Οι πρώτοι Συμιακοί που ήρθαν στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν σφουγγαράδες που εγκαταστάθηκαν στο Tarpon Springs της Φλώριδα, ενώ άλλοι πήγαν στα βιομηχανικά κέντρα του Ohio και Pennsylvania και ορισμένοι έμειναν στην Νέα Υόρκη. Σ’ αυτές τις τρεις περιοχές οι Συμιακοί μετανάστες δημιούργησαν τους Συμαϊκούς συλλόγους της Αμερικής.
Οι Συμιακοί, ερχόμενοι στην Αμερική, γνώριζαν ότι φεύγοντας από το νησί τους άφηναν πίσω τους, μαζί με τις οικογένειες τους, και πολλά προβλήματα. Τα σχολεία και οι εκκλησίες έπρεπε να κτιστούν, οι δάσκαλοι και οι γιατροί να πληρωθούν και το λιμάνι και οι δρόμοι να φτιαχτούν. Η αίσθηση πως είχαν υποχρέωση να βοηθήσουν στην επίλυση αυτών των προβλημάτων οδήγησε στη δημιουργία των Συμαϊκών συλλόγων. Επίσης, «γεννήματα» και «θρέμματα» της Σύμης, διαποτισμένοι με τη λαϊκή της κουλτούρα, τους έδωσε μια ακόμη ώθηση να δημιουργήσουν συλλόγους, με σκοπό να ανακαλούν και να βιώνουν έθιμα και τρόπους ζωής του νησιού τους και να ενισχύουν τη μεταξύ τους συμπαράσταση στις δύσκολες ώρες.
Όσο περνούσαν τα χρόνια και δημιουργούσαν επιχειρήσεις, το ταξίδι της επιστροφής αναβαλλόταν και αργότερα, όταν απέκτησαν οικογένειες και παιδιά, όλο και απομακρυνόταν η πάντα ποθητή ημέρα του νόστου. Η δουλειά και πιο πολύ το μέλλον των παιδιών τους, τους ανάγκαζε να μείνουν στην Αμερική, γνωρίζοντας πως ελλόχευε ο κίνδυνος αποκοπής των παιδιών τους από την πολιτισμική τους κληρονομιά κι ήταν αυτός ο πρώτιστος λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκαν σύλλογοι. Μόνο μέσω των συλλόγων προσπάθησαν να περισώσουν ό,τι μπορούσαν γι’ αυτούς και πιο πολύ για τα παιδιά τους. Οι Συμαϊκοί σύλλογοι κάλυψαν ένα κοινωνικό κενό και κατά κάποιο τρόπο υποκατέστησαν το νησί τους κι αποτέλεσαν πόλο έλξης των συμπατριωτών τους και εστία οργάνωσης ομαδικών εκδηλώσεων.
Παράλληλα, με σκοπό τη βοήθεια προς το γενέθλιο νησί, οι Συμαϊκοί σύλλογοι οργάνωναν εκδηλώσεις, που είχαν κι ένα άλλο στόχο πολύ πιο σημαντικό: να φέρουν την νέα γενιά κοντά στις ρίζες της. Εκτός από τις καθιερωμένες χοροεσπερίδες, στις οποίες κυριαρχούσε η Συμαϊκή μουσική και οι χοροί, οι σύλλογοι καθιέρωσαν χριστουγεννιάτικα, αποκριάτικα και πασχαλινές γιορτές. Οργάνωναν εκδρομές και γιόρταζαν τη γιορτή του Πανορμίτη και τ’ άλλα παραδοσιακά πανηγύρια του νησιού. Μ’ αυτές τις εκδηλώσεις, έδιναν την ευκαιρία στους νεοφερμένους Συμιακούς να διατηρούν τους δεσμούς τους μεταξύ τους και με το νησί τους και να ξεχνούν για λίγο τη πίκρα της ξενιτιάς και για να φέρουν πιο κοντά τους νέους, ίδρυσαν χορευτικά συγκροτήματα και βοήθησαν στην δημιουργία των ελληνικών σχολείων. Μ’ αυτό τον τρόπο συναντιούνταν οι ξενιτεμένοι με επακόλουθο να προκύπτουν και γάμοι μεταξύ των συμπατριωτών τους.
