«Έφτιαξα ένα πολύ σκοτεινό έργο σε μια περίοδο της ζωής μου που ήμουν πλημμυρισμένος από αγάπη και φως. Το INK δεν αφηγείται μια ιστορία αλλά είναι ένα όνειρο μέσα στο όνειρο…» δήλωσε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου με αφορμή τη νέα του παραγωγή που θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο του 2023 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τα εισιτήρια για την οποία εξανεμίστηκαν λίγες ώρες μετά την έναρξη της προπώλησης. Για το λόγο αυτό, όπως ανακοινώθηκε χθες (15/12), προστέθηκαν επτά νέες παραστάσεις (έναρξη προπώλησης: 19/12), μετά την εξάντληση των θέσεων για τις πρώτες εννέα που είχαν αρχικά προγραμματιστεί.
Ο διεθνής δημιουργός μίλησε στους Έλληνες δημοσιογράφους για το «ΙΝΚ» παρουσιάζοντας τους νέους και αναγνωρισμένους συνεργάτες του, για την επιστροφή του στη σκηνή, για τη δημιουργική διαδικασία που ακολουθεί από τη στιγμή της σύλληψης ενός έργου, για το κοινό που προσελκύουν οι παραστάσεις του σε όλο τον κόσμο, ενώ αναφέρθηκε με θερμά λόγια στο residency του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών- το «σπίτι του» όπως το αποκαλεί-που κλείνει φέτος πέντε χρόνια και ανανεώθηκε για ακόμα πέντε με την προοπτική περαιτέρω επιμήκυνσης.
Στο εργαστήριο που διατηρεί ο Δ. Παπαϊωάννου στα υπόγεια του Μεγάρου δημιουργήθηκαν «Ο Μεγάλος Δαμαστής», το «Since She»,ο «Σίσυφος/Trans/Form», ο «Εγκάρσιος προσανατολισμός» και -απρόβλεπτα μέσα στο λοκντάουν- το «ΙΝΚ». «Χρόνια αναζητούσα ένα στούντιο για να χωρέσουν τα σώματα, τα υλικά, τα φώτα – κι έπειτα προέκυπτε και το ζήτημα της ανακύκλωσης των υλικών. Μέχρι που ήρθε η συνεργασία με το Μέγαρο. Αυτή η προσφορά για μένα είναι τρομερά σημαντική, όσο το εργαστήριο για ένα ζωγράφο. Ένα ιδιαίτερα πολύτιμο δώρο, στο οποίο συμβαίνουν και οι πρόβες, αλλά και πολλά εκτός προγράμματος» τόνισε. Μάλιστα, όπως αποκάλυψαν ο πρόεδρος του ΟΜΜΑ Νίκος Πιμπλής και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Γιάννης Βακαρέλης ήδη γίνονται συζητήσεις για μια ακόμη παραγωγή – την αναβίωση του «Πουθενά» (που είχε παρουσιαστεί το 2009)- η οποία θα φιλοξενηθεί στο Μέγαρο το φθινόπωρο του 2024.
Ένα έργο για την επιθυμία
Το «ΙNK» είναι ένα έργο για δύο που δημιούργησε και ερμηνεύει ο ίδιος ο Δ. Παπαϊωάννου με τον Γερμανό χορευτή Σούκα Χορν τον οποίο ξεχώρισε από την συνεργασία τους στον «Εγκάρσιο Προσανατολισμό». Ένα έργο πλημμυρισμένο με νερό, που θέτει σε δοκιμασία σώμα και ψυχή, μια τολμηρή καταβύθιση στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης επιθυμίας που τιμήθηκε στην Ιταλία με το βραβείο Ubu 2020-21. Η πρώτη του εκδοχή γεννήθηκε το 2020 για δύο σημαντικούς ιταλικούς πολιτιστικούς φορείς, το Torino Danza Festival και το Reggio Emilia Aperto Festival.
