Αθηνά Νεοφύτου, Αντώνης Κάβουρας, Χρυσόστομος Ρήγας, Γιώργος Λιβανίου, Διογένης Παπαδόπουλος, Θεώνη Λεμονάκη-Πούλου, Νικόλαος Μανωλίτσης, Καλλιόπη Πριμηκύριου, Τούλα Καρύζου-Ψύχη, Ανάργυρος Ηλιάδης, Αντώνης Μπόγιας και Ισμήνη Καρύζου-Μανωλίτση.
Ο «Άγιος Ιωάννης» ασχολήθηκε με την διατήρηση της Χαλκίτικης πολιτισμικής κληρονομιάς στην Αμερική και την κατασκευή κοινωφελών έργων στην Χάλκη. Κάθε χρόνο, το Σαββατοκύριακο που ήταν πιο κοντά στις 29 Αυγούστου, ο Σύλλογος είχε την χοροεσπερίδα του με την συμμετοχή των Χαλκιτών και ομογενών απ’ όλη την Αμερική. Μόλις τελείωνε η χοροεσπερίδα, συγκεντρώνονταν σε κάποιο Χαλκίτικο σπίτι και συνέχιζαν την διασκέδαση. Επίσης ο σύλλογος οργάνωνε εκδρομές και πολιτιστικές εκδηλώσεις για να φέρνει πιο κοντά τους Χαλκίτες της Baltimore. Το 1975, ο «Άγιος Ιωάννης» με την συνεργασία των Δωδεκανησιακών συλλόγων Baltimore «Διαγόρας» Ροδίων και «Όλυμπος» Καρπαθίων γιόρτασαν την 27η επέτειο της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με πολιτιστικό πρόγραμμα. Επίσης ο σύλλογος συμμετάσχει στην Εθνική παρέλαση.
Στην Χάλκη ο Σύλλογος συνέδραμε στην διάνοιξη του δρόμου προς τον Αϊ Γιάννη τον Αλάργα στην τοποθεσία Πλαγιά, επισκεύασε τον «Θόλο» του Αϊ Γιάννη του Αλάργα και τον «Θόλο» του Αϊ Γιώργη του Ρυακιού. Το 1981 διέθεσε 10.000 δολάρια και με συνεργασία με τον Σύλλογο Χαλκιτών Ρόδου βοήθησε έργα ύδρευσης και αποχέτευσης και στην κατασκευή ηλεκτροκίνητου μηχανικού ωρολογίου. Για την εξυπηρέτηση των προσκυνητών εφοδίασε με κρεβάτια τον Αϊ Γιάννη τον Αλάργα, τον Αϊ Γιώργη του Ρυακιού, τον Αϊ Γιώργη στην Αλιμιά και το μοναστήρι του Πανορμίτη και με καρέκλες και μαχαιροπίρουνα τον Αϊ Γιάννη τον Αλάργα.
Το 1994, μετά την παρακμή του «Αγίου Ιωάννη», ιδρύθηκε ο «Άγιος Νικόλαος» στον οποίο υπηρέτησαν ως: πρόεδρος Διογένης Παπαδόπουλος, αντιπρόεδρος Γιάννης Αλεξάνδρου, γραμματείς Δέσποινα Αλεξάνδρου και Αναστασία Χατζηευθυμίου, ταμίας Ειρήνη Κάκκαρη-Παπαδόπουλου. Ο Σύλλογος με εκδρομές και άλλες εκδηλώσεις κρατά τους Χαλκίτες σε επαφή, βοηθά το Ελληνικό σχολείο της κοινότητας και συμμετέχει σε εθνικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις. Στην Χάλκη συνέδραμε στην ασφαλτόστρωση του δρόμου προς τον Άγιο Λευτέρη, κατασκεύασε αποχωρητήρια στο μοναστήρι του Πανορμίτη και βοηθά απόρους.
Νέα Υόρκη
Με την αλλαγή του αμερικανικού μεταναστευτικού νόμου το 1965, αρκετοί Χαλκίτες που μετανάστευσαν στην Αμερική εγκαταστάθηκαν στην Νέα Υόρκη, όπου το 1970 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Χαλκιτών ο «Άγιος Γεώργιος», ο οποίος όπως και οι άλλοι Χαλκίτικοι σύλλογοι της Αμερικής ενδιαφέρθηκε για την διατήρηση της Χαλκίτικης πολιτισμικής κληρονομιάς και την βοήθεια προς το γενέθλιο νησί. Ο «Άγιος Γεώργιος» με τους άλλους Δωδεκανησιακούς συλλόγους βοήθησε στην αναδιοργάνωση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας και συμμετείχε ενεργά στις δραστηριότητες και εκδηλώσεις της Ομοσπονδίας και της Ομογένειας.
Το 1978 επισκέφθηκε την Αμερική ο αρχιμανδρίτης Νικήτας Μανδάς, ο οποίος ζήτησε την βοήθεια των Χαλκιτών της Αμερικής για την διάνοιξη δρόμου από την πόλη της Χάλκης προς το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου. Στο κάλεσμα του Αρχιμανδρίτη ανταποκρίθηκε ο «Άγιος Ιωάννης» Βαλτιμόρης με $14.695, ο «Άγιος Νικόλαος» Tarpon Springs με $8.215 και ο «Άγιος Γεώργιος» με σεβαστό ποσό. Εξ ίσου γενναιόδωρα ανταποκρίθηκαν πολλοί Χαλκίτες από την Αμερική και τον Καναδά, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν $50.000.