Παράλληλα οι Συμαϊκοί σύλλογοι βοήθησαν τη Σύμη με κοινωφελή έργα, κτίζοντας σχολεία και εκκλησίες, ανοίγοντας δρόμους και αποστέλλοντας υγειονομικό υλικό και σχολικά εφόδια. Στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς, όταν οι Ιταλοί έβαλαν περιορισμούς και εμπόδια στην λειτουργία των ελληνικών σχολείων, οι σύλλογοι έσπευσαν να βοηθήσουν καταβάλλοντας τους μισθούς των δασκάλων. Ακόμη και στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, αρκετά έργα κοινής ωφέλειας που έγιναν στην Σύμη προέκυψαν από το ξεχείλισμα αγάπης των Συμιακών της διασποράς, για το νησί τους.
Οι πρώτοι μετανάστες που ήλθαν από την Σύμη είχαν διοικητική εμπειρία από την τοπική αυτονομία που απολάμβανε το νησί επί Τουρκοκρατίας. Μεταξύ τους υπήρχαν ορισμένοι που έζησαν στη Σμύρνη, στη Κωνσταντινούπολη και στην Αλεξάνδρεια όπου υπήρχαν Συμαϊκές παροικίες και σύλλογοι και αποκόμισαν συλλογικές εμπειρίες. Έτσι, μόλις έφτασαν αρκετοί Συμιακοί στην Αμερική, υπήρξαν οι προϋποθέσεις για την δημιουργία Συμαϊκών συλλόγων.
«Πανορμίτης»
Έτσι, το 1916, ιδρύθηκε στο Campbell OH ο Συμαϊκός Σύλλογος «Πανορμίτης» και άρχισε η συλλογική δραστηριότητα των Συμιακών στην Αμερική. «Πανορμίτης» ονόμασαν το σύλλογο τους για να δείξουν την πίστη και αγάπη τους προς τον πολιούχο και προστάτη της Σύμης.
Ο «Πανορμίτης», ίδρυσε τμήματα στο Akron OH, Yorkville OH και Ambridge PA και ήταν ο πρώτος Δωδεκανησιακός Σύλλογος της Αμερικής που απέκτησε ιδιόκτητο κτήριο. Κάθε χρόνο ο Σύλλογος γιόρταζε την εορτή του Πανορμίτη στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Campbell με την περιφορά της εικόνας τους Πανορμίτη στους κεντρικούς δρόμους ένα γύρω από την εκκλησία. Το δε 1921, με πρωτοβουλία του «Πανορμίτης» γιορτάστηκαν στο Campbell τα εκατοντάχρονα της Ελληνικής Επανάστασης. Μέχρι το 1923, ο «Πανορμίτης» έστειλε στην Σύμη περισσότερα από $10.000, που αυτή την εποχή ισοδυναμούν με 2.000 χρυσές λίρες, για το «Πανορμίτειο Γυμνάσιο», ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και για την δημιουργία ταπητουργείου.
Με αφοσίωση και για πολλά χρόνια οι ιδρυτές του συλλόγου υπηρέτησαν τον «Πανορμίτης». Ένας απ’ αυτούς, ο Ιωάννης Κατσαράς, υπηρέτησε τον Σύλλογο περισσότερα από 60 χρόνια. Μεταξύ των άλλων Συμιακών με μακρόχρονη υπηρεσία στον “Πανορμίτης” συγκαταλέγονται: Αριστοτέλης Μαστορίδης, Πέτρος Κατσαράς, Νικόλαος Περαντινίδης και Σωτήρης Κωνσταντινίδης. Όλους αυτούς που ακούραστα πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους ο “Πανορμίτης” τίμησε σε ειδική τελετή που πήρε μεγάλη δημοσιότητα και στις τοπικές αμερικανικές εφημερίδες.
Το 1925 ανεξαρτητοποιήθηκε το τμήμα του «Πανορμίτης» στο Ambridge PA με την επωνυμία «Νηρέας». Επίσης, το 1924, οι Συμιακοί που έμεναν στο Martins Ferry OH οργάνωσαν επιτροπή η οποία ενίσχυσε οικονομικά την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και άλλες εκκλησίες της Σύμη.
«Ταξιάρχης»
Το 1923, ιδρύθηκε στο Tarpon Springs ο «Ταξιάρχης» (εκτός από τον Πανορμίτη υπάρχουν στην Σύμη και άλλα μοναστήρια και εξωκλήσια αφιερωμένα στον Αρχάγγελο Μιχαήλ), ο οποίος βοήθησε τα σχολεία, το μοναστήρι του Πανορμίτη, άλλες εκκλησίες και έργα κοινής ωφελείας της Σύμης. Μαζί με όλους τους Δωδεκανησίους αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και πήρε μέρος στο Πανδωδεκανησιακό Συνέδριο της Νέας Υόρκης. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο συνέχισε την βοήθεια του προς τη Σύμη και κάθε χρόνο, Χριστούγεννα και το Πάσχα, βοηθούσε τους απόρους και άλλους δεινοπαθούντες που έμεναν στη Σύμη. Τα τελευταία χρόνια, ο «Ταξιάρχης» συνεχίζει τη δράση του με την οργάνωση χοροεσπερίδων, εκδρομών και άλλες εκδηλώσεις για την ψυχαγωγία των μελών του. Με τα έσοδα που προέρχονται απ’ αυτές τις εκδηλώσεις, ο «Ταξιάρχης» απονέμει υποτροφίες στην σπουδάζουσα νεολαία.
