Γράφει ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος *
Στην ελληνική μυθολογία, ο Εγκέλαδος ήταν ένας τεράστιος Γίγαντας, με τρομερή δύναμη, γιος του Τάρταρου και της Γαίας. Πήρε μέρος στην γιγαντομαχία, στη μάχη των θεών του Ολύμπου ενάντια στους γίγαντες. Η μάχη έληξε υπέρ των θεών, οι γίγαντες θανατώθηκαν και ο Εγκέλαδος τραυματίστηκε θανάσιμα.
Ο μύθος θέλει τον Εγκέλαδο μέσα στον τάφο του να κινείται εξαγριωμένος και ν΄ αναστενάζει, προκαλώντας ισχυρούς σεισμούς. Έτσι εξηγείται η φράση «το ξύπνημα του Εγκέλαδου».
Έκτοτε ο μύθος μετετράπηκε πολλές φορές σε πραγματικότητα. Μια από αυτές ήταν η 9η Αυγούστου του 1953 και μ’ έναν μεγάλο αναστεναγμό προκάλεσε τον σεισμό των 6,4 ρίχτερ στα Επτάνησα, κυρίως στην Κεφαλονιά ,στην Ιθάκη και τη Ζάκυνθο. Το ίδιο μεσημέρι, ο Εγκέλαδος επανήλθε με 6,8 ρίχτερ και την 12η Αυγούστου ξύπνησε για τα καλά και με έναν βροντερό τράνταγμα, με τον σεισμό των 7,2 ρίχτερ να σκορπίζει το χάος.
Τα σπίτια έπεφταν σαν τραπουλόχαρτα, με εκατοντάδες νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες και χιλιάδες κατεστραμμένα κτίρια. Η ζημιά ήταν ανεπανόρθωτη. Σημαντική ήταν η διεθνής βοήθεια, καθώς το ελληνικό κράτος ήταν ανήμπορο ν’ αντιδράσει, βγαίνοντας από μία δύσκολη εποχή της κατοχής και του εμφυλίου.
Την δεκαετία του ‘50 στην Ελλάδα δεν υπήρχαν αντισεισμικοί κανονισμοί, ούτε γνώση πάνω σ’ αυτό το θέμα και ο καθένας έχτιζε το σπίτι του όπως ήθελε και όπως νόμιζε.
Τα Ιόνια νησιά πλήρωσαν την άγνοια της τότε εποχής και ήταν ένας από τους κύριους λόγους που το 1959 συντάχθηκε ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός, που βελτιωμένος ισχύει ακόμα και σήμερα. Μετά το 1953 χτίστηκαν γερά κτίρια, που πολλά υπάρχουν ακόμα και σήμερα, έχοντας αντέξει μεγάλους σεισμούς.
Η Ελλάδα είναι από τις πιο σεισμογενείς χώρες του κόσμου, με 157 ενεργά σεισμικά ρήγματα. Πολλά απ’ αυτά έχουν δώσει μεγάλους σεισμούς και έχουν προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε όλη τη χώρα, με χιλιάδες νεκρούς. Μπορεί σαν λαός να έχουμε εξοικειωθεί με την ιδέα του σεισμού, δεν παύει όμως να μας ανησυχεί.
Καλό θα ήταν να είμαστε προετοιμασμένοι γι’αυτό το ενδεχόμενο, ξεκινώντας με την προστασία και την ασφάλεια στο ίδιο μας το σπίτι, σύμφωνα με τις οδηγίες και συμβουλές της Πολιτικής Προστασίας.
Κατά την διάρκεια μιας σεισμικής δόνησης, πρωταγωνιστής είναι ο πανικός και συνήθως είναι περισσότερο καταστροφικός απ’ τον ίδιο τον σεισμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται ψυχραιμία και υπομονή.
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν άγνοια για τους σεισμούς. Ίσως γιατί δεν έχουν βιώσει έναν μεγάλο σεισμό και ίσως αυτό που θα τους άλλαζε γνώμη να ήταν μία επαφή με τα στελέχη της Ειδικής Μονάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΜΑΚ) του Πυροσβεστικού Σώματος.
Αυτοί οι άνθρωποι είναι πραγματικά ήρωες που καθημερινά δίνουν τη ζωή τους για να σώσουν τον συνάνθρωπο. Η συνεισφορά τους στο θέμα των σεισμών, είναι ανεκτίμητη. Το καθήκον και η ευσυνειδησία του καλεί σε αποστολές, όπου υπάρχει ανάγκη για άμεση βοήθεια, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, με την διεθνή αναγνώριση του υψηλού επαγγελματισμού και της αποτελεσματικότητας, να συναντά το ελληνικό φιλότιμο και την αυταπάρνηση.
Επιχειρούν διασώσεις κάτω από αντίξοες συνθήκες, αψηφώντας τους κινδύνους από καταρρεύσεις κτιρίων, διαρροές αερίου, πλημμύρες, επικίνδυνα ή τοξικά υλικά, πασχίζοντας να απεγκλωβίσουν την ελπίδα… στο φως.
Μετά την πέμπτη μέρα ενός καταστροφικού σεισμού, είναι σπάνιο να βρεθούν επιζώντες. Οι περισσότερες διασώσεις πραγματοποιούνται τις πρώτες 24 ώρες από μία καταστροφή, αφού η πρόσβαση σε νερό και αέρα είναι καθοριστικός παράγοντας για ν’ αντέξει ένας άνθρωπος μέσα στα ερείπια.
Κάνεις μας δε θα ήθελε να αντικρίσει νεκρές οικογένειες, νεκρά αδέρφια, που οι γονείς τους σκάβουν με τα χέρια για να τα κρατήσουν στην αγκαλιά τους, νεκρούς γονείς και τα παιδιά τους να περιφέρονται, ψάχνοντας μία ευχή να βγει αληθινή.
Ο σεισμός είναι ένας φυσικό φαινόμενο. Μπορούμε σαν άνθρωποι, να το κάνουμε και φυσιολογικό. Με τον θυμό της φύσης δε μπορούμε να τα βάλουμε. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσέχουμε, να λειτουργούμε με το μυαλό, την καρδιά και όχι τον πανικό και το στρες. Τότε και η πρόληψη πάντα θα είναι σύμμαχός μας.
- Ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος ασχολείται με την λογοτεχνία και την αρθρογραφία.
