Γράφει ο Παναγιώτης Μπάρκας *
Η όλη επίσκεψη Ράμα στην Αθήνα έδειξε ότι η αλβανική εθνικιστική αφήγηση που καλλιεργείται στην Αλβανία από γνωστούς κύκλους από το 2012, τα 100 χρόνια ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του αλβανικού κράτους, δεν ήταν ούτε τυχαία, ούτε αυθόρμητη, ούτε άσκοπη.
Το συγκεκριμένο εθνικιστικό μύθευμα εκδηλωμένο ως ανθελληνισμό, ισχυρίζεται εν΄ ολίγοις ότι του αρχαίου ελληνικού μεγαλείου προηγείται ο αλβανισμός, ότι ο σύγχρονος Ελληνικός λαός δεν έχει καμιά σχέση με τον αρχαίο Έλληνα (Φαλμαεράυερ), ότι ο πραγματικός κληρονόμος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού είναι ο Αλβανός και ότι τα σύγχρονα επιτεύγματα και ιστορία οι Έλληνες τα οφείλουν στους Αλβανούς.
Η επίσκεψη και η ομιλία του πρωθυπουργού Ε Ράμα στην Αθήνα επικύρωσε ως εθνική στρατηγική της Αλβανίας στις σχέσεις με την Ελλάδα το συγκεκριμένο αφήγημα.
Ο Ράμα και το ποίημα – μήνυμα για τον Μητσοτάκη
Το παραπάνω πλαίσιο δεν αλλάζει σε τίποτε με το εθνικό ιδεολόγημα που περικλείει το ποίημα του ελληνομαθή Αλβανού ποιητή Ναΐμ Φράσερη (Ναούμη Φρασερή), στα μητρώα της Ζωσιμέας Σχολής Ιωαννίνων) «Ο αληθής πόθος των Σκηπετάρων» γραμμένο το 1886 στην ελληνική, μερικούς στίχους του οποίου ο Ράμα επέλεξε για να χαιρετίσει από το Γαλάτσι τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Το αφήγημα αυτό ως ρομαντικό κατασκεύασμα του ΧΙΧ αι., ως αναζήτηση ενός λαμπρού αφηγήματος καταγωγής για να στηριχτεί η υπό διαμόρφωση αλβανική εθνική ταυτότητα, αποτέλεσε τις βάσεις της αλβανικής εθνικής ιδεολογίας από τότε μέχρι τις ημέρες μας. Ο Φρασερή, δανείστηκε στο ποίημα το ηπειρωτικό πρότυπο νεοελληνικής ιδεολογίας και τις παραχωρήσεις των Ηπειρωτών λόγιων προς τους Αλβανούς, περί «παρόμοιας εθνογέννησης και κοινές πολιτισμικές ρίζες». (Στόχος των Ηπειρωτών ήταν η προσέγγιση του αλβανικού στοιχείου κατά της Οθωμανοκρατίας).
Δεν βλέπει τον κίνδυνο για την λευτεριά του Αλβανού στην τουρκοκρατία, αλλά ζητάει φιλία στους Σέρβους και Έλληνες που είχαν αποκτήσει την εθνική τους ελευθερία. Τους αφήνει να εννοηθεί την πολεμική ικανότητα των Σκιπετάρων σημειώνοντας ότι εκείνοι προηγούνται των θεών και ως πολεμιστές είναι απόγονοι του Μ. Αλέξανδρου και του Πύρρου. (Γνωστό μέχρι σήμερα. Το δόγμα εθνικής συσπείρωσης των Αλβανών είναι οι χριστιανοί γείτονες.)
Η ομιλία Ράμα παραχαράσσει την ελληνική ιστορία
Ο Ράμα διάβασε για τον Μητσοτάκη τους πρώτους «ειρηνοποιούς» στίχους. Η υπόλοιπη ομιλία του, έλεγε τα υπόλοιπα του ιδεολογήματος Φρασερή και του σύγχρονου ανθελληνικού αφηγήματος, τα οποία ήταν έντεχνα καλυμμένα πίσω από μια ευρωπαϊκή ρητορική.