«Αίγλη»
Το 1928 ιδρύθηκε στην Νέα Υόρκη ο Συμαϊκός Σύλλογος «Αίγλη» που μέχρι σήμερα συνεχίζει την δράση του. Η «Αίγλη» της Νέας Υόρκης, εκτός από την βοήθεια που πρόσφερε στην Σύμη και στους Συμιακούς στην Αμερική, πρωτοστάτησε στους αγώνες της Δωδεκανησιακής Νεολαίας και του Εθνικού Δωδεκανησιακού Συμβουλίου Αμερικής για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου. Επίσης συνέβαλε στην ίδρυση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας και συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες και εκδηλώσεις της Ομοσπονδίας και στους εθνικούς αγώνες της Ομογένειας. Ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Αίγλης», που υπηρέτησε για πολλά χρόνια και υπήρξε η ψυχή του Συλλόγου, ήταν ο Γιάννης Παπαδόπουλος.
Μετά την αλλαγή του μεταναστευτικού νόμου το 1965, σχεδόν όλοι οι Συμιακοί που ήλθαν στην Αμερική εγκαταστάθηκαν στην Νέα Υόρκη και έδωσαν νέα ώθηση στην «Αίγλη» με πρόεδρο τον Γιώργο Λινδιακό. Εκτός από την συμμετοχή στις εκδηλώσεις της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας και της Ομογένειας, η «Αίγλη» καθιέρωσε τηνhttps://www.anamniseis.net/wp-content/uploads/2024/08/a242-Symi7-Small.jpg ετήσια χοροεσπερίδα της και άλλες εκδηλώσεις και δημιούργησε χορευτικό συγκρότημα με τις παραδοσιακές ενδυμασίες της Σύμης. Επίσης ο σύλλογος με γραμματέα την Ευαγγελία Καμμά και με ανταποκρίσεις της στο “Συμαϊκό Βήμα” και στον “Συμιακό” ενημέρωνε τους απανταχού Συμιακούς για την δράση τους στην Αμερική.
Η άνοδος της προόδου της «Αίγλης» συνεχίστηκε και όταν τα ηνία του συλλόγου ανέλαβε το ΔΣ με την ακόλουθη σύνθεση: Πρόεδρος – Ευαγγελία Καμμά, Αντιπρόεδρος – Άλεξ Κωνσταντόπαις, Γεν. Γραμματέας – Αικατερίνη Ζουρούδη, Ειδ. Γραμματέας – Σεβαστιάνα Βογιαζή, Ταμίας -Μιχάλης Λεβεντέρης, Μέλη: Μαρία Πήλιου, Μιχάλης Γιαλουράκης, Άννα Λινδιακού-Παύλου, Κυριάκος Κωνσταντόπαις, Ευαγγελία Πλατέλα, Άννα Σεμερζάκη, Κωσταντίνος Τσαβαρής, Ελένη Κωνσταντόπαις-Τσέλιος.
Εκτός από την ετήσια χοροεσπερίδα και τις άλλες εκδηλώσεις ο σύλλογος καθιέρωσε την εορτή της Βασιλόπιτας και την εορτή του Πανορμίτη, πολιούχου της Σύμης, που γίνεται κάθε χρόνο στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στην Αστόρια. Μετά την Θεία λειτουργία και αρτοκλασία, ακολουθεί δεξίωση στο χολ της εκκλησιάς για όλο το εκκλησίασμα, όπου προσφέρονται καφές, γλυκά, αναψυκτικά και Συμιακά παραδοσιακά φαγητά. Το 2015, με την συμπλήρωση ενός αιώνα Συμαϊκής συλλογικής δράσης στην Αμερική, η «Αίγλη» έκδωσε αναμνηστικό λεύκωμα με πλούσιο ιστορικό και λαογραφικό περιεχόμενο για την Σύμη και τις Συμαϊκές παροικίες του εξωτερικού. Επίσης, με αντιπρόσωπο του συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις που έγιναν στην Σύμη. Κάθε χρόνο, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και σε ειδικές περιπτώσεις, ο σύλλογος ενίσχυε οικονομικά δεινοπαθούντες συμπατριώτες του που μένουν στο νησί.
