Του Δρα Χαράλαμπου Βασιλειάδη (Ph.D., P.E., DEE, D.WRE, CIH) *
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Δεν είμαι οικονομολόγος. Ωραία αρχίσαμε. Αρνητικά… Με το «μη» και με το «δεν» συνωστιζόμαστε στο «μηδέν». Ωστόσο, τρέφω ιδιαίτερο σεβασμό στα τρία συστατικά που συνθέτουν τον όρο «οικονομολόγος», ήτοι στα οίκος + νόμος + λόγος, αλλά και στους συνδυασμούς αυτών, με βασικότερο την οικολογία. Και βέβαια σέβομαι τους αριθμούς “… γιατί εμπεριέχουν ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά, γιατί ανάγουν σε βιώματα και νοσταλγίες και κρύβουν πόθους, αλλά και πάθη. … Οι αριθμοί έχουν και μονάδες. Δεν είναι λοιπόν απλά νούμερα, δεν είναι τυχαίες ή αμελητέες ποσότητες. Ακόμη και τα δεκαδικά τους δεν είναι ρετάλια υποτέλειας μιας υποδιαστολής. …”.
Πέρα από το σεβασμό και τις νοσταλγίες υπάρχουν και τα βιώματα, οι εμπειρίες. Διαπιστώνω με ανησυχία ότι κάποιοι οικονομικοί παράμετροι έχουν ξεφύγει.
Τα εισοδήματα, μισθοί και συντάξεις, συρρικνώνονται.
Η ανάπτυξη ακροβατεί. Τα χρέη, ο πληθωρισμός, οι φορολογικοί δείκτες αλπινίζουν προς … Έβερεστ. Και όμως συμπολίτες μου, με υπηρεσία 20 χρόνια σε (κάποιους) δημόσιους φορείς έχουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης και να (απο)λαμβάνουν από το φορέα παχυλές συντάξεις εφ’ όρου ζωής συν όλα τα άλλα συναφή οφέλη όπως ιατροφαρμακευτική ασφάλιση.
Δηλαδή ένας 45χρόνος με τελευταίο μισθό $150 χιλιάδες ετησίως, συνταξιοδοτείται απολαμβάνοντας για το υπόλοιπο της ζωής του το 80% του τελευταίου του μισθού (δηλαδή, $120 χιλιάδες), συν την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ταυτόχρονα, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στο να εργασθεί κάπου αλλού λαμβάνοντας π.χ., άλλες $150 χιλιάδες δολάρια ετησίως και χωρίς να επιβαρύνεται με επιπλέον ασφαλιστικές εισφορές. Αυτό δημιουργεί μισθωτούς δύο ταχυτήτων με θύματα αυτούς του ιδιωτικού τομέα … βεβαίως. Το συναμφότερον ουν…
Αρχή μιας νέας χρονιάς λοιπόν και ως «ενεργός» (κατά το δοκούν) πολίτης που ζω και δραστηριοποιούμαι…
… σε μια πόλη 8,5 εκατομμυρίων (8,5 εκ.) Νεοϋορκέζων,
… σε μια πολιτεία 19,5 εκ. ανθρώπων, και
… σε ένα ομοσπονδιακό κράτος 329,5 εκ. Αμερικάνων πολιτών αλλά και πολλών άλλων εκατομμυρίων παρανόμως εισελθόντων μεταναστών που τυπικά είναι “αλλού” ή “διωκόμενοι” αλλά ουσιαστικά είναι “εδώ” και “συμμετέχοντες”, αποφάσισα να κάνω μια σύντομη ανασκόπηση των δημοσίων οικονομικών, αρχίζοντας συνοπτικά από τα ομοσπονδιακά, περνώντας στα πολιτειακά και καταλήγοντας λίγο αναλυτικότερα στην πόλη της Νέας Υόρκης με … τα εν δήμω και εν οίκω.
1. ΗΠΑ
Το εθνικό (ομοσπονδιακό) δημόσιο χρέος των ΗΠΑ είναι περίπου $29,8 τρισ. (δηλαδή, $29.800 δισ., που αναλογεί κατά μέσο όρο σε $89,600 για κάθε Αμερικανό πολίτη) με ένα ετήσιο πληθωρισμό που ξεπέρασε το 7% το 2021 … τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών … από το 1982. Δηλαδή ένα καλάθι νοικοκυριού που γέμιζε με βασικά προϊόντα με ένα κόστος $100 το 2020, χρειάστηκε $107 για να γεμίσει το 2021 με τα ίδια βασικά προϊόντα. Άρα μειώθηκε σημαντικά η αγοραστική αξία του νομίσματος μας. Την τελευταία δεκαετία, ο πληθωρισμός κυμαινότανε από 0,7% το 2015 έως 3,0% το 2011, δηλαδή ποτέ δεν άγγιξε τον τρέχοντα πληθωρισμό.
