Του Φώτη Καλιαμπάκου *
Kαθώς η πολιτιστική ζωή στη Νέα Υόρκη, και όχι μόνο, επανέρχεται στην κανονικότητα η μουσική θα πλημμυρίσει και πάλι σήμερα το βράδυ το διάσημο Stern Auditorium του Carnegie Hall καθώς είναι προγραμματισμένη η εναρκτήρια συναυλία της σαιζόν, μετά από 18 μήνες παύσης. Το πρόγραμμα της φετινής σαιζόν είναι και πάλι πολύ πλούσιο με παρουσίες κορυφαίων σολίστ και συνόλων από όλο τον κόσμο. Το ξεκίνημα μέχρι τις γιορτές εμφανίζεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρονιά ελαφρά συγκρατημένο όσον αφορά επισκέψεις μεγάλων συνόλων από την Ευρώπη και άλλες περιοχές των ΗΠΑ, αφού οι μετακινήσεις είναι ακόμα διστακτικές, με την έλευση όμως του 2022 ελάχιστα πράγματα φαίνεται να διαφέρουν από το παρελθόν.
Εναρκτήρια συναυλία – Ζωντανή μετάδοση
Η εναρκτήρια συναυλία της χρονιάς θα δοθεί από την Ορχήστρα της Philadelphia υπό τη διεύθυνση του μόνιμου αρχιμουσικού της Yannick Nézet-Séguin https://www.andro.gr/empneusi/yannick-nezet-seguin-miet/, η μορφή του οποίου κυριαρχεί στην επανεκκίνηση της μουσικής ζωής στη Νέα Υόρκη, αφού ο νεαρός αρχιμουσικός βρίσκεται και στην ηγεσία της Metropolitan Opera.
Η συναυλία θα ξεκινήσει στις 7 το απόγευμα ώρα Νέας Υόρκης με το «Seven O’Clock Shout» του Valerie Coleman, ένα έργο εμπνευσμένο από τις καθημερινές την εποχή του πρώτου κύματος της πανδημίας ευχαριστήριες ιαχές από τα παράθυρα της Νέας Υόρκης προς το υγειονομικό προσωπικό. Το έργο το οποίο η ορχήστρα της Philadelphia, η οποία και το είχε παραγγείλει, χαρακτηρίζει ως τον ύμνο της την εποχή της πανδημίας, αποτελεί στα λόγια του ίδιου του συνθέτη, όπως και οι ίδιες οι ευχαριστίες που αποτέλεσαν την πηγή της έμπνευσής του, μια «διακήρυξη ζωής», μια έκφραση, ευγνωμοσύνης και ευγένειας προς τους εργαζόμενους της πρώτης γραμμής.
Το δεύτερο σύγχρονο έργο της συναυλίας: “Jeder Baum spricht” – “Κάθε δέντρο μιλά» του συνθέτη Iman Habibi είναι μια σαφής αναφορά στο θέμα της κλιματικής αλλαγής. Η αγαπημένη εισαγωγή «Candide» του Leonard Bernstein θα συμβάλει στο εορταστικό κλίμα της βραδιάς, τα κύρια έργα της οποία θα αποτελέσουν η Πέμπτη συμφωνία του Μπετόβεν, ένα από τα πιο εμβληματικά και ίσως γι’ αυτό και πιο κατάλληλα για τη συγκεκριμένη βραδιά, έργα του ρεπερτορίου, και το Δεύτερο Κοντσέρτο για Πιάνο και Ορχήστρα του Σοστακόβιτς με σολίστα τη Yuja Wang. Η συναυλία για την οποία ελάχιστα εισιτήρια ήταν διαθέσιμα την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, θα μεταδοθεί, για όποιον ενδιαφέρεται, ζωντανά (και δωρεάν) από το Carnagie Hall στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook https://www.facebook.com/search/top?q=carnegie%20hall και YouTube https://www.youtube.com/carnegiehall ) και από το «κλασσικό» ραδιόφωνο της Νέας Υόρκης WQXR 105,9 στα FM και στο διαδίκτυο https://www.carnegiehall.org/Explore/Watch-and-Listen/WQXR-Broadcasts (όπου και θα παραμείνει για όσους η διαφορά ώρας δεν επιτρέπει τη ζωντανή ακρόαση)
Ορχήστρα της Philadelphia-Αφιέρωμα στον Μπετόβεν-John Williams
