Του Παναγιώτη Μπάρκα **
ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ. Ήταν αναμενόμενο ώστε η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για τη διεύρυνση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στο Ιόνιο από 6 σε 12 ναυτικά μίλια, να προκαλούσε το ενδιαφέρον στην αλβανική κοινή γνώμη. Δεν ήταν όμως ποτέ αναμενόμενο η ανακύκλωση στα άκρα των προσπαθειών χειραγώγησής της, μόνο μέσω της κούφιας ρητορικής, παραπληροφόρησης και κατάχρησης. Μόνο μέσω και στην υπηρεσία του ανθελληνικού κλίματος, το οποίο γνωστοί «ακαδημαϊκό – πολιτικοί» κύκλοι στη χώρα, προσπαθούν να επιβάλουν στο αλβανικό κοινό, εξ ονόματος του εθνικισμού, της εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης και σε όφελος τρίτων.
Το περιβάλλον του νέου κύκλου αντιδράσεων, καλύτερα από κάθε άλλη φορά, έφερε στο προσκήνιο την καταγωγή της δομής αυτών των κύκλων, καθώς και την ακραία ανευθυνότητα όσον αφορά τις σχέσεις της χώρας με τους γείτονες….(Στην περίπτωση του «ελληνικού κινδύνου» προβάλλεται ως εγγυητής της εθνικής κυριαρχίας, ο λαός και όχι το κράτος και οι δομές του…!!!)
Η κατάχρηση και ο σκοπός
Πρώτο, η διεύρυνση των χωρικών υδάτων από μέρος της Ελλάδας αποτελεί αποκλειστικό δικαίωμά της, όπως κάθε άλλου κυρίαρχου κράτους, που απορρέει από το διεθνές δίκαιο, UNCLOS-82. Η Αλβανία διεύρυνε τα χωρικά της ύδατα, από 6 σε 12 μίλια, πριν από το 1990, χωρίς μάλιστα να ενημερώσει καν τους γείτονές της (Ελλάδα, Ιταλία, πρώην Γιουγκοσλαβία) (!!!)
Δεύτερο, σκόπιμα συγχέεται η αντίληψη και η πραχτική των χωρικών υδάτων (στην προκειμένη περίπτωση της Ελλάδας), με την ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Γεωγραφικά, τα ελληνικά χωρικά ύδατα αφορούν τη θαλάσσια περιοχή δυτικά της Κέρκυρας. Λοιπόν, δεν υπάρχει καμιά σχέση με κανένα θαλάσσιο τμήμα της Αλβανίας. Ενώ η δεύτερη πραγματικότητα αφορά την θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στις ιόνιες ακτές της Ελλάδας και Αλβανίας, στα στενά της Κέρκυρας, (ανατολική πλευρά της Κέρκυρας για την Ελλάδα και οι ακτές Ιονίου του αλβανικού κράτους).
Εννοείται, ότι μόνο στη δεύτερη περίπτωση απαιτείται διμερή συμφωνία. Μεταξύ των δύο χωρών, ανεξαρτήτως από τις περιπέτειες, οι διαπραγματεύσεις είναι σε ισχύ και αναμένεται να συνεχιστούν βάση του Διεθνούς Δικαίου. Ωστόσο κανείς δε δικαιούται, ούτε να εκδηλώνει προκαταλήψεις, ούτε να τις αμφισβητήσει, ούτε να τις χειραγωγήσει σε όφελος τρίτων.
Τρίτο, το κίνητρο των «αντιδράσεων» στηρίζεται στην ίδια βάση: – στον ισχυρισμό «του ελληνικού κινδύνου», ως εκδήλωση της κυριαρχίας του αλβανικού εθνικισμού, ανεξαρτήτως πόσο παράλογος, αβάσιμος και εικονικός είναι ο κίνδυνος αυτός και τι στην ουσία θέλουν να κρύψουν οι καλλιεργητές του.
