Προφορικές πληροφορίες αναφέρουν ότι, αρχίζοντας από το 1920, οι Πυλιάτες της Αμερικής οργάνωσαν ερανικές επιτροπές για να συνδράμουν ή να κατασκευάσουν διάφορα έργα στο χωριό τους, όπως το σχολείο, τη κεντρική εκκλησία, το νεκροταφείο και το γεφύρι του κεντρικού δρόμου που περνά μέσα από τις Πυλές. Μεταξύ των Πυλιατών που πρωτοστάτησαν σ’ αυτήν την προσπάθεια αναφέρονται ο Γεώργιος Κωστάκης και ο Μηνάς Οικονομίδης. Μέσα απ’ τις επιτροπές ξεκίνησε κάποιος σύλλογος, δεν είναι γνωστό το όνομα του, σώθηκε μόνο η πληροφορία ότι είχε φιλεκπαιδευτικό και προοδευτικό χαρακτήρα.
New Castle
Στις 17 Ιανουαρίου 1956, οι Πυλιάτες του New Castle PA και των γύρω περιοχών συνήλθαν στην αίθουσα συνεδριάσεων της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, υπό την προεδρία του Μιχάλη Ζαμαλή, και αποφάσισαν την ίδρυση Πυλιάτικου συλλόγου ο οποίος ονομάστηκε «η Κοίμηση της Θεοτόκου». Ακολούθησε η εκλογή του πρώτου ΔΣ: Πρόεδρος Μιχάλης Ζαμαλής, αντιπρόεδρος Γεώργιος Γρίβας, Γραμματέας Γεώργιος Κωστάκης, Ταμίας Κωνσταντίνος Παχούλης και Σύμβουλοι: Εμμανουήλ Καραϊτιανός, Κωνσταντίνος Χατζημανώλης και Νικόλαος Σαΐτης.
Μετά την εκλογή του ΔΣ, οι Γεώργιος Γρίβας και Κωνσταντίνος Παχούλης ενίσχυσαν το ταμείο του Συλλόγου με το ποσό των $500 έκαστος. Εκτός των προαναφερθέντων, στην συνέλευση πήραν μέρος και οι Νικόλαος Χαλκιάς, Μηνάς Οικονομίδης, Ιωάννης Κωνσταντινίδης, Νικόλαος Χαρατσοχάρτης και Χρόνης Χατζημανώλης. Μέλη του Συλλόγου ενεγράφησαν οι Πυλιάτες της Αμερικής μεταξύ των οποίων οι Ιωάννης Νταβέλης και Εμμανουήλ Χαλκιάς. Μεταξύ των άλλων, πρόεδροι του Συλλόγου διετέλεσαν: Μηνάς Οικονομίδης, Γεώργιος Κωστάκης, Εμμανουήλ Χαλκιάς και Εμμανουήλ Καραϊτιανός και επί σειράν ετών γραμματέας ο Ιωάννης Νταβέλης και ταμίας ο Νίκος Χαρατσοχάρτης.
Ένα από τα πρώτα έργα του Συλλόγου ήταν η μεταφορά του νερού από το Κεραμί στις Πυλές, με χρήματα από το ταμείο της «Κοίμησης της Θεοτόκου» και από έρανο που διενήργησε ο Σύλλογος μεταξύ των Πυλιατών. Σημαντικά ποσά πρόσφεραν οι Γεώργιος Γρίβας και Κωνσταντίνος Παχούλης. Επίσης με έρανο του Συλλόγου και με την σημαντική δωρεά του Γεωργίου Γρίβα, συγκεντρώθηκε σημαντικό ποσό για την ανοικοδόμηση του ιερού ναού του Τιμίου Σταυρού.
Elizabeth NJ
Το 1981 επανιδρύθηκε η «Κοίμηση της Θεοτόκου», που για χρόνια παρέμενε ανενεργός, στο Elizabeth NJ με την επωνυμία «Τίμιος Σταυρός» και με πρωτοβουλία του Βάσου Χρυσουλάκη-Νταβέλη. Στην πρώτη ΓΣ της 1ης Νοεμβρίου 1981 ψηφίστηκε το καταστατικό και στην επόμενη ΓΣ της 29ης Νοεμβρίου, εξελέγη το πρώτο ΔΣ: πρόεδρος Βασίλης Χρυσουλάκης-Νταβέλης, αντιπρόεδρος Γεώργιος Νουάρος, γραμματέας Βένα Χρυσουλάκη, ταμίας Μηνάς Οικονομίδης, σύμβουλοι Νίκος Τσιβγάς, Ανθούλα Καμποσούλη, Αθανάσιος Μοναχός, Γιάννης Ηλιάδης και Εμμανουήλ Μωραΐτης.
