Γράφουν οι Κωνσταντίνος Γ. Δροσάτος και Αθανάσιος Μανταλάρης *, **
Είναι ώρα πια οι Ελληνες να απογαλακτιστούμε από τα ένδοξα επιτεύγματα των προγόνων μας και να ασχοληθούμε σοβαρά με το μέλλον, ώστε η χώρα να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο» που έρχεται
Μια πρώτη ανάγνωση μελετών για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 δείχνει ότι η Ελλάδα ακολούθησε με χρονική καθυστέρηση όλες τις σημαντικές παγκόσμιες τεχνολογικές αλλαγές των τελευταίων 2 αιώνων, από την 1η βιομηχανική επανάσταση που συνέπεσε με την εθνεγερσία του ‘21 ως και τη σύγχρονη 4η βιομηχανική επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης.
Για να αλλάξει ο ετερόφωτος μεταπρατικός χαρακτήρας του ελληνικού οικονομικού μοντέλου, χρειάζεται συστηματική ανάλυση και στρατηγικός σχεδιασμός για τα επόμενα 100 χρόνια, ώστε η χώρα να συμβαδίζει και όχι να ακολουθεί τους πρωταγωνιστές.
Η πολιτεία, η οικογένεια, η εκπαίδευση και οι παραγωγικοί φορείς θα κληθούν να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα που θα επιφέρουν η 5η βιομηχανική επανάσταση, η κλιματική αλλαγή, η οικονομία του Διαστήματος και οι διευρυμένες «Ηνωμένες Δημοκρατίες του Πλανήτη Γη» που θα θέσουν υπό συζήτηση την έννοια της εθνικής συνείδησης των πολιτών.
Η εκπαίδευση δασκάλων και μαθητών των επόμενων 100 χρόνων χρειάζεται να ανασχεδιαστεί με βάση τη νεότερη επιστημονική γνώση για τη λειτουργία του εγκεφάλου, τη νευροφυσιολογία μάθησης και συμπεριφοράς και τα μελλοντικά διδακτικά εργαλεία. Η 4η βιομηχανική επανάσταση εστιάζει στη μεταφορά ανθρω πίνων ικανοτήτων σε υπολογιστικά συστήματα και μηχανές. Η 5η βιομηχανική επανάσταση θα αφορά τη συνύπαρξη ανθρώπων, μηχανών και υβριδίων «cyborgs» (το αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης μηχανικών μερών στο ανθρώπινο σώμα). Αντίστοιχα, η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει εργαλεία που θα φέρει ο άνθρωπος πάνω του ή μέσα του και θα κάνουν τη γνώση περισσότερο προϊόν ανάκλησης αποθηκευμένης πληροφορίας και λιγότερο εκμάθησης.
Οι χώρες που δεν θα είναι κατάλληλα προετοιμασμένες γι’ αυτές τις αλλαγές θα δημιουργούν πολίτες χαμηλότερου πνευματικού δυναμικού και θα αδυνατούν να διαμορφώσουν ψυχικά και πνευματικά ισορροπημένους μαθητές. Η αλληλεξάρτηση της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών πόρων με τη βιομηχανία και την παραγωγή ενέργειας καθιστούν τις χώρες που βρίσκονται στο γεωγραφικό μεταίχμιο των κλιματικών αλλαγών, όπως η Ελλάδα, περιοχές υψηλού οικονομικού κινδύνου.
Πολλά ελληνικά νησιά θα κινδυνεύσουν από την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης και την εδαφική διάβρωση. Ετσι, η χώρα θα κληθεί να δαπανήσει σημαντικά κεφάλαια για προληπτικές παρεμβάσεις και αποκαταστάσεις ζημιών που θα προκληθούν από τη διατάραξη του περιβαλλοντικού και ενεργειακού ισοζυγίου της.
Η ανάδειξη καινοτόμων μεθόδων προστασίας του πε ριβάλλοντος και παραγωγής ενέργειας στην Ελλάδα θα την καταστήσουν στρατηγικό συνεργάτη γειτονικών χωρών της Νοτιοανατολικής Μεσογείου που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα, δυναμώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη γεωστρατηγική θέση της.
Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι το 2100 η Ελλάδα θα έχει πληθυσμό 6,5 εκατομμύρια, η Τουρκία 86 εκατομμύρια και η Αίγυπτος 225 εκατομμύρια. Η γήρανση του πληθυσμού λόγω αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα, θα κλυδωνίσει την οικονομία, το σύστημα συνταξιοδότησης και την ασφάλεια των συνόρων.
Η Ελλάδα οφείλει να αυξήσει τον παραγωγικό πληθυσμό της χώρας αξιοποιώντας το τεράστιο πληθυσμιακό δυναμικό των ελλήνων ομογενών του εξωτερικού. Επιπρόσθετα, περιβαλλοντικές καταστροφές θα δημιουργήσουν ένα νέο δεδομένο που θα αφορά τις μαζικές μεταναστεύσεις από άλλες χώρες προς την Ελλάδα για αναζήτηση κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης.
Η Ελλάδα χρειάζεται να αναπτύξει μηχανισμούς ομαλής ενσωμάτωσης «περιβαλλοντικών μεταναστών», οι οποίοι θα πρέπει να ενταχθούν αρμονικά ώστε να νιώθουν υπερηφάνεια για τον τόπο που τους υποδέχθηκε, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους έλληνες μετανάστες σε άλλες χώρες.
Διακόσια χρόνια μετά το 1821, ενώ το ανθρώπινο είδος προετοιμάζεται για μετανάστευση εκτός του πλανήτη, η Ελλάδα χρειάζεται να αξιοποιήσει το άριστο πνευματικό δυναμικό Ελλήνων εντός και εκτός της χώρας που θα αναλύσουν με ρεαλισμό τις επερχόμενες αλλαγές και θα προτείνουν τη στρατηγική που θα την καταστήσουν συμμέτοχο σε αυτές.
Είναι ώρα πια οι Ελληνες να απογαλακτιστούμε από τα ένδοξα επιτεύγματα των προγόνων μας και να ασχοληθούμε σοβαρά με το μέλλον, ώστε η χώρα να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο» που έρχεται.
- Ο κ. Κωνσταντίνος Γ. Δροσάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Temple, Φιλαδέλφεια ΗΠΑ, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου για την Προώθηση Έρευνας και Εκπαίδευσης στις Τέχνες, στις Επιστήμες και στην Τεχνολογία (ARISTEiA).
- Ο κ. Αθανάσιος Μανταλάρης είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Georgia, Ατλάντα ΗΠΑ.
** Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Βήμα της Κύριακης και αναδημοσιεύεται με την συγκατάθεση των αρθρογράφων,