Με το πέρασμα του χρόνου ήρθε η σειρά της νέας γενεάς να αναλάβει την διοίκηση του συλλόγου με την εκλογή του νέου ΔΣ: Πρόεδρος Μερκούρης Μοσχόβης, Αντιπρόεδρος Δημήτρης Κοντός, Γενική Γραμματέας: Ειρήνη Ζουρούδη-Caruso, Ειδική Γραμματέας: Ζωή Πήλιου, Ταμίας: Maria Lamaze, Σύμβουλοι: Λευτέρης Ρομπέσης, Γιάννης Τσουβαλάς, Άννα Pavlo, Τζένη Ζουρούδη-Fontana, Κωνσταντίνος Τσαβαρής, Άννα Weber, Αλέκος Κωνσταντόπαις.
Το νέο ΔΣ συνεχίζει τις καθιερωμένες εκδηλώσεις του συλλόγου. Μεταξύ των άλλων στην εορτή του Πανορμίτη παρουσίασε το έθιμο του «Κουκουμά». Επίσης η «Αίγλη» ανάλαβε την χρηματοδότησης της υπό έκδοση Ιστορίας της Σύμης του Κώστα Κοντού στα Ελληνικά και Αγγλικά, που μεταξύ των άλλων θα δώσει την ευκαιρία στην νέα γενεά να γνωρίσει την ιστορία του νησιού των προγόνων τους.
Dodecanese societies in America – Symi
By Manolis Cassotis
The first Symians to come to America in the early 20th century were sponge divers who settled in Tarpon Springs, Florida, while others went to the industrial centers of Ohio and Pennsylvania, and some stayed in New York. In these three areas the Simians immigrants created the Symian societies of America.
The Symians, coming to America, knew that by leaving their island they would leave behind them, along with their families, many problems. Schools and churches had to be built, teachers and doctors paid, and the harbor and roads fixed. The feeling that they had an obligation to help solve these problems led to the creation of Symian societies. Also, born and raised in Symi, imbued with its popular culture, gave them another impetus to create associations, with the aim of recalling and experiencing customs and ways of life of their island and strengthening mutual support in hard times.
As the years went by and they built businesses, the return trip was postponed and later, when they had families and children, the ever-desired day of “nostos” (returning home) moved further and further away. The work and more so the future of their children, forced them to stay in America, knowing that there was a risk of cutting off their children from their cultural heritage and this was the primary reason why associations were created. Only through societies they could try to save what they could for themselves and even more so for their children. The Symian societies filled a social void and, in a way, replaced their island and became a pole of attraction for their compatriots and a center for organizing group events.
At the same time, with the aim of helping the native island, the Symian societies organized events had another, much more important goal: to bring the new generation closer to their roots. In addition to the established dance events, dominated by Symian music and dances, the clubs established Christmas, Halloween and Easter celebrations. They organized excursions and celebrated the feast of Panormitis and the other traditional festivals of the island. With these events, they gave the newly arrived Symians the opportunity to maintain their ties with each other and with their island and to forget for a while the bitterness of foreignness and to bring the young people closer, they founded dance groups and helped to create the Greek schools. In this way, alienated people would meet, with the result that marriages between their compatriots would also occur.
At the same time, the societies helped Symi with community projects, building schools and churches, opening roads and sending medical material and school supplies. During the difficult years of the Italians occupation, when the fascist put restrictions and obstacles in the operation of Greek schools, the societies rushed to help by paying the salaries of the teachers. Even in the first years after the liberation, several projects of public utility that were carried out in Symi resulted from the outpouring of love of the Diaspora Symians for their island.
The first immigrants who came from Symi had administrative experience from the local autonomy enjoyed by the island during the Turkish occupation. Among them there were some who lived in Smyrna, Constantinople and Alexandria where there were Symian communities and societies and gained collective experiences. Thus, as soon as enough Symians arrived in America, the conditions were in place for the creation of Symian societies.
“Panormitis”
Thus, in 1916, the Symian association “Panormitis” was founded in Campbell OH and the collective activity of the Symians in America began. They named their society “Panormitis” to show their devotion and love to the patron and protector of Symi.