Φέτος, ο Δ. Παπαϊωάννου επιστρέφει στο στούντιο του στο Μέγαρο και ολοκληρώνει το «ΙΝΚ» ενόψει της νέας του παγκόσμιας περιοδείας, η οποία αρχίζει τον Ιανουάριο του 2023 από την Αθήνα και θα ολοκληρωθεί στις αρχές του 2024. Αναφερόμενος στη νέα του δημιουργία, είπε ότι «είναι ένα παιχνίδι για δύο». «Ένα έργο για την επιθυμία, όπως λέει και ο στίχος της Λίνας Νικολακοπούλου “για του πόθου τ’ αγρίμι”. Για την μανία σύνδεσης με την νεότητα και την ομορφιά. Ένας ευαγγελισμός που, όπως όλοι ξέρουμε, τελειώνει με μια σταύρωση. Η αλήθεια είναι βέβαια πως όταν μοιράζεσαι ένα έργο με τον κόσμο, αρχίζει και σημαίνει χίλια δύο άλλα πράγματα μαζί, αλλά σε αυτή τη φάση νομίζω ότι ασχολείται με αυτήν την εμμονή».
Νέες καλλιτεχνικές συνεργασίες και το δώρο του Θεόδωρου Κουρεντζή
Η εντατική δημιουργική αναμόχλευση των υλικών του «ΙΝΚ» για την ολοκληρωμένη εκδοχή του 2023,οδήγησε σε νέες καλλιτεχνικές συνεργασίες. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επιστράτευσε την καλλιτεχνική του φιλία με τον Χάρη Φραγκούλη, ο οποίος μπήκε στη διαδικασία ως συνεργάτης σκηνοθέτης, βοηθώντας στην ανάπτυξη του ρόλου, και ο Δ.Παπαϊωάννου αποφάσισε να μοιραστεί μαζί του τις παραστάσεις όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην παγκόσμια περιοδεία που ακολουθεί. Έτσι, στις πέντε από τις νέες παραστάσεις που ανακοινώθηκαν, ο Χάρης Φραγκούλης θα ερμηνεύσει τον ρόλο που ο Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιούργησε για τον εαυτό του.
«Η συνεργασία αυτή είναι μια διαδικασία πρωτόγνωρη για μένα και πολύ χρήσιμη για το έργο» ανέφερε ο Δ. Παπαϊωάννου. «Το να μοιράζεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο βοηθάει στο να ξεπεράσει κανείς την αίσθηση ότι είναι μοναδικός και στο να παραδώσει την εξουσία σε κάποιον άλλο». Από την πλευρά του ο Χ. Φραγκούλης, έκανε λόγο «για μια θαυμάσια στιγμή». «Για εμένα είναι μεγάλη τιμή αυτή η συνεργασία. Το ευχάριστο είναι πως κανείς δεν πήγε να επιβάλλει την αισθητική του στον άλλο. Και δεν σκέφτομαι καθόλου την πιθανή σύγκριση. Εκείνο που με απασχολεί είναι να μπω στην ψυχή του Δημήτρη».
Και οι εκπλήξεις δεν τελειώνουν εδώ. Ο διάσημος αρχιμουσικός Θεόδωρος Κουρεντζής έκανε το δώρο στην παράσταση να διευθύνει τη νέα πρωτότυπη μουσική που δημιούργησε ο συνθέτης Κορνήλιος Σελαμσής και να την ηχογραφήσει με την MusicAeterna στο Βερολίνο. Στην δημιουργική ομάδα του «ΙΝΚ» συμπράττουν επίσης ο Kαναδός sound designer David Blouin που σχεδίασε τα ηχητικά τοπία της παράστασης, ενισχύοντας και παραμορφώνοντας τους ήχους που παράγουν ζωντανά τα σώματα και το νερό στη σκηνή και ο 22χρονος Γάλλος Lucien Laborderie που ενώνει τις δυνάμεις του με τονΔ. Παπαϊωάννου και τον Στέφανο Δρουσιώτη στον επανασχεδιασμό του φωτισμού της παράστασης. Τέλος, ο πρωτοεμφανιζόμενος Ελληνογερμανός Antonio Papazis προετοιμάζεται για τον ρόλο του Σούκα Χορν,και ο Δ. Παπαϊωάννου σχεδιάζει να τον εμφανίσει σαν έκπληξη σε κάποιες από τις παραστάσεις του στην Αθήνα.
