ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Διπλωματίας, Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων (Υπουργείο Εξωτερικών), Κωνσταντίνος Αλεξανδρής μέσω ενός άρθρου γνώμης που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο Euractiv, αναφέρεται στην απόφαση της Τουρκίας για την Αγία Σοφία και υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχει καμία λογική ή πειστική εξήγηση η οποία να δικαιολογεί τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Αντιθέτως, η κίνηση αυτή της Τουρκίας ρίχνει λάδι στη φωτιά του εθνικισμού και του θρησκευτικού φονταμενταλισμού.
Αναφερόμενος σε μια σειρά από φανταστικά σενάρια περί μετατροπής -για διάφορους λόγους- των σημαντικότερων ναών κάθε θρησκείας σε ναούς κάποιας άλλης θρησκείας (π.χ. μετατροπή του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό ή της Παναγίας των Παρισίων σε τζαμί, του Τατζ Μαχάλ σε χριστιανικό ναό ή της Μέκκας σε βουδιστικό κέντρο), σημειώνει ότι «κάτι ανάλογο συνέβη προ ολίγων ημερών, όταν η κυβέρνηση Erdogan αποφάσισε να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τέμενος, υποστηρίζοντας ότι όχι μόνο θα διατηρηθεί, με αυτό τον τρόπο, αλλά και θα προστατευτεί πιο αποτελεσματικά».
Όπως τόνισαν ορισμένοι Τούρκοι αξιωματούχοι, αυτό είχαν κάνει ακριβώς και οι Οθωμανοί πρόγονοί τους. Οι ίδιοι αξιωματούχοι υπογραμμίζουν ότι οι πρόγονοί τους «διέσωσαν» την υπέροχη Εκκλησία από «μαρασμό», έξι αιώνες πριν, σημειώνει με έκπληξη ο αρθρογράφος, και συμπληρώνει: «Είναι απολύτως σαφές ότι δεν υπάρχει λογική ή πειστική εξήγηση που να δικαιολογεί τη βίαιη προσβολή ενός συμβόλου – γιατί με αυτό ακριβώς ισοδυναμεί η απόφαση μετατροπής της Αγίας Σοφίας. Δεν περιφρονεί απλά την ιστορία ή την UNESCO ή μια διεθνή συνθήκη: πρόκειται για βίαιη προσβολή. Η Αγία Σοφία δεν είναι μια οποιαδήποτε εκκλησία, είναι ένα σύμβολο».
«Αποτελεί το έμβλημα μιας μακράς ιστορικής περιόδου, ενός ολόκληρου πολιτισμού, ακριβώς όπως το Τατζ Μαχάλ, ο Άγιος Πέτρος, ο Παρθενώνας, το Μαστζίντ αλ-Χαράμ, το Μαυσωλείο Ρουμί. Και η μετατροπή της σε τέμενος ισοδυναμεί με επίθεση εναντίον αυτού του πολιτισμού». Επιπλέον, σημειώνει ο αρθρογράφος, αποτελεί «μια επίθεση κατά όσων ο σύγχρονος κόσμος θεωρεί ως επιτεύγματα, όπως ο σεβασμός στη διαφορετικότητα». «Ποιος είναι ο σκοπός όλων αυτών;» «Να επιβεβαιώσει η κυβέρνηση Erdogan, μετά από διάστημα έξι αιώνων, την άλωση της Κωνσταντινούπολης; Αισθάνεται πραγματικά ότι πρέπει να κάνει κάτι τέτοιο; Ή να επιδείξει ίσως την ισλαμική κυριαρχία επί της χιλιετούς Χριστιανικής Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας; Και οι δύο λόγοι οδηγούν σε ένα επικίνδυνα ολισθηρό δρόμο. Ρίχνουν λάδι στη φωτιά του εθνικισμού και του θρησκευτικού φονταμενταλισμού. Αυτό χρειάζεται η τουρκική κυβέρνηση τώρα; Έχει ανάγκη να ακολουθήσει όσους φαντασιώνονται νέες κατακτήσεις και πως πετούν τους εχθρούς στη θάλασσα; Ή εκείνους που οραματίζονται τη σημαία του Ισλάμ να κυματίζει στη Ρώμη, την Κόρδοβα, τη Βιέννη και αλλού;
Είναι αυτή η Τουρκία που οραματίζεται, ή το Ισλάμ του οποίου φιλοδοξεί να ηγηθεί; Σε κάθε περίπτωση, o καθένας κατά την προσφορά του. Ας έχουμε κατά νου, ωστόσο, ότι τα σύμβολα, ακόμα και αν πληγούν, πάντα βρίσκουν τρόπους να διατηρήσουν τη λάμψη τους και τη μαγεία τους. Αν η ελληνική κυβέρνηση αποφάσιζε στο μέλλον, να μετατρέψει τον Παρθενώνα σε Χριστιανική Εκκλησία, μπορεί κανείς να είναι σίγουρος ότι αυτό δεν θα αποτελούσε γελοιοποίηση του ίδιου του Παρθενώνα… Εν ολίγοις, η κατεύθυνση προς την οποία θέλει να οδηγήσει τη χώρα αποτελεί προφανώς κυρίαρχη απόφαση της τουρκικής ηγεσίας. Αποτελεί, όμως, βασική υποχρέωση όλων των άλλων, να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από πολιτικές και δράσεις που απειλούν να μας οδηγήσουν πίσω στο μακρινό παρελθόν». [Hagia Sophia: The violation of a symbol]