Μίλησε για χιλιόχρονη κοινή ελληνοαλβανική ιστορία και προσφορά στον πολιτισμό, την δημοκρατία, τα γράμματα. («Η ιστορία μας, είπε, αποτελεί κοινό θησαυρό») Υπέδειξε τους Αρβανίτες ως αλβανική συμβολή στην Επανάσταση του 1821, λησμονώντας ότι οι Ελληνοαρβανίτες πολεμούσαν με ανδρεία και θυσία σκληρά για τη δική τους ελληνική επανάσταση κατά των Τουρκοαλβανών που πολεμούσαν για λογαριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι Αλβανοί Μετανάστες – ο Ράμα μεταφέρει τον ανθελληνισμό στην Ελλάδα
Στο μύθευμα αυτό πρόσθεσε κάτι που απαραιτήτως πρέπει να προσεχτεί. Είδε τους σημερινούς Αλβανούς μετανάστες στην Ελλάδα όχι μόνο συνεχιστές, «των παραδοσιακών Αλβανών στην Ελλάδα», όπως ισχυρίστηκε, αλλά υπόδειγμα της δημοκρατίας του Περικλή.
Τους είδε πλέον, όχι ως μετανάστες, αλλά ως Αλβανούς της Ελλάδας, ως εθνική κοινότητα, ισότιμη με τον γηγενή Ελληνισμό της Αλβανίας, ή την Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία. Δεν χρησιμοποίησε ποτέ τον όρο «μετανάστες» για τους Αλβανούς. (Αύριο ίσως διεκδικήσει τη θεσμοποίηση άλλων πολιτικών δικαιωμάτων).
Τους αντιμετώπισε ισότιμους με τους Έλληνες, (έχετε την ανάγκη της Ελλάδας, είπε, όσο η Ελλάδα εσάς, για να συνεχίσει ότι «η Ελλάδα είναι δική σας όσο είναι των Ελλήνων»). Μάλιστα, σε συνδυασμό με την ομιλία της υπουργού του, πήγε και πιο πέρα ότι «εδώ (η Ελλάδα) είναι Αλβανία» διότι «παραδοσιακά ομιλούνταν παντού η αλβανική».
Η καλλιέργεια «εποικοδομητικού μίσους»
Ωστόσο, χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα να καλλιεργήσει την αντιπαράθεση μεταξύ Αλβανών μεταναστών και την ελληνική κοινωνίας και κράτους. Άρχισε την ομιλία του αναφέροντας ότι, «Δεν ήρθα στην Ελλάδα για να ανταμώσω τους κάποτε υπηρέτες αυτών (των Ελλήνων), αλλά να βγάλω τον πόνο με τους ισότιμους κύριους αυτού του σπιτιού» (της Ελλάδας), εκπροσώπους μιας περήφανης χώρας- της Αλβανίας.
Έκανε υπαίτιους τους Έλληνες για τις δυσκολίες των Αλβανών λαθρομεταναστών στα πρώτα χρόνια για να φθάσει στο αποκορύφωμα ότι «έμπαινε στα σπίτια σας (το ελληνικό κράτος) σας άρπαζε με ό, τι είχατε φορεμένα και σας έδιωχνε στην Αλβανία, όπως στις ιστορίες στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με τους Αλβανούς στην βόρεια Ελλάδα, υπονοώντας το αλβανικό μύθευμα με τους Τσάμηδες. Ανέφερε ακόμα, την διάκριση κατ΄ αυτόν, ανάμεσα στα Ελληνόπουλα και τα Αλβανόπουλα, διότι, πάντα κατά τον Ράμα, τα Αλβανόπουλα δεν «ανήκουν στο λευκό σταυρό, (όπως τα Ελληνόπουλα) αλλά στο δικέφαλο αετό»
Μετέφερε τον ανθελληνισμό από τα Τίρανα στην Αθήνα και υπέδειξε ως αιχμή του δόρατος τους Αλβανούς μετανάστες στην Ελλάδα. Για να μεταφέρει το κλίμα αυτό, χρησιμοποίησε δυστυχώς και Έλληνες γηγενής της Αλβανίας και ελληνικής καταγωγής άτομα.
Αξιοποίηση των ελληνικών αντιδράσεων για το κλίμα ομιλιας του
Ο Ράμα δεν αναφέρθηκε καν στους δύο λόγους που αποτέλεσαν στην Ελλάδα την αιχμή των αντιδράσεων για τη συγκεκριμένη επίσκεψη και ήταν το θέμα Μπελέρη και η προεκλογική περίοδος στην Ελλάδα. Ο Ράμα είχε καταφέρει την δημοσιογραφική ανύψωση στην Ελλάδα των θεμάτων αυτών ώστε, να κάνει τη διαφορά στην ομιλία του.
Να δείξει την μικρότητα και στενότητα των ελληνικών ΜΜΕ, ενώ αυτός έχει εντελώς άλλη ατζέντα και εθνική στρατηγική. Ταυτόχρονα, το κλίμα αυτό του επέτρεψε να ακουστεί φυσιολογική η εθνικιστική ρητορική.
