Της Μαργαρίτας Πουρνάρα
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. (www.kathimerini.gr ) Από οικογένεια αιγυπτιώτικη με ρίζες από τη Χίο, ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ έχει ζήσει λίγα χρόνια στην Ελλάδα. Αποφοίτησε από βρετανικό σχολείο, σπούδασε στο Ηνωμένο Βασίλειο και ύστερα εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ όπου σήμερα διδάσκει στο περίφημο Κολέγιο Χάβερφορντ της Πενσιλβάνια. Όσο για το ρωσικό επίθετο, είναι ένα οικογενειακό μυστήριο που χάνεται γενιές πίσω και δεν έχει ακόμα διαλευκανθεί. Λόγω των βιωμάτων του, ήταν φυσικό να στραφεί επιστημονικά προς τις εκτός συνόρων κοινότητες των συμπατριωτών μας και να ειδικευθεί στην ιστορία της διασποράς.
Οι έρευνές του έχουν εστιαστεί κυρίως στους Ελληνες της Αιγύπτου αλλά και της Αμερικής ενώ η συνεργασία του με τη σκηνοθέτιδα Μαρία Ηλιού είχε ως αποτέλεσμα μία σειρά από εξαιρετικά ντοκιμαντέρ.
Τον βρήκα στο σπίτι του στην πανεπιστημιούπολη του Κολεγίου στα προάστια της Φιλαδέλφειας: «Κάθε τόσο βλέπω από το παράθυρο ελάφια που ξεθάρρεψαν από την έλλειψη ανθρώπων και κυκλοφορούν αμέριμνα. Εδώ έχουμε ακόμα καραντίνα οπότε οι περίπατοί μου είναι πέριξ του σπιτιού» λέει από την άλλη άκρη της γραμμής.
Η πρώτη ερώτηση ήταν αναπόφευκτη: Σε τι οφείλεται η παταγώδης αποτυχία του Τραμπ να πάρει τις προφανείς αποφάσεις προ του κινδύνου της πανδημίας; «Όπως και ο Μπόρις Τζόνσον που έδρασε με αυτόν τον τρόπο αρχικά, έτσι και ο Αμερικανός πρόεδρος είναι ένας λαϊκιστής ηγέτης που πιστεύει ακράδαντα ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να πολυμπλέκεται στα πόδια του κράτους. Καταλαβαίνετε πόσο καταστροφικό απέβη αυτό, να μην υπάρχει δηλαδή μια κεντρικά σχεδιασμένη πολιτική αντιμετώπισης μιας τέτοιας πανδημίας», υπογραμμίζει.
«Ο Τραμπ όπως και άλλοι λευκοί Αμερικανοί στην ηλικία του είναι περίπου σαν τους τελευταίους των Μοϊκανών. Εχουν δει μέσα στις πρόσφατες δεκαετίες τα πάντα να αλλάζουν: οι Αφροαμερικανοί, οι γυναίκες, οι γκέι διεκδίκησαν τα δικαιώματά τους. Ο κόσμος στον οποίον πίστευαν διαλύθηκε, η Αμερική του σήμερα δεν θυμίζει την Αμερική στην οποία μεγάλωσαν. Υποστηρίζουν τον Τραμπ επειδή νιώθουν νοσταλγία γι’ αυτό που χάθηκε. Αυτοί που βγαίνουν οπλισμένοι για να κάνουν τον καουμπόι και να απαιτήσουν το άνοιγμα των καταστημάτων κραδαίνουν τα όπλα ως επίδειξη του ανδρισμού τους. Στην ουσία φωνάζουν: “Μου πήρατε αυτά που πίστευα αλλά τα όπλα δεν θα μου τα πάρετε”».
Στον αντίποδα της Αμερικής, η Ελλάδα τα κατάφερε περίφημα, που ξάφνιασε τους πάντες και όλα τα εγκωμιαστικά άρθρα στον ξένο Τύπο αναπαράχθηκαν στον δικό μας: «Είναι ο επαρχιωτισμός μιας μικρής χώρας που διψά για την αναγνώριση των άλλων» επισημαίνει ο ιστορικός. «Καμιά φορά όταν έρχομαι στην Ελλάδα με ρωτούν πολλοί με σοβαρό ύφος: “Τι λένε οι Αμερικανοί για εμάς;» και νομίζω ότι τους στεναχωρώ όταν τους λέω ότι δεν ασχολούνται με τη χώρα μας. Τον τελευταίο καιρό βέβαια η ειδησεογραφική κάλυψη που λαμβάνει η Ελλάδα στις ΗΠΑ είναι θετικότατη διότι βρίσκεται στην πρωτοπορία της αντιμετώπισης της πανδημίας: πήρε νωρίς τα μέτρα, επιστρέφει νωρίς σε μια κανονικότητα, ανοίγει τα σύνορα, περιμένει τουρίστες».
Η καλή εικόνα της χώρας έχει αναθερμάνει τη σχέση των Ελλήνων της διασποράς με την πατρίδα: «Νομίζω ότι οι Ελληνοαμερικανοί έχουν υπάρξει τρεις φορές τόσο υπερήφανοι για την καταγωγή τους: το 1940, το 2004 και σήμερα» τονίζει ο Αλ. Κιτροέφ.
«Πολλοί εξ αυτών μετανάστευσαν από χωριά και νησιά δεκαετίες πριν, αφήνοντας πίσω τους μια χώρα που δεν είχε σύγχρονο βηματισμό. Εφτασαν στις ΗΠΑ και κατάλαβαν τι σημαίνει νεωτερική κοινωνία. Το ότι η Ελλάδα στην πρόκληση της πανδημίας φέρθηκε ως σύγχρονη οργανωμένη πολιτεία τους έχει προκαλέσει έκπληξη. Έτσι εμφανίζεται πράγματι μια διπλή ευκαιρία εκείνοι να αποκτήσουν μια νέα σύνδεση ισοτιμίας με τη χώρα των πατέρων και των παππούδων τους και η Ελλάδα να ενθαρρύνει την αυτονομία των ομογενειακών θεσμών που ήθελε να έχει πάντα κάτω από τη φούστα της».