Απ’ την αρχή ο «Τίμιος Σταυρός» επέδειξε αξιόλογη δραστηριότητα με την οργάνωση χοροεσπερίδων, πασχαλινά γλέντια και έκδοση ημερολογίων. Αμέσως μετά την νομιμοποίηση του ο σύλλογος έγινε μέλος της Καρπαθιακής Ομοσπονδίας και συμμετείχε σε όλες τις Καρπαθιακές, Δωδεκανησιακές και Ομογενειακές εκδηλώσεις και ενίσχυσε το περιοδικό «Karpathos» και το πρόγραμμα των Καρπαθιακών υποτροφιών. Επίσης ενίσχυσε την κεντρική εκκλησία και διάφορα άλλα έργα στις Πυλές και συμπαραστάθηκε σε άρρωστο συμπατριώτη που ήρθε από την Ελλάδα.
Ένωση Καρπαθίων Σικάγου
Σιγά-σιγά, ορισμένοι νέοι μετανάστες και οι πιο προοδευτικοί που δούλευαν στα χαλυβουργία του Illinois και Indiana εγκαταστάθηκαν ή και μετακόμισαν στο Σικάγο όπου υπήρχαν καλλίτερες ευκαιρίες εργασίας και για μόρφωση. Οι αδελφοί Ανδρέας και Βασίλης Καραγιάννης ίδρυσαν τα κέντρα διασκέδασης Trianon και Aragon Ballrooms και ο Δημήτριος Χρυσός επιδόθηκε στις επιχειρήσεις σινεμαθεάτρων. Δωρεά του Δημήτρη Χρυσού είναι το «Χρύσιον Μέγαρο» στο Απέρι όπου στεγάζεται η Ιερά Μητρόπολη. Στο Σικάγο υπήρχε τμήμα της ΚΕΠΑ και γυναικεία στοά της «Ομόνοια», αλλά δεν υπήρχε Καρπαθιακός σύλλογος.
Τον Μάρτιο του 1971 ορισμένοι Καρπάθιοι του Σικάγου συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του Μιχάλη Λαχανά και αποφάσισαν την ίδρυση συλλόγου με σκοπό την σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Καρπαθίων του Σικάγου και της γύρω περιοχής. Την ίδια μέρα ορίστηκε επιτροπή από τους Γιάννη Νικήτα, Μανώλη Φελουζή, Νικόλαο Λιοντάκη, Ηλία Χαλκιά και Γιάννη Ζαβόλα, που ανέλαβε να φροντίσει για την ίδρυση του Συλλόγου με την ονομασία «Ένωση Καρπαθίων Σικάγου».
Μέσα στον ίδιο χρόνο, στις 25 Απριλίου, η επιτροπή οργάνωσε χοροεσπερίδα στην οποία πήραν μέρος οι Καρπάθιοι του Σικάγου και από γειτονικές πόλεις του Illinois και Indiana. Ακολούθησε η εκλογή του πρώτου ΔΣ: πρόεδρος Γιάννης Νικήτας, αντιπρόεδρος Ηλίας Χαλκιάς, γεν. γραμματέας Νικόλαος Λιοντάκης, ειδ. γραμματέας Βασίλειος Γ. Ασλανίδης. Το ΔΣ οργάνωσε χοροεσπερίδα και εκδρομή και έδειξε ενδιαφέρον για την επίλυση προβλημάτων της Καρπάθου.
Τον επόμενο χρόνο μετά την εκλογή του ιατρού Γεωργίου Δ. Χατζηδημητρίου ως προέδρου, ο Σύλλογος έστρεψε το ενδιαφέρον του στην επίλυση του υγειονομικού προβλήματος της Καρπάθου. Με άρθρα στον Καρπαθιακό τύπο ο αείμνηστος Χατζηδημητρίου πρότεινε λύσεις και περιερχόμενος τις Καρπαθιακές παροικίες της Αμερικής προέτρεπε τους Καρπάθιους να δώσουν τον οβολό τους για να λυθεί το πρόβλημα της υγειονομικής περίθαλψης στη Κάρπαθο.
Γι’ αυτό το σκοπό ιδρύθηκε ο σύλλογος «Φίλοι του Υγειονομικού Σταθμού Καρπάθου» που με μεγάλες προσπάθειες συγκέντρωσε σεβαστό χρηματικό ποσό και εφοδίασε το Υγειονομικό κέντρο με ιατρικά μηχανήματα και υγειονομικό υλικό. Με δωρεά του Νίκου και Μαίρης Ματθαίου κτίστηκε και εξοπλίστηκε ο δεύτερος όροφος του Υγειονομικού κέντρου Καρπάθου.
Έκτοτε η «Ένωσης Καρπαθίων Σικάγου» έστρεψε το ενδιαφέρον της στους αρχικούς της σκοπούς που ήταν η οργάνωση χοροεσπερίδων, εκδρομών και άλλων εκδηλώσεων που απόβλεπαν στην σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των Καρπαθίων της περιοχής.