Η ορχήστρα της Ορχήστρα της Philadelphia, από τις καλύτερες αμερικανικής ηπείρου και τακτική επισκέπτης του θεσμού, θα εμφανιστεί φέτος συνολικά 8 φορές (!) στο Stern Auditorium (αντί για τρεις που είναι το σύνηθες), κατά κάποιο τρόπο φαίνεται ότι θα αντικαταστήσει τις απούσες φέτος τουλάχιστον μέχρι τις γιορτές ευρωπαϊκές παρουσίες ενώ θα παρουσιάσει στις πρώτες πέντε εμφανίσεις της, αρχίζοντας από απόψε με την Πέμπτη, το σύνολο των συμφωνιών του Μπετόβεν, κάτι που ήταν προγραμματισμένο για την άνοιξη του 2020, στα πλαίσια ενός μεγάλου αφιερώματος με αφορμή τα 250 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη https://www.andro.gr/empneusi/carnegie-hall-beethoven/. Από τις λίγες συναυλίες του αφιερώματος οι οποίες είχαν πραγματοποιηθεί πριν το Μάρτη του 2020 ήταν η παρουσίαση όλων των συμφωνιών του συνθέτη από τον εκπρόσωπο του λεγόμενου «αυθεντικού» ήχου Sir John Eliot Gardiner και την ορχήστρα Orchestre Révolutionnaire et Romantique. https://www.andro.gr/empneusi/beethoven-carnegie-hall/
Ο Yannick Nézet-Séguin δεν είχε καν προλάβει να ξεκινήσει το δικό του πιο «παραδοσιακό» κύκλο, κάτι που θα πραγματοποιηθεί απόψε το βράδυ. Οι επόμενες συναυλίες είναι στις 20 Οκτωβρίου (με την Τετάρτη και την Έκτη) και στις 9 Νοεμβρίου (με την Πρώτη, την Εβδόμη και την Ογδόη). Ο κύκλος θα ολοκληρωθεί με την Ενάτη στις 11 Ιανουαρίου. Τον Απρίλη η ορχήστρα αναμένεται να κλείσει το μεγάλο της αφιέρωμα στο Μπετόβεν παρουσιάζοντας και τη Missa Solemnis. Η τελευταία φετινή εμφάνιση της ορχήστρας με τη συμμετοχή της διακεκριμένης Anne-Sophie Mutter θα αποτελέσει μια πολύ ιδιαίτερη συναυλία αφού στο πόντιουμ της ορχήστρας θα σταθεί ερμηνεύοντας την τόσο γνωστή από τις ταινίες μουσική του ο John Williams!
Λεωνίδας Καβάκος – Perspective Artist
Ο Λεωνίδας Καβάκος, ο οποίος εδώ και δεκαετίες δε λείπει σχεδόν ποτέ από το πρόγραμμα του ιστορικού θεσμού, έχει φέτος μια ιδιαίτερη θέση στο πρόγραμμα του Carnegie Hall, αφού θα είναι ο καλεσμένος Perspective Artist. Πρόκειται για μία παραλλαγή της έννοιας του Artist in Residence που χρησιμοποιούν οι μεγάλες ορχήστρες για τους υψηλούς προσκεκλημένους, η οποία δίνει στον τιμώμενο καλλιτέχνη την επιπλέον των περισσοτέρων εμφανίσεων, δυνατότητα να συνδιαμορφώσουν το πρόγραμμα και τον χαρακτήρα των εμφανίσεών τους. Ο κορυφαίος Έλληνας παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα του θεσμού ως “διεθνώς αναγνωρισμένος καλλιτέχνης υψίστου διαμετρήματος», τονίζεται η αφοσίωσή του στη μουσική αριστεία και την παράδοση, ενώ παρατίθεται και ένα απόσπασμα για αυτόν από τον Βρετανικό Guardian: “Astoundingly virtuosic and blazingly insightful”!
Η πρώτη εμφάνιση του Καβάκου στα πλαίσια των «Προοπτικών» θα πραγματοποιηθεί στις 4 Νοεμβρίου. Ο Καβάκος θα ερμηνεύσει με την τιμώμενη της εναρκτήριας βραδιάς Yuja Wang, με την οποία έχει μια μόνιμη καλλιτεχνική σχέση και συνεργασία τα τελευταία χρόνια, https://www.andro.gr/empneusi/kavakos-kai-yuja-wand-sto-carnagie-hall/ έργα των Bach, Busoni και Shostakovich.
