Γράφει ο Κώστας Βέργος**
Françafrique (Φρανσαφρίκ) ονομάστηκε από τον πολιτικό ακτιβιστή Φρανσουά Βερσάβ η πολιτική της Γαλλίας έναντι των πρώην αποικιών της στην υποσαχάρια Αφρική (παρωδώντας τη ρήση «France Afrique» ενός επί τρεισήμισι δεκαετίες προέδρου της Ακτής Ελεφαντοστού).
Γκρεκαφρίκ ονομάζω την αφρικανική πολιτική της χώρας μας μετά τη γαλλο-ελληνική συμφωνία.
Με τα βιβλία του, «Φρανσαφρίκ: το πιο μεγάλο σκάνδαλο της Δημοκρατίας» (1998), «Μαύρη Σιωπή» (2000) και «Από τη Φρανσαφρίκ στη Μαφιαφρίκ» (2004), ο Φρανσουά Βερσάβ έθιγε δυο πράγματα. Πρώτον, τη μετα-νεοαποικιοκρατική γαλλική πολιτική. Δεύτερον, τους διεφθαρμένους ηγέτες του Σάχελ (που, παρεμπιπτόντως, του άσκησαν μήνυση επικαλούμενοι γαλλικό νόμο του 1881 περί προσβολής ξένου ηγέτη).
Ποιος ξεχνάει τα διαμάντια του αιμοσταγούς Μποκάσα στον Ντ’ Εστέν ή το σκάνδαλο γαλλο-αφρικανικής διαφθοράς της ELF (συγχωνευμένης πλέον στην Total); Ή το σκάνδαλο Bourgi – και τη συνέντευξη του εν λόγω «παιδιού των θελημάτων» στο Journal du Dimanche, 2011, για τις παράνομες δοσοληψίες Σιράκ και άλλων υψηλά ισταμένων εκατέρωθεν της Μεσογείου;
Το 2013, οι Γάλλοι κλήθηκαν από την κυβέρνηση του Μάλι να προστατεύσουν τη χώρα. Το βόρειο Μάλι είχε καταληφθεί από τους στρατούς δύο υπερμάχων της σαρία τζιχαντιστικών οργανώσεων – προσκείμενων σε Αλ Κάιντα και «Ισλαμικό κράτος» αντιστοίχως. Να σημειώσουμε ότι οι πρώην γαλλικές αποικίες του Σάχελ έχουν, από την κήρυξη της ανεξαρτησίας τους, συνταγματική ρήτρα τη γαλλικής σύλληψης laïcité (λαϊκότητα, δηλ. χωρισμό θρησκείας – κράτους).
Επειδή, πλην Αλγερίας και Ινδοκίνας, η γαλλική απο-αποικιοποίηση έγινε αναίμακτα και διπλωματικά, όλες οι κυβερνήσεις του Σάχελ διατήρησαν προνομιακές σχέσεις με το Παρίσι. (Το προνόμιο βέβαια αφορούσε τους ηγέτες και όχι τους λαούς της περιοχής που πένονται μέχρι λιμού.) Από το 1960 μέχρι το 1995, η Γαλλία επιχείρησε 35 στρατιωτικές επεμβάσεις στην Αφρική (μία κάθε χρόνο), όλες κατόπιν επίσημης πρόσκλησης.
Η παγκόσμια προβολή της Γαλλίας, μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, εξαρτιόταν πάντα από την προβολή ισχύος της στην υποσαχάρια Αφρική. Πέραν των άλλων, αυτό εξασφάλιζε το ουράνιο του Νίγηρα για τους γαλλικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες. (Η Γαλλία, με 70% της ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από πυρηνική, εισάγει ουράνιο και από τον Καναδά.)
Στην τελευταία περίπτωση του Μάλι, οι Γάλλοι, με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις SERVAL και ακολούθως BARKHANE, κηρύσσοντας τον δικό τους πόλεμο κατά της διεθνούς τρομοκρατίας, κατάφεραν εύκολα στην αρχή να εκδιώξουν τους τζιχαντιστές. Οι τελευταίοι, όμως, κάθε φορά επέστρεφαν δριμύτεροι (θυμίζοντας Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν).
Προ δύο μηνών, ο πρόεδρος Μακρόν εξήγγειλε τον τερματισμό της BARKHANE μέσα στο 2022 (θυμίζοντας ΗΠΑ στο Αφγανιστάν). Θα παραμείνει έτσι επί εδάφους του Σάχελ η υπό γαλλική διοίκηση –αλλά με πολύ μικρότερη γαλλική δύναμη– πολυεθνική (με αμερικανική κάλυψη πληροφοριών) Takuba Task Force. Η τελευταία, από τον Μάρτιο 2020, συνδράμει τις δυνάμεις του «G5 Sahel» (Μπουρκίνα Φάσο, Τσαντ, Μάλι, Μαυριτανία, Νίγηρας) στον πόλεμο κατά τζιχαντιστών αλλά και έναντι των εντεινομένων τοπικών εθνοτικών συγκρούσεων. (Παραμένουν επίσης στο Μάλι οι κυανόκρανοι της MINUSMA καθώς και δύο ανθρωπιστικού χαρακτήρα ευρωπαϊκές δράσεις.)
Φαίνεται ότι εμείς, ως χώρα, θα πληρώσουμε τη γαλλική στρατιωτική συνδρομή στα ελληνο-τουρκικά με την ελληνική στρατιωτική συνδρομή σε ένα πεδίο ασύμμετρα πιο απρόβλεπτο από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο. (Θυμίζει Ελλάδα –πυροβολαρχία– στη Σαουδική Αραβία.) Υπονομεύουμε το κύρος της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή (υψηλό από την εποχή των εκεί παροικιών μας), πάνω στο οποίο θα μπορούσαμε, εναλλακτικώς, να οικοδομήσουμε χρήσιμο διπλωματικό κεφάλαιο ειρηνευτικών και οικονομικών πρωτοβουλιών.
ΥΓ. 1: Το Μάλι, επίκεντρο των συγκρούσεων, έχει, σε σχέση με την Ελλάδα, δεκαπλάσια έκταση, διπλάσιο πληθυσμό και μόλις το ένα δέκατο του ΑΕΠ μας. Δίπλα στις επαύλεις, το μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει σε συνθήκες ανεργίας και απόλυτης ένδειας. Σε τέτοιες συνθήκες, συναντάμε υψηλή παιδική θνησιμότητα, απαγωγές, στρατολόγηση παιδιών, απασχόληση πεντάχρονων σε αυτοσχέδια ορυχεία χρυσού.
ΥΓ. 2: Η κύρια τοπική εθνοτική σύγκρουση, με εκατέρωθεν μαζικές σφαγές, μαίνεται σήμερα στο κεντρικό Μάλι μεταξύ των κτηνοτρόφων Φουλάνι και των γεωργών Ντογκόνι, οι οποίοι, μέσα στην απόλυτη φτώχεια, διεκδικούν την ίδια ξερή γη (που λόγω κλιματικής αλλαγής γίνεται ακόμη πιο ξερή).
*http://costasvergos.blogspot.com
** οικονομολόγος- διεθνολόγος (PhD)*