Στην προκειμένη περίπτωση διαφαίνονται τα συμφέροντα τρίτου παράγοντα, για τα οποία έχουν κληθεί στο προσκήνιο οι αλβανικοί δημοσιογραφικοί και πολιτικοί κύκλοι. Δεν αποσκοπούν απλώς ώστε στις συνθήκες εντάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας να κρατηθεί μακριά κάθε δυνατότητα προσέγγισης και συνεργασίας ανάμεσα στην Αθήνα και τα Τίρανα. (Η ανοδική αγριότητα στην εντελώς αβάσιμη παρούσα αντίδραση στην Αλβανία με «αιτία» την απολύτως νόμιμη δήλωση της ελληνικής κυβέρνησης, φαίνεται ότι θα δυσκολέψει τις επικοινωνιακές πρωτοβουλίες συνεργασίας με τα Τίρανα που ανέλαβε και αυτή τη φορά, όπως ιστορικά η Αθήνα!)
Αλλά, διαβάζονται εύκολα συγκεκριμένοι στόχοι. Να δημιουργηθούν στα κοινά συμφέροντα Ελλάδας-Αλβανίας παρόμοια προηγούμενα, μ΄ αυτά που ισχυρίζεται η Τουρκία σε σχέση με την Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο. (!!)
Βεβαιώθηκε με άμεσες ομολογίες περηφάνειας ότι πίσω από «τις ανακαλύψεις» Αλβανών παραγόντων του 2010 για «πώληση εθνικών συμφερόντων» στη συμφωνία για την ΑΟΖ του 2009 με την Ελλάδα και πίσω από το υλικό της αγωγής του Σοσιαλιστικού Κόμματος για το Συνταγματικό Δικαστήριο για την απόρριψή της, βρίσκονταν ο νους Τούρκων στρατιωτικών. Βεβαιώθηκε και ο σκοπός: Ζητούνταν ώστε τα μικρά ελληνικά νησιά κοντά στην Κέρκυρα να μην είχαν παρόμοια επήρεια με τις ακτές της στερεάς. (Το ίδιο πράγμα που ισχυρίζεται και η Τουρκία σε βάρος της Ελλάδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο)
Τώρα οι σημαιοφόροι του 2010 (αναδεικνυόμενοι από τα μίντια σε βάθρο ήρωα), μας αποκαλύπτουν ότι η ελληνική κρατική κυριότητα των μικρών νήσων βορειοδυτικά της Κέρκυρας, πρέπει να αμφισβητηθεί, να γκριζαριστούν, διότι – ισχυρίζονται εκείνοι -, περισσότερο ανήκουν στην Αλβανία, παρά στην Ελλάδα! (Επιδιώκεται λοιπόν, η δημιουργία ενός παρόμοιου προηγούμενου όπως η Τουρκία με το ελληνικό νησί του Καστελλόριζου στην άκρη του Αιγαίου!)
Εντωμεταξύ, επικαλούμενοι το καθεστώς του δημοσιογραφικού ήρωα, απαιτούν να υπαγορεύσουν στην Ελλάδα καθεστώς υποτέλειας προς την Αλβανία και όσον αφορά τα ανεξάρτητα από την Αλβανία ελληνικά χωρικά ύδατα. Γνωρίζουν ότι έχουν εντελώς άδικο, όμως γνωρίζουν ταυτοχρόνως, ότι η αλβανική κοινή γνώμη θα καταναλώσει τις ανεπιβεβαίωτες «αλήθειες» τους, αρκεί να σχετίζονται «με τον ελληνικό κίνδυνο»
Θα ήταν λάθος, ιδιαίτερα σήμερα, να αναλάβει κανείς, έστω και ως άποψη, τον προσανατολισμό των σχέσεων της Αλβανίας με την Τουρκία. Όμως πιστεύω ότι τίθεται απαραίτητο να επισημανθεί ότι θα είναι τραγικό λάθος ώστε τα Τίρανα για λογαριασμό των τουρκικών συμφερόντων με την Ελλάδα να θυσιάσουν τα συμφέροντά τους με την Ελλάδα.