Επιπλέον το ετήσιο ομοσπονδιακό έλλειμα (μόνο για) το 2021 ήταν $2,8 τρισ. που αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ των ετησίων εσόδων της τάξης των $4,0 τρισ. και των $6,8 τρισ. για τις δαπάνες (έξοδα). Αυτό το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 12% (περίπου
$362 δισ.) συγκρινόμενο με το προηγούμενο έτος.
2. Πολιτεία της Νέας Υόρκης
Η πολιτεία έχει ένα ετήσιο προϋπολογισμό της τάξης των $212 δισ., τον υψηλότερο όλων των εποχών και περίπου 10% υψηλότερο της προηγούμενης χρονιάς.
3. Πόλη της Νέας Υόρκης
Για την πόλη της Νέας Υόρκης ο προϋπολογισμός έχει μια σταθερά ανοδική τάση από $31,0 δισ. το 1991 στα $77,0 δισ. το 2017. Η συμμετοχή… της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης ήταν περίπου $3,5 δισ. το 1991 (11,3%) και ανέβηκε στα $8,0 δισ. το 2017 (10.4%),
… της πολιτειακής από $5,5 δισ. το 1991 (17,7%) ανέβηκε στα $14,0 δισ. το 2017 (18,2%), και … του Δήμου από $19,0 δισ. το 1991 (61,3%) στα περίπου $62.0 δισ. το 2017 (80,5%).
Ο προϋπολογισμός για το 2022 προβλέπεται στα $102,8 δισ., με αντίστοιχα $98,7 δισ. το 2021, $88,2 δισ. το 2020 και $74.7 δισ. το 2014.
Πηγή εσόδων (2021)
Ομοσπονδιακή συνδρομή: 16%
Πολιτειακή συνδρομή: 15%
Δημοτικά Έσοδα
Φόροι Ακίνητης Περιουσίας: 31%+2%
Φόροι Εισοδήματος: 13%
Φόροι Πωλήσεων: 7%
Φόροι Επιχειρήσεων: 6%
Άλλοι Φόροι: 3%
Πρόστιμα: 5%
Δαπάνες (2021)
Εξυπηρέτηση Χρεών: 6%
Διοικητικά: 6%
Εκπαίδευση: 29%
Κοινωνικές Υπηρεσίες: 19%
Αστυνομία, Πυροσβεστική, Σωφρονισμοί: 9%
Μεταφορές και Στέγαση: 2%
Υγεία, Καθαριότητα, Περιβάλλον: 9%
Ψυχαγωγικά και Πολιτιστικά: 1%
Συντάξεις και Επιδόματα: 19%
Ενδεικτικά η διακύμανση δαπανών ανά Τμήμα (για συνολικά $49 δισ. το 2019):
Τμήμα Εκπαίδευσης: 32%
Σύνολο δημοτικών συντάξεων: 20%
Διάφορα: 16%
Υπόλοιπα: 11%
Τμήμα Αστυνομίας: 10%
Τμήμα Πυροσβεστικής: 4%
Τμήμα Σωφρονισμού: 3%
Τμήμα Καθαριότητας: 2%
Τμήμα Κοινωνικών Υπηρεσιών: 2%
Ενδεικτικά και πάλι για το 2019, το εργατικό δυναμικό πλήρους απασχόλησης και ισοδύναμης αναλογίας για μερικής απασχόλησης (σύνολο εργατικού δυναμικού 330 χιλιάδες) ήταν:
Εκπαίδευση: 46%
Δημόσια Ασφάλεια: 27%
Διοικητικά: 12%
Υγεία και Κοινωνικές Υπηρεσίες: 8%
Δημόσια έργα: 5%
Λαογραφικά και Πάρκα: 2%
Τέλος ένα συνημμένο γράφημα δείχνει την ποσοστιαία διακύμανση των δαπανών ανά δημαρχία στους τομείς α) της Εκπαίδευσης, β) της Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, γ) της Δημόσιας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, δ) των Συντάξεων και άλλων διαφόρων, και ε) των υπολοίπων, ξεκινώντας με τη δημαρχία του David Charles Dinkins to 1991 (1990-1993, δημοκρατικός), συνεχίζοντας με τους Rudolph William Louis Giuliani (1994-2001, ρεπουμπλικάνος) και Michael Bloomberg (2002-2013, ρεπουμπλικάνος/ανεξάρτητος), και καταλήγοντας στην δημαρχία του Bill de Blasio (2014-2021, δημοκρατικός).
Να σημειωθεί ότι νέος δήμαρχος είναι ο Eric Adams (2022-…, δημοκρατικός).
Παρατηρώντας το γράφημα, είναι ενδεικτικό ότι κατά την περίοδο 1991-2021, παρατηρείται μια πτώση από 36% στα 26% στις δαπάνες για την Υγεία και Κοινωνικές Υπηρεσίες και μια αύξηση στις Συντάξεις και συναφή από 15% στα 24%.
