Πριν από το 1924 στο Youngstown OH ιδρύθηκε o πρώτος Αστυπαλίτικος σύλλογος στην Αμερική υπό την επωνυμία «Πορταΐτισσα», προς τιμή της Παναγίας του Κάστρου της Αστυπάλαιας. Την χρονιά εκείνη ο Σύλλογος οργάνωσε εκδήλωση η οποία απέδωσε 182 δολάρια, την ίδια χρονιά υπήρχαν στο ταμείο του Συλλόγου 2.340 δολάρια (ισοδυναμούσαν με 468 χρυσές λίρες).
Ο Σύλλογος, μέσω του Εκκλησιαστικού Φιλανθρωπικού Ταμείου, βοήθησε εκκλησίες, σχολεία και την υγειονομική περίθαλψη των κατοίκων της Αστυπάλαιας. Αλλά μια δεκαετία αργότερα, λόγω της οικονομικής κρίσης που ακολούθησε, ο Σύλλογος διέκοψε τις δραστηριότητες του.
Στο μεταξύ, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα μετά την ψήφιση του νέου μεταναστευτικού νόμου το 1965, οι περισσότεροι Αστυπαλίτες συγκεντρώθηκαν στη Νέα Υόρκη. Έτσι, το 1965, σ’ αυτή την πόλη ιδρύθηκε ο «Σύλλογος Αστυπαλαίων Αμερικής», με πρωτοβουλία των: Ρούσσου Κανάρη, Γεωργίου Μαριάκη, Νικολάου Κανάρη, Νικολάου Περδίκη (μεγάλου ευεργέτη της Αστυπάλαιας), Στράτου Σκαρτάδου και Μαρίας Κανάρη (η πρώτη πρόεδρος του Συλλόγου) και με σκοπό να βοηθήσει να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής στο νησί τους.
Για αρκετά χρόνια πρόεδρος του Συλλόγου διετέλεσε ο Γιάννης Παλατιανός που αντιπροσώπευσε τον Σύλλογο στην Δωδεκανησιακή Ομοσπονδία την οποία υπηρέτησε σε διάφορα αξιώματα.
Ο Σύλλογος με την αποστολή σεβαστού χρηματικού ποσού πρόσθεσε δυο τάξεις στο Δημοτικό σχολείο της Αστυπάλαιας, εγκατέστησε εσωτερική θέρμανση για όλο το σχολικό κτίριο και βοήθησε στον εμπλουτισμό της δημοτικής βιβλιοθήκης. Επίσης βοήθησε στην κατασκευή γηπέδου και ενίσχυσε οικονομικά τον αθλητικό σύλλογο «Κλεομήδης» για την απόκτηση αθλητικού υλικού.
Επί πλέον, ο Σύλλογος έδειξε μέριμνα και ενδιαφέρον για τους φτωχούς και τους αρρώστους και όσους είχαν ανάγκη βοηθείας: Κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και σε έκτακτες περιπτώσεις ερχόταν αρωγός στους συμπατριώτες του που έμεναν στο νησί και αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα.
Πολλές φορές, οι Αστυπαλίτες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Συλλόγου να βοηθήσουν εκκλησίες και ξωκλήσια. Ο Σύλλογος βοήθησε οικονομικά στην ανέγερση ξενώνα στην Παναγία την «Φλεβαριώτισσα» που γιορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου, για να διανυκτερεύουν οι προσκυνητές την μέρα της γιορτής της. Επίσης βοήθησε στην διάνοιξη δρόμου προς το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα για να πηγαίνουν οι προσκυνητές με αυτοκίνητο.
Στην Αμερική ο Σύλλογος έστρεψε το ενδιαφέρον του προς την Νεολαία, οργανώνοντας χορευτικό συγκρότημα και εκδρομές για την ψυχαγωγία των μελών του. Ο Σύλλογος συνέβαλε στην αναδιοργάνωση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας, συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις της και στους εθνικούς αγώνες της Ομογένειας.
Dodecanese societies in America – 5th Astypalea
By Manolis Cassotis
Before 1924 in Youngstown OH the first Astypalean society in America was founded under the name “Portaitissa”, in honor of the Virgin Mary of the Castle of Astypalea. That year the Association organized an event that yielded $182, the same year there was $2,340 in the Association’s coffers (equivalent to 468 gold British pounds). The Association, through the Ecclesiastical Charity Fund, helped churches, schools and the health care of the residents of Astypalea. But a decade later, due to the ensuing economic crisis, the Association ceased its activities.
In the meantime, after WWII and especially after the passage of the new immigration law in 1965, most Astypaleans gathered in New York. Thus, in 1965, in this city, the “Association of Astypaleans of America” was founded on the initiative of: Roussos Kanaris, George Mariakis, Nicholas Kanaris, Nicholas Perdikis (a great benefactor of Astypalea), Stratos Skartadou and Maria Kanaris (the first Association’s president) and with the aim of helping to improve living conditions on their island. For several years John Palatianos served as president and represented the Association in the Dodecanese Federation which he served in various positions.
By sending a respectable amount of money, the Association added two classrooms to the Primary school of Astypalea, installed an indoor heating system for the entire school building and helped to enrich the municipal library. With a respectable amount of money, helped to build a soccer field and financially supported the sports club “Kleomidis” for the acquisition of sports equipment. The Association also showed care for the poor and the sick and those in need of help: Every year at Christmas, Easter and in exceptional cases, help came to its compatriots on the island who were facing financial problems.
Many times, the Astypaleans responded to the Association’s call to help churches and chapels. The Association helped financially to build a hostel for Panagia «Flevariotissa», whose feast day is on February 2nd, for the pilgrims to spend the night on the feast day. Also helped to open a road to the monastery of Saint Panteleimon for the pilgrims to go by car.
In America the Association turned its attention to Youth, organizing a dance group and excursions for the entertainment of its members. The Association contributed to the reorganization of the Dodecanese Federation, participating in its events and in the national struggles of the Greek community in America.