Θα ήταν λάθος με υψηλό κόστος για τα διεθνή αλβανικά συμφέροντα. (!!) Για να κατανοηθεί αυτό πιστεύω ότι αρκεί να ληφθεί υπόψη η θέση της Ε.Ε., των ΗΠΑ και του άλλου σημαντικού διεθνή και γειτονικού παράγοντα της Αλβανίας στην ένταση Ελλάδας-Τουρκίας στην Α. Μεσόγειο.
Πλαστός ο μύθος του ελληνικού κινδύνου
Στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να μη προστεθεί και η ανησυχία που παράγει ο πλαστός μύθος του ανθελληνισμού ως αποδοτική δυνατότητα στην αναζωογόνηση του αλβανικού εθνικισμού, κυρίως ως εσωτερική κατανάλωση.
Αυτό δεν είναι επικίνδυνο μόνο γιατί σε οδηγεί σε νοοτροπίες του τέλους του 19ου αιώνα, αλλά διότι οι νοοτροπίες αυτές εκδηλώνονται ως ανεκπλήρωτες εθνικές προσδοκίες, οι οποίες έχουν ως βάση πραγματικότητες που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο των καταχτήσεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην περιοχή και διαβάζονται ως μέρος των νέων δογμάτων που η Τουρκία απαιτεί να δημιουργήσει στη σημερινή πραγματικότητα στη Βαλκανική και τη Μεσόγειο.
Η Αλβανία είναι γείτονας χώρα με την Ελλάδα, από την οποία δανείστηκε, πολιτισμό, γλώσσα, μυθολογία, λαογραφία, παράδοση, τα οποία αποτελούν και σήμερα ενεργείς δυτικές, πολιτιστικές, τουριστικές αξίες. Σχετικά με την πραγματικότητα αυτή έπρεπε να εκδηλώνονταν η αρετή της ευγνωμοσύνης, της περηφάνειας και της μεγάλης τύχης για τη γειτονία αυτή. Όπως πράττει η Ιταλία με τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό, ή άλλες δυτικές χώρες προς τον ελληνικό πολιτισμό.
Είναι δύσκολο να διανοηθεί και ερμηνευτεί η ενέργεια που καταναλώνει ο αλβανικός παράγοντας για να κάνει το πιο απίθανο, να ξεριζώσει από μέσα του τον Ελληνισμό, ή να αρνηθεί την κληρονομιά στον ελληνικό λαό, ως δυνατότητα ιδιοποίησης του ελληνικού πολιτισμού από τον αλβανικό παράγοντα, ή να τοποθετήσει τον εαυτό του σε προηγμένη θέση σε σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό.
Και η διαδικασία αυτή, στηριζόμενη συχνά και από εξειδικευμένες κρατικές δομές, αναφλέγει τον ανθελληνισμό, ο οποίος επικαιροποιείται στην πολιτική καθημερινότητα και συμβάλλει στη διαμόρφωση της εθνικής πλατφόρμας. Ο μηχανισμός λειτουργεί με βάση την δηλητηρίαση του αλβανικού παράγοντα, χωρίς να λάβει υπόψη την υποβάθμιση στο δυτικό παράγοντα του αλβανικού ακαδημαϊκού και επιστημονικού κύρους όσον αφορά την προσέγγιση της αλβανικής ιστορίας
Η κατάχρηση με τον ανθελληνισμό και πολιτικά ωφέλη
Όμως, η νέα αυτή ένταση έλαβε κατά περίεργο τρόπο μια αιχμηρή διάσταση στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.