Να τονίσουμε ότι οι 55.000 περίπου εργαζόμενοι στο μετρό της πόλης (NYC Subway και το πολύ μικρότερο Staten Island Railway, SIR με συνολικό αριθμό 6.500 βαγόνια) και των (αστικών) λεωφορείων (Buses με 5.725 λεωφορεία) δεν υπάγονται στο δυναμικό της πόλης αλλά στο δυναμικό του NYC Transit που διευθύνεται από την πολιτειακή αρχή MTA (Metropolitan Transportation Authority), με συνολικά αριθμό εργαζομένων άνω των 75.000 (υπάρχει αναφορά για 79.832) και ετήσιο λειτουργικό κόστος άνω των $17 δισ. Το ΜΤΑ λειτουργεί τις περισσότερες γέφυρες και σήραγγες (Bridges and Tunnels με 1.500 εργαζομένους) της πολιτείας καθώς και σιδηροδρομικές γραμμές (Long Island Rail Road, LIRR και Metro-North Rail Road, MNRR, με συνολικό αριθμό 15.000 εργαζομένων). Επίσης υπάρχουν και άλλοι φορείς, όπως το NYNJ Port Authority που διευθύνει αεροδρόμια, λιμάνια, γέφυρες, κ.ο.κ. στις πολιτείες Νέας Υόρκης και Νέας Ιερσέης.
Προοίμιο … από την ανάποδη
Κάποιος σχολαστικός θα διαπιστώσει κάποιες αποκλίσεις στους αριθμούς. Αυτές οφείλονται στο ότι κάποια ποσά είναι προβλεπόμενα/προϋπολογισμένα είτε προκαταρκτικά ή συμφωνηθέντα και άλλα είναι πραγματικά/ιστορικά. Επίσης άλλοι αριθμοί αναφέρονται σε αναλύσεις για οικονομικά έτη που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου, άλλοι την 1η Ιουλίου, άλλοι την 1η Οκτωβρίου, κ.ο.κ. Οπότε, ας επικεντρωθούμε στην τάξη μεγεθών, γιατί αυτή είναι η πλέον σημαντική και ενδιαφέρουσα.
Τα οικονομικά μεγέθη λοιπόν είναι τεράστια και τα δημόσια χρέη σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό και άλλα οικονομικά μεγέθη είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Υπάρχει τρόπος ανάκαμψης; Εμπειρικά πιστεύω ότι ναι.
Πιστεύω στην ελεύθερη αγορά, στον θεμιτό ανταγωνισμό, στην ιδιωτική δραστηριοποίηση, κ.ο.κ. Με σύνεση και νοικοκύρεμα από την μεριά των διοικούντων η ξέφρενη κατηφοριά είναι αναστρέψιμη και μπορεί να μας οδηγήσει σε ανάπτυξη, ακόμη και σε αειφόρο ανάπτυξη. Ωστόσο, επιστημονικά δεν θα προέβαινα σε προβλέψεις μιας και ο συγκεκριμένος τομέας δεν αποτελεί μέρος του γνωστικού μου αντικειμένου.
Εν κατακλείδι…
Υποθέτοντας ότι όλες τις δαπάνες θα καλυφθούν από τους πολίτες (από όλους τους πολίτες ανεξαρτήτου ηλικίας και χωρίς να συνυπολογίζεται η συνδρομή εταιρειών και άλλων φορέων εισοδήματος), έχουμε (ίσως και να … μην έχουμε) και λέμε…
-Για το Ομοσπονδιακό χρέος αναλογούν εφάπαξ, $89,600 κατά μέσο όρο σε κάθε Αμερικανό πολίτη.
-Για τις ετήσιες ομοσπονδιακές δαπάνες αναλογούν ετησίως $20.637 κατά μέσο όρο σε κάθε Αμερικανό πολίτη.
-Για τις πολιτειακές δαπάνες αναλογούν ετησίως $10.871 κατά μέσο όρο σε κάθε πολίτη της πολιτείας της Νέας Υόρκης.
Τέλος (αν και αυτό το οικονομικό μαρτύριο, ως απαραίτητο, … τελειωμό δεν έχει) για τις δαπάνες του Δήμου της Νέας Υόρκης αναλογούν ετησίως $12.094 σε κάθε πολίτη του Δήμου της Νέας Υόρκης.
Άρα, πέραν του εφάπαξ, πρέπει να συνεισφέρουμε $43,602 ετησίως … και το ποσό αυτό διαρκώς … αλπινίζει προς Έβερεστ … δυσανάλογα με το εισόδημα μας.
Καλή Χρονιά!
- Ο Δρ. Χαράλαμπος Βασιλειάδης ετοίμασε και δημοσίευσε στην προσωπική του σελίδα στο Facebook, μια εξαιρετική ανάλυση των οικονομικών μεγεθών στην πόλη και την πολιτεία της Νέας Υόρκης, που παρουσιάζουν μια δυσοίωνη προοπτική για την πιθανή ανάκαμψη μέσα στο 2022.
- Οι «Αναμνήσεις» πήραν την άδεια από τον Δρ.Χ. Βασιλειάδη για να δημοσιεύσουν την ανάλυση μαζί με τα γραφήματα και τους αντίστοιχους πίνακες, (που προέρχονται από δημόσιες δημοσιεύσεις).