Dodecanese societies in America – Halki
By Manolis Cassotis
The first Halkian immigrants to America were sponge divers who settled in Tarpon Springs, Florida. First to arrive, in 1896, was Nicholas Giannoukas, who crossed the Atlantic with a three-masted sailboat, and in the following years, other Halkians followed.
Tarpon Springs
In 1924, the Halkian society “Saint Nicholas” was founded in Tarpon Springs, which took its name from the patron saint of the island and patron of sailors. The first Board of Directors was as follows: president Konstantine Tsibikas, secretary Matthews Antoniou, treasurer Nicholas Stavrakis, members Elias Athanasiou, Lambros Skyriotis, Symeon Agelis and Fotis Eliou. In parallel with the preservation of the Halkian cultural heritage in America, “Saint Nicholas” helped Halki with public utility projects, especially during the Italian occupation and the first years after WWII when Halki had great needs. In 1927, the Association sent $4,500 (equivalent to 900 gold British pounds) to the island to carry out community projects. The stone-built School, which today houses Halki’s Town Hall was built by “Saint Nicholas”.
Weirton WV
A few years before 1924, the Halkians in Weirton WV formed a society named “Chalki” with the purpose of helping their island. Indeed, in 1924, the society appointed a committee in Halki consisting of Pavlidis, Stavroulakis and Melachrinos, to which it sent $2,000 (equivalent to 400 gold British pounds) for the repair of the school. In addition, and until 1928, the Association sent to Halki more than $9,000 (equivalent to 1800 gold British pounds) with which a new school was built.
Baltimore
In 1956, the Halkian society “Saint John” was founded in Baltimore, which in 1985 was reorganized as a women’s society and in 1990 became men’s and women’s again. Throughout these years, among others, the following served as presidents: Gavriel Pantelidis, Frank Vassiliou, Lilika Vassiliadou-Hebeca and Antigone Zervou-Hatzigianni and as officials and members of the Board of Directors: John Boyas, Stasa Chrysovergi-Primikiriou, Anastasia Hatziefthymiou, Chrysanthi Mostri, John Stamatiadis, Neratzoulis Koutsonouris, Athena Neophytou, Chrysostomos Rigas, George Livaniou, Diogenes Papadopoulos, Theoni Lemonaki-Poulou, Nicholas Manolitsis, Toula Karyzou-Psychi, Anargyros Eliadis, Anthony Boyas and Ismene Karyzou-Manolitsis .
“Saint John” was involved in the preservation of the Halkian cultural heritage in America and the construction of public works in Halki. Every year, on the weekend that was closest to August 29, the Association had its prom with the participation of Halkians and other Greek American from all over America. As soon as the dance party was over, they would gather in a Halkian house and continue the feast. Also, the association organized excursions and cultural events to bring the Halkians of Baltimore closer together. In 1975, “Saint John” with the collaboration of the Dodecanese societies of Baltimore “Diagoras” of Rhodes and “Olympos” of Karpathos celebrated the 27th anniversary of the union of the Dodecanese to Greece with a cultural program. “Saint John” also participates in the Greek National parade in Baltimore.
In Halki, “Saint John” participated in the opening of the road to Saint John of Alarga in the location of Plagia, repaired the “Dome” of Saint John of Alarga and the “Dome” of Saint George Riakiou. In 1981, allocated $10,000 and, in collaboration with the Halkian society of Rhodes, helped with water supply and drainage projects and the construction of an electrically powered mechanical clock. To serve the pilgrims, provided beds for Saint John of Alarga, Saint George Riakiou, Saint George in Alimia and the monastery of Panormitis, and with chairs and cutlery for Saint John of Alarga.
In 1994, after the decline of “Saint John”, “Saint Nicholas” was founded, in which they served as: president Diogenes Papadopoulos, vice-president John Alexandrou, secretaries Despina Alexandrou and Anastasia Hatzieuthimiou, treasurer Irini Kakkari-Papadopoulos. The society with excursions and other events keeps the Halkians in touch, helps the Greek school of the community and participates in national and charity events. In Halki, “Saint John” participated in the paving of the road to Saint Lefteris, to build latrines in the monastery of Panormitis and help the needy.
New York
With the change of the American immigration law in 1965, several Halkians who immigrated to America settled in New York, where in 1970 the Halkian society “Saint George” was founded, which, like the other Halkian societoes, was interested in the preservation of Halkian cultural heritage in America and to aid their native island. “Saint George” with the other Dodecanese associations helped to reorganize the Dodecanese Federation and actively participated in the activities and events of the Federation and the Greek American community.
In 1978, Archimandrite Nikitas Mandas visited America, who asked for the help to open a road from the town of Halki to the monastery of Saint John. The Archimandrite’s call was answered by “Saint John” of Baltimore with $14,695, “Saint Nicholas” of Tarpon Springs with $8,215 and “Saint George” with a respectable amount. Many Halkians from America and Canada responded equally generously, resulting in the collection of $50,000.
