ΧΙΟΣ. (ΑΠΕ – ΜΠΕ) Στις παρυφές της πόλης της Χίου, στην υστερορωμαϊκή νεκρόπολη που απλωνόταν στα βόρειά της, κοντά στη θάλασσα, κτίστηκε μετά τα μέσα του 5ου αιώνα ο ναός του Αγίου Ισιδώρου.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου με έργο που είναι σε εξέλιξη και η πρώτη φάση του θα περατωθεί εντός του 2021, ύψους 1.000.000 ευρώ από εθνικούς πόρους μέσω της Περιφέρειας βορείου Αιγαίου, θα αναδομήσει το ναό στη μορφή της τελευταίας του οικοδομικής φάσης ενώ έχει προγραμματισθεί να συντηρηθούν τα ψηφιδωτά δάπεδα και οι τοιχογραφίες που σώζονται στην κρύπτη.
Όπως λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χίου Όλγα Βάσση, «η πρώτη τρίκλιτη βασιλική ιδρύθηκε στη θέση όπου είχε ταφεί ο παλαιότερος χριστιανός μάρτυρας στον χώρο του Αιγαίου, ο Ισίδωρος από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, αξιωματικός του ρωμαϊκού στόλου. Στη συνέχεια όλο και μεγαλύτερες δρομικές βασιλικές καταλάμβαναν τον χώρο.
Μέχρι που τον 9ο ή τον 10ο αιώνα, τη θέση τους πήρε μια σταυροειδής εγγεγραμμένη με τρούλο εκκλησία. Το προσκύνημα σταδιακά μέσα στον χρόνο έχασε τη σημασία του και την κατάσταση επιδείνωσαν δύο μεγάλοι σεισμοί που το ερείπωσαν. Ο ένας τον 14ο αιώνα και ο ισχυρότερος στα τέλη του 19ου αιώνα. Ψηφιδωτά δάπεδα με σύνθετα γεωμετρικά σχέδια σε πολλούς συνδυασμούς κάλυπταν τα κλίτη και μαρμάρινα αρχιτεκτονικά γλυπτά μεταφερμένα από την Κωνσταντινούπολη συνέθεταν ένα αρχιτεκτονικό σύνολο μεγάλο σε έκταση και πολυτελές στα υλικά του».
Μετά την αναδόμηση του ναού, το έργο θα επεκταθεί στην αποκάλυψη και ανάδειξη των φάσεων των παλαιοχριστιανικών βασιλικών που σώζονται γύρω από τον σημερινό ναό.
«Τελικός στόχος της Εφορείας, λέει η κ. Βάσση, είναι η δημιουργία ενός αρχαιολογικού πάρκου που, πέρα από το συμβολικό φορτίο που θα φέρει, θα προωθήσει τη μεταμόρφωση τού άλλοτε προσφυγικού συνοικισμού που αναπτύχθηκε μετά το 1922 γύρω από τον Άγιο Ισίδωρο.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό μας, το σύνολο θα αποτελέσει ένα νέο σημείο αναφοράς για την πόλη της Χίου και ένα σημαντικό πολιτιστικό κεφάλαιο, καθώς σε αυτό θα συνυπάρχουν η ιστορική εκκλησία με τα εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδά της, ο αρχαιολογικός χώρος των βασιλικών που θα είναι επισκέψιμος και η πλατεία που βρίσκεται στα βόρεια του ναού και πρόκειται να λάβει κατάλληλη νέα διαμόρφωση ώστε να εκτονωθεί η στενότητα του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου».