Δημιουργική ελευθερία
Μιλώντας για την δουλειά του ο διεθνής δημιουργός είπε ότι τα τελευταία χρόνια εργάζεται με έναν τρόπο όπου οι αρχικές ιδέες είναι ουσιαστικά μόνο το έναυσμα, το προσάναμμα για να πάρουν φωτιά οι συνεργάτες του και η διαδικασία της πρόβας και να δημιουργήσουν πράγματα τα οποία κάποια στιγμή στη μέση της διαδικασίας αρχίζουν από μόνα τους και ζητούν να αναπτυχθούν. «Δεν έχει να κάνει τόσο με τη θέληση αλλά με μια εγρήγορση στην οποία πρέπει να είναι κανείς και με μία δυνατότητα να φτιάξει μια καλή δημιουργική παρέα και να βάλει φωτιά. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε» σημείωσε. Ωστόσο, όπως εξήγησε υπάρχει και ένας αντίθετος τρόπος δημιουργίας που μπορεί κανείς να δει στο «Μέσα» και στη «Μήδεια» όπου όλα ήταν στα χαρτιά υπολογισμένα από πριν. «Ανακάλυψα όταν ήμουν 40 χρονών πια και είχα μόλις ολοκληρώσει την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων ότι αυτό δεν θα με ελευθερώσει ποτέ από τον εαυτό μου. Και αποφάσισα να βουτάω με μεγαλύτερη ανασφάλεια στα πρότζεκτ, χωρίς να ξέρω που θα φτάσουν. Να περνάω λίγο χειρότερα δηλαδή στη δημιουργία αλλά να είμαι πιο περήφανος εκ των υστέρων».
Αναφερόμενος στα έργα του είπε ότι ήταν πάντα προσωπικά. «Επειδή τα γράφω ο ίδιος δεν χορογραφώ τη μουσική κάποιου.. Και όταν παίζω σε αυτά είναι ακόμη πιο προσωπικά. Αυτό δεν αφορά φυσικά κανέναν, σημασία έχει να είναι καλό το έργο και με κάποιον τρόπο να ολοκληρώνεται έτσι ώστε να αφορά τον καθένα προσωπικά. Να γυαλίζεται η κατασκευή τόσο ώστε να γίνει ένας καθρέφτης..».
Σχετικά με την αναβίωση παλαιότερων έργων του δήλωσε: «Θα ήταν ευχής έργον να βρισκόμουν σε ένα περιβάλλον χώρας ή οργανισμού που θα δεχόταν να αναβιώσει έργα που έχω κάνει και να μπορούσα να τα ξαναδώ και εγώ πάνω στη σκηνή με καινούριους ερμηνευτές». Σε ερώτηση για το αν έχει μπει ποτέ στη διαδικασία να μελετήσει τα χαρακτηριστικά του κοινού που προσελκύουν οι παραστάσεις του, ανέφερε ότι σε όλο τον κόσμο τον απασχολεί αυτό. «Όταν βλέπω συνομήλικους να γεμίζουν το θέατρο ανησυχώ. Όταν υπάρχουν πολύ νεότεροι στο κοινό, όπως στην Ισπανία, ευφραίνομαι. Παρόλα αυτά έχει ενδιαφέρον πώς αλλάζει η ανθρωπογεωγραφία σε κάθε πόλη και σε κάθε χώρα, ποιο είναι δηλαδή το θεατρόφιλο κοινό».
Από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα το κομμάτι μέσα του που δεν μετακινείται είναι η αγάπη του για το ανθρώπινο σώμα. Όσο για το αν η επιστροφή του στη σκηνή θα έχει και συνέχεια απάντησε: «Κανονικά όχι, αλλά ποτέ δεν ξέρεις . Θα δούμε».
Βίντεο-εγκατάσταση «ΜΕΣΑ»
Το Μέγαρο, για να γιορτάσει την ανανέωση του residency του Δ.Παπαϊωάννου, προσφέρει δωρεάν στο κοινό τη μεγάλη βίντεο-εγκατάσταση «ΜΕΣΑ», που παρουσιάζεται καθημερινά από τις 17 έως τις 30 Ιανουαρίου (18:00-00:00) στην Αίθουσα Banquet. Το «ΜΕΣΑ» είναι ένα εξάωρο έργο του Δ.Παπαϊωάννου που σε προσκαλεί να περάσεις όσο χρόνο θέλεις μαζί του καθισμένος αναπαυτικά ή ξαπλωμένος με το ποτό σου ή χωρίς.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ. Νάντια Μπακοπούλου