Karpathian Societies in America – Pyles
By Manolis Cassotis
Oral information states that, beginning in the 1920s, Pyliatians of America organized fund-raising committees to support or construct various projects in their village, such as the school, the main church, the cemetery and the bridge of the main road passes through Pyles. Among the Pyliatians who took the lead in this effort are mentioned George Kostakis and Minas Oikonomidis. From these committees a society was created, its name is not known, only the information that it had a pro-educational and progressive character.
New Castle
On January 17, 1956, the Pyliatians of New Castle PA and surrounding areas met in the meeting hall of St. George Church under the chairmanship of Michalis Zamalis and decided to establish a Pyliatian society named the “Assumption of the Virgin”. This was followed by the election of the first Board of Directors: President Michalis Zamalis, vice-president George Grivas, Secretary George Kostakis, Treasurer Konstantines Pahoulis and members Emmanuel Karaitianos, Konstantine Hatzimanolis and Nicholas Saitis.
After the election of the Board of Directors, George Grivas and Konstantine Pahoulis donated to the society $500 each. In addition to those mention before, Nicholas Halkias, Minas Oikonomidis, John Konstantinidis, Nicholas Haratsohartis and Hronis Hatzimanolis participated in the assembly. Other Pyliatans joined the society, including John Davelis and Emmanuel Halkias. Among the other presidents of the Association were: Minas Oikonomidis, George Kostakis, Emmanuel Halkias and Emmanuel Karaitianos, and for many years were secretary John Davelis and treasurer Nick Haratsochartis.
One of the society’s first projects was the transfer of water from Kerami to Pyles, with money from the “Assumption of the Virgin” treasury and from a fundraising carried out by the Society among the Pyliatians. George Grivas and Konstantine Pahoulis offered significant sums. Also, with the Society’s fundraising and with the significant donation of George Grivas, a significant amount was collected for the reconstruction of the Holy Cross church.
Elizabeth NJ
In 1981, the “Assumption of the Virgin”, which had been inactive for years, was re-established in Elizabeth NJ under the name “Holy Cross” on the initiative of Vasos Hrysoulakis-Davelis. At the first General Meeting of November 1, 1981, the bylaws were voted and at the next General Meeting of November 29, the first Board of Directors was elected: president Vassilis Hrysoulakis-Davelis, vice-president George Nouaros, secretary Vena Hrysoulakis, treasurer Minas Oikonomidis, members Nick Tsivgas, Anthoula Kamposoulis, Athanasius Monahos , John Eliadis and Emmanuel Moraitis.
From the beginning, the “Holy Cross” demonstrated remarkable activity by organizing dances, Easter parties and publishing calendars. Immediately after its legalization, the association became a member of the Karpathian Federation and participated in all Karpathian, Dodecanese and Greek American events and contribute to “Karpathos” magazine and to Karpathian scholarship program. Also help the “Assumption of the Virgin” church in Pyles and supported various other projects in their village and help a sick compatriot who came from Greece to America for treatment.
Karpathian Chicago Union
Gradually, some new immigrants and the more progressive who worked in the steel mills of Illinois and Indiana settled in Chicago where there were better opportunities for work and education. The brothers Andreas and Vassilis Karagiannis founded the entertainment centers Trianon and Aragon Ballrooms, while Dimitrius Chrysos indulged in the cinema business. Donation of Dimitrius Chrysos is the “Chrysion Mansion” in Aperi where the Holy Metropolis is housed. In Chicago was a chapter of KEPA and a women’s lodge of “Omonoia”, but there was no Karpathian society.
In March 1971, some Karpathians of Chicago gathered at the house of Michael Lachanas and decided to establish a society with the aim of strengthening relations between the Karpathians of the area. On the same day, a committee was appointed by John Nikitas, Manolis Felouzis, Nicholas Liontakis, Elias Halkias and John Zavolas, who undertook to establish a society to be called “Karpathian Chicago Union”.
Within the same year, on April 25, the committee organized a ball attended by the Karpathians of Chicago and from neighboring cities in Illinois and Indiana. This was followed by the election of the first Board of Directors: president John Nikitas, vice-president Elias Halkias, general secretary Nicholas Liontakis, special secretary Vassilios G. Aslanidis. The Board organized a dance party and an excursion and showed interest in solving Karpathos’ problems.
The following year, after the election of doctor George Hatzidimitriou as president, the society turned its attention to solving Karpathos’ health problem. With articles in the Karpathian press, the president proposed solutions and touring the Karpathian communities of America urged the Karpathians to contribute to solve the health care problem in Karpathos.
For this purpose, the association “Friends of the Karpathos Health Center” was founded, which with great efforts collected a respectable amount of money and supplied the Health Center with medical equipment and sanitary material. With a donation from Nick and Mairy Matthew, the second floor of Karpathos’ Health Center was built and equipped.
Since then, the “Karpathian Chicago Union” has turned its attention to its original purposes, which was the organization of dances, excursions and other events aimed at strengthening the ties between the Karpathians of the area.