Υπέρ των στόχων του Ράμα και τα τυπικά
Επίσης ο Ράμα φρόντισε να το εκφράζει και το κλειστό στάδιο στο Γαλάτσι. Και δεν έχω εδώ υπόψη ερυθρόμαυρο χρώμα των καρεκλών, ούτε τις εκατοντάδες αλβανικές σημαίες, αλλά το γεγονός ότι στην αίθουσα δεν υπήρξε καμιά ελληνική σημαία στα χέρια των ισότιμων με τους Έλληνες Αλβανών, δεν ανακρούστηκε ο ελληνικός εθνικός ύμνος.
Ο Ράμα πήρε μαζί του πάνω από 150 άτομα, βουλευτές τους, υπουργούς, κομματικά στελέχη, δημάρχους, επιλεγμένους δημοσιογράφους. Αξιοποίησε λαϊκίστικα και σε όφελος του εθνικιστικού λόγου θέματα των διμερών σχέσεων που ανήκουν στο τραπέζι πολιτικών συνομιλιών.
Αν τολμούσε να το πράξει κάτι παρόμοιο από ελληνικής πλευράς στην εθνική ελληνική μειονότητα, ή ίδια η Εθνική Ελληνική Μειονότητα, στην Αλβανία θα γινότανε κυριολεκτικά χαμός. (Θυμάστε τι έγινε πριν από χρόνια όταν κάποιος Χειμαρριώτης ύψωσε στο σπίτι του – όχι σε δημόσιο χώρο, – μια ελληνική σημαία)
Οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας
Στην Αλβανία η συγκέντρωση Ράμα στην Αθήνα θεωρείται θρίαμβος και ο Ράμα Εθνάρχης. (Οι προσωπικές μου προσπάθειες να αντισταθμίσω την κατάσταση στα αλβανικά κανάλια, προκαλούν πολυπληθείς εθνικιστικές επιθέσεις, αλλά δεν το βάζω κάτω)
Ωστόσο, φαίνεται ότι το πρόβλημα μένει στους Αλβανούς μετανάστες στην Ελλάδα και στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Διάβασα τα πρόσωπα των παρευρεθέντων στη συγκέντρωση Ράμα.
Όσοι κρατούσαν σημαίες, αποτελούσαν και τον ενθουσιασμό. Οι υπόλοιποι, η μεγάλη πλειοψηφία, ήταν σκεπτικοί και στα μάτια τους διάβαζες ερωτήματα: Τι θα γίνει αύριο; Πώς θα αντιμετωπίσει τον Έλληνα γείτονα; Πώς θα τον αντιμετωπίσουν στη δουλειά; Πώς…. Θα πιάσει η απάντηση «τι σου κάνει, ο Ράμα, ήρθε εδώ για το λόγο του… Ήρθε είπε και έφυγε…!» Όλα αυτά τα χρόνια Αλβανός μετανάστης αγωνίστηκε μόνος του και ποτέ τα Τίρανα δε φρόντισαν γι΄αυτόν. Τώρα ήρθε ο Ράμα να τον εχθρέψει με τον Έλληνα;!! Να τροφοδοτήσει την καχυποψία και τις επιφυλάξεις;! Μήπως ο Έλληνας θα σταματήσει να βλέπει θετικά τον καλό Αλβανό του και προσέξει το Αλβανό της Ελλάδας που του προσέφερε ο Ράμα;!
Η ομιλία του Ράμα έθεσε σε δύσκολη θέση και την ελληνική πολιτική. Η προσπάθεια επίλυσης του όποιου διμερούς θέματος έγινε ανέφικτη, διότι θα κριθεί ως υπαγόρευση Ράμα. Και επίσης τα μηνύματα Ράμα δεν καταβροχθίζονται εύκολα, όσο και αν στην Αθήνα κάνουν πώς δεν καταλαβαίνουν.
Συνεπώς, η ομιλία Ράμα και η επίσκεψή του στην Αθήνα, χαράζει μια νέα λογική και πορεία στις Ελληνοαλβανικές σχέσεις. Ευχόμαστε να μη επηρεαστεί η καθημερινότητα του Αλβανών μεταναστών και οι σχέσεις τους με τους Έλληνες στην φυσιολογική τους πορεία ένταξης. Να μη σκληρύνει άλλο η αντιμετώπιση του Έλληνα της Αλβανίας.
*Ο Παναγιώτης Μπάρκας είναι πρόεδρος του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου, δημοσιογράφος και πρώην βουλευτής.