“Panormitis”, established chapters in Akron OH, Yorkville OH and Ambridge PA and was the first Dodecanese Society of America to acquire a privately owned building. Every year the Association celebrates the feast of Panormitis in the church of Archangel Michael in Campbell with the procession of the icon of Panormitis in the main streets around the church. In 1921, on the initiative of “Panormitis”, the centenary of the Greek Revolution was celebrated in Campbell. Until 1923, “Panormitis” sent to Symi more than $10,000, equivalent to 2,000 British golden pounds, for the “Panormitian Gymnasium”, for medical care and for the creation of a carpet factory.
With dedication and for many years the founders of the association served “Panormitis”. One of them, John Katsaras, served the Association for more than 60 years. Among the other Symians with long service were Aristotelis Mastoridis, Petros Katsaras, Nicholas Perantinidis and Sotiris Konstantinidis. “Panormitis” honored all those who tirelessly offered their services in a special ceremony that was widely publicized in the local American newspapers.
In 1925, “Panormitis” chapter in Ambridge PA became independent under the name “Nireas”. Also, in 1924, the Symians living in Martins Ferry OH organized a committee which financially supported the church of Saint Nicholas and other churches in Symi.
“Taxiarch”
In 1923, “Taxiarch” was founded in Tarpon Springs (besides Panormitis there are other monasteries and chapels dedicated to Archangel Michael in Symi), which helped the schools, the monastery of Panormitis, other churches and public works of Symi. Together with all the Dodecanese, “Taxiarch” fought for the liberation of the Dodecanese and took part in the Pan-Dodecanese Congress in New York. After the WWΙΙ, “Taxiarch” continued helping Symi and every year, at Christmas and Easter, helped the needy and other sufferers who lived in Symi. In recent years, “Taxiarch” has continued its activities by organizing dances, outings and other events for the entertainment of its members. With the income from these events, “Taxiarch” awards scholarships to the studying youth.
“Aegle”
In 1928, the Symian Association “Aegle” was founded in New York, which continues its activities to this day. “Aegle”, in addition to the help it offered to Symi and the Symians in America, pioneered the struggles of the Dodecanese Youth and the National Dodecanese Organization of America for the liberation of the Dodecanese. It also contributed to the establishment of the Dodecanese Federation and actively participates in the activities and events of the Federation and the Greek national activities in America. John Papadopoulos was one of the founding members of “Aegle”, who served for many years and was the soul of the Association.
After the change in the immigration law in 1965, almost all the Symians who came to America settled in New York and gave a new impetus to “Aegle” with George Lindiakos as president. In addition to participating in the events of the Dodecanese Federation and the Greek American Community, “Aegle” established its annual dance party and other events and created a dance group with the traditional costumes of Symi. Also, the association with Evangelia Kamma as secretary and with her correspondences to “Symian Vima” and “Symiacos” informed the Symians about “Aegle’s” activities in America.
“Aegle’s” progress continued and excelled when the Board of Directors took over the reins of the society with the following composition: President – Evangelia Kamma, Vice President – Alex Konstantopais, General Secretary – Aikaterini Zouroudi, Special Secretary – Sebastiana Voyazi, Treasurer – Michael Leventeris, Members: Maria Peliou, Michael Gialourakis, Anna Lindiakou-Pavlou, Kyriakos Konstantopais, Evangelia Platela, Anna Semerzaki, Kostantine Tsavaris, Eleni Konstantopais-Tselios.
In addition to the annual ball and other events, the association established the feast of Vasilopita and the feast of Panormitis, the patron saint of Symi, which takes place every year in the church of Saint Catherine in Astoria. After the Divine Liturgy and “artoklasia”, a reception follows in the church hall for the entire congregation, where coffee, sweets, soft drinks and traditional Symian food are offered. In 2015, with the completion of a century of Symian society’s activity in America, “Aegle” published a commemorative album with rich historical and folklore content for Symi and the Symian communities abroad. Also, with its representative, participated in cultural events held in Symi. Every year, at Christmas, Easter and on special occasions, the association helps financially distressed compatriots living on the island.
With the passage of time, it was the turn of the new generation to take over the administration of the society with the election of the new Board of Directors: President Mercurius Moshovis, Vice President: Dimitrios Kontos, Secretary General: Irene Zouroudi-Caruso, Special Secretary: Zoe Pilios, Treasurer: Maria Lamaze, members: Lefteris Rompesis, John Tsouvalas, Anna Pavlo, Jenny Zouroudi-Fontana, Konstantine Tsavaris, Anna Weber, Alex Konstantopais.
The new Board continues the established events of the association. Among others, it presented the custom of “Kukuma” on the feast of Panormitis. “Aegle” also undertook the financing of the under-publication History of Symi by Kostas Kontos in Greek and English, which, among other things, will give the new generation the opportunity to learn about the history of the island of their ancestors.