Ο θεσμός αυτός παρέχει, όπως υπονοεί κατά κάποιο τρόπο και η ονομασία του, τη δυνατότητα στον προσκεκλημένο καλλιτέχνη, να ξεφύγει, λιγότερο ή περισσότερο, από την πεπατημένη και να παρουσιάσει κάτι καινούριο. Έτσι ο Καβάκος θα παρουσιάσει τη νεοϋορκέζικη, (λίγους μήνες μετά την παγκόσμια στο Λονδίνο και λίγες μέρες μετά την αμερικανική στη Βοστόνη) πρεμιέρα του έργου: Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα αριθμός 2 – «Θραύσματα της σιωπής» (“Scherben der Stille” -“Shards of Silence”) της πολυβραβευμένης, γεννημένης στη Σεούλ, συνθέτη Unsuk Chin, η οποία σπούδασε μεταξύ άλλων με τον György Ligeti.
Μαγικό Τρίο
To Μάρτιο του 2022 ο Καβάκος θα συμπράξει και πάλι με δύο μουσικούς που δεν χρειάζονται συστάσεις, τον πιανίστα Emanuel Ax και τον τσελίστα Yo Yo Ma. Ο Καβάκος συνεργάζεται σε μόνιμη πια βάση με τους δύο κορυφαίους μουσικούς τόσο στις αίθουσες των συναυλιών όσο και στα στούντιο των ηχογραφήσεων. Το 2018 στο κατάμεστο Stern Auditorium http://critics-point.gr/μαγικό-τρίο-καβάκου-γιο-γιο-μα-αξ-στο-carnegie-hal/ και ανά τον κόσμο, μεταξύ άλλων και στο(ν) Musikverein της Βιέννης είχαν παρουσιάσει μαζί τα Τρίο του Μπραμς τα οποία και ηχογράφησαν.
Στην τελευταία τους συνάντηση στη Νέα Υόρκη το Μάρτιο του 2020 σε τρεις σπάνιες συναυλίες στην κατάμεστη αίθουσα στα πλαίσια του έτους Beethoven ερμήνευσαν έργα μουσικής δωματίου του συνθέτη, με τους Καβάκο και Yo Yo Ma να παρακινούν και εκείνοι στην αποθέωση του Ax που είναι πιο χαμηλού προφίλ αλλά απαράμιλλης μουσικότητας. Η τρίτη και τελευταία συναυλία της σειράς, το μεσημέρι της Κυριακής 8 Μαρτίου, όπως και κάθε χρόνο αυτή τη μέρα, ειδικότερα όμως στα 100 χρόνια από το έτος γέννησής του, ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του σπουδαίου βιολονίστα αλλά και προέδρου του Carnegie Hall, αφού ηγήθηκε της προσπάθειας να σωθεί η ιστορική αίθουσα από την κατεδάφιση, Isaac Stern (1920-2001) και έμελλε να είναι και η τελευταία σημαντική συναυλία πριν η μουσική ζωή της Νέας Υόρκης διακοπεί λίγες μέρες αργότερα. Και πάλι στη συναυλία προς τιμήν του Stern στις 8 Μαρτίου του 2022 θα πραγματοποιηθεί η επόμενη συνάντηση του «μαγικού τρίο» και πάλι σε έργα Μπετόβεν.
Επισκέπτες από το … Ηρώδειο!
Στο φθινοπωρινό πρόγραμμα ξεχωρίζουν ακόμα δύο καλλιτέχνες. Το Σάββατο 9 Οκτωβρίου θα πραγματοποιεί το ρεσιτάλ του κορυφαίου Γερμανού τενόρου Jonas Kaufmann. O υψηλός προσκεκλημένος της Λυρικής στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού πριν από λίγες μέρες, https://www.andro.gr/empneusi/jonas-kaufmann-opera/ με τη συνοδεία, όπως πάντα, του πιανίστα Helmut Deutsch θα τραγουδήσει στο δεύτερο μέρος δημοφιλή έργα μεταξύ άλλων των Schubert, Schumann, Mahler, ενώ το πρώτο μέρος θα είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στον Franz Liszt, στα τραγούδια του οποίου είναι αφιερωμένη και η τελευταία του δισκογραφική δουλειά.