Διαφορετικά από άλλες περιπτώσεις, όταν ο πρωθυπουργός Ράμα, άρπαζε αυτός τη σημαία του ανθελληνισμού, αυτή τη φορά εξοικειώθηκε με την ουδετερότητα που εξασφαλίζει το διεθνές νομικό δικαίωμα της Ελλάδας για την διεύρυνση των χωρικών της υδάτων. Ίσως τη στάση αυτή να του επέβαλε η βαρύνουσα πολιτική ευθύνη, που απαιτεί από την Αλβανία να μη αναμειχτεί ανοιχτά στο πλευρό της μίας πλευράς (Τουρκίας) στην ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Δεν αποκλείεται ωστόσο και η πιθανότητα ώστε ο Ράμα, όπως οι προκάτοχοί του, να έχει διανοηθεί το ρόλο της Ελλάδας σε ό,τι αφορά τον νικητή στις αλβανικές εκλογές και να δέχτηκε συμμαχία μαζί του. Αυτό ίσως προκάλεσε την οργή των πολιτικών του αντιπάλων, οι οποίοι εκδηλώνονται περισσότερο ανθέλληνες από τον Ράμα άλλων εποχών και λησμονούν, στο δήθεν όνομα της «εθνικής κυριαρχίας», τις παρόμοιες με το σημερινό Ράμα πράξεις τους στο παρελθόν.
Ωστόσο όμως, ο Ράμα με τις πράξεις του καταφέρνει να ρίχνει λάδι στην ίδια φωτιά, τη «λαϊκή» αντίδραση, την οποία θα αξιοποιήσει στο μέλλον για να επιδιώξει το ρόλο εκείνου που θα αποφασίζει τους όρους του παιχνιδιού στις συνομιλίες με την Ελλάδα για την ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Για το σκοπό αυτό με βεβαιότητα θα επικαλεστεί το επιχείρημα ότι «αδυνατεί να ξεπεράσει την εθνικιστική ανθελληνική αντίδραση» της κοινής γνώμης και του πολιτικού παράγοντα. Ταυτοχρόνως, επικαλούμενος ένα τεχνικό πρόβλημα (την ανάγκη συμπλήρωσης των κενών στην αλβανική ομάδα διαπραγματευτών που εξαρτάται από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας με τον οποίο είναι στα μαχαίρια και έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ότι εμπόδισε το έργο της κυβέρνησης για να σιγοντάρει την Ελλάδα), έχει ήδη μηνύσει προκαταρκτικά στην Αθήνα μια αρνητική απάντηση για την έναρξη των συνομιλιών για την ΑΟΖ!!
Ο Ράμα λοιπόν, σε ό,τι αφορά τις συνομιλίες για την ΑΟΖ με την Ελλάδα, καλεί ως σύμμαχο το χρόνο, ως τον καλύτερο τρόπο για να εξυπηρετήσει τον πιο στενό του σύμμαχο τον Ερντογάν. Από την άλλη πλευρά, με τη στάση του και με σύμμαχο το χρόνο, επιδιώκει και τα καταφέρνει, να παρασύρει σε αδιέξοδο και σε προεκλογική πολιτική κατανάλωση, την αντιπολίτευση και τον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
(Αυτό θα ισχύει μέχρι ωσότου εκείνοι θα γνωρίζουν ότι η διεύρυνση των χωρικών υδάτων σε 12 ναυτικά μίλια από μέρους της Ελλάδας αποτελεί αποκλειστικό της δικαίωμα και δεν έχει καμιά σχέση με την Αλβανία και τα θαλάσσια συμφέροντά της, αλλά θα κατηγορούν τον Ράμα για εθνική προδοσία και «έλλειψη διαφάνειας»)
- Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στης αλβανικές εφημερίδες Gazeta shqiptare, Tema και Liberale και το αναδημοσιεύουμε σε μετάφραση του ιδίου του αρθρογράφου.
** Ο Παναγιώτης Μπάρκας είναι πρόεδρος του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου, δημοσιογράφος και πρώην βουλευτής.