Ένας άλλος επισκέπτης του Ηρωδείου το περασμένο καλοκαίρι, ο νεαρός πιανίστας Daniil Trifonov https://www.andro.gr/empneusi/daniil-trifonov-pianist/ θα δώσει το ετήσιο ρεσιτάλ του στις 17 Νοεμβρίου με έργα Szymanowski, Debussy, Prokofiev και Brahms.
Τη φετινή σαιζόν εγκαινιάζεται και μια σειρά μουσικής δωματίου με σχήματα από τους μουσικούς της Μετροπόλιταν Όπερα. Οι πρώτες δύο συναυλίες της σειράς θα πραγματοποιηθούν στις 10 Οκτωβρίου και στις 21 Νοεμβρίου στο Weill Recital Hall.
Στην ίδια αίθουσα θα επανέλθει στις 13 Οκτωβρίου και η Kariné Poghosyan https://www.andro.gr/empneusi/karine-poghosyan-music-pianist/ με έργα και πάλι Αμερικανών και Ρώσων συνθετών, χωρίς να λείπει βέβαια και ο συμπατριώτης της Aram Khachaturian.
Benjamin Bowman
Στην πρώτη από τις τέσσερις συνολικά εμφανίσεις της ορχήστρας του St. Luke’s στις 14 Οκτωβρίου σολίστ θα είναι ο εξάρχων (Concertmaster) της ορχήστρας της Μετροπόλιταν Όπερα Benjamin Bowman. Ο Καναδo-Αμερικανός βιολονίστας είναι και αυτός γνωστός στο κοινό της Ελλάδας από τις επανειλημμένες συμμετοχές του στο Φεστιβάλ του Αργοσαρωνικού. Το καλοκαίρι του 2019, όταν ήδη εν ενεργεία Concertmaster της, συμμετείχε σε όλες τις συναυλίες του Φεστιβάλ στον Πόρο και στην Ύδρα. Στη συναυλία σε ανοιχτό χώρο στον Πόρο, σε απόσταση αναπνοής από το κοινό (χρειάστηκε να μετακινήσει τη θέση του πριν ξεκινήσει για να είναι σίγουρος ότι δε θα συγκρουστεί με τους θεατές της πρώτης σειράς) ο Bowman, μαζί με τους άλλους τρεις μουσικούς στο επονομαζόμενο «Αμερικανικό» Κουαρτέτο του Antonín Dvořák! προσέφερε στο κοινό και στον υπογράφοντα μια πολύ έντονη αξέχαστη μουσική εμπειρία!
Angélique Kidjo
Στις 5 Νοεμβρίου, σε μια ακόμα ξεχωριστή στιγμή του φθινοπωρινού προγράμματος επανέρχεται στο Carnegie Hall και η ξεχωριστή Angélique Kidjo. Η πολυβραβευμένη καλλιτέχνις, η οποία συμμετείχε φέτος και την Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, διατηρεί μια ξεχωριστεί σχέση με το θεσμό και είχε κληθεί να δημιουργήσει τη σαιζόν 2019-2020 και αυτή τις δικές της Perspective Series. Δυστυχώς η κύρια συναυλία της σειράς, με τον τίτλο «Angélique Kidjo – Daughter of Independence» ήταν προγραμματισμένη για τις 14 Μαρτίου του 2020 και βέβαια ματαιώθηκε. Η παρουσία της όμως την προηγούμενη χρονιά στην συνέντευξη τύπου που παρουσιάστηκε το πρόγραμμα άφησε στον υπογράφοντα την εντύπωση μια ξεχωριστής και ξεχωριστά δυναμικής προσωπικότητας που δικαιώνει και τον παραπάνω τίτλο, ενώ η συμμετοχή της πριν από μερικά χρόνια στη συναυλία για τα 80α γενέθλια του Philip Glas ήταν η κορυφαία στιγμή εκείνης της βραδιάς. Η φετινή της εμφάνιση με αφορμή και την τελευταία της δισκογραφική δουλειά έχει τον τίτλο: Mother Nature: Songs for New York and the World Beyond.
* Οι φωτογραφίες των Chris Lee, Jennifer Taylor είναι μια ευγενική προσφορά του Carnegie Hall.
*Μια εκδοχή αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στη στήλη του Φώτη Καλιαμπάκου http://www.andro.gr/author/fotios-kaliabakos/ στην ιστοσελίδα Andro.gr
