Οι Ιταλοί στην Κάρπαθο και ο Francesco Imbriani (Also in English)

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί το σπουδαιότερο παγκόσμιο ιστορικό γεγονός του περασμένου αιώνα, που πέρασε και από την Κάρπαθο και άφησε τα σημάδια του στις μνήμες των ανθρώπων. Τα διάφορα γεγονότα έχουν καταγραφεί από αρκετούς Καρπάθιους όπως τα είδαν και τα μελέτησαν από την δική τους μεριά. Όμως, τα ίδια γεγονότα έζησαν και κατέγραψαν και μη Καρπάθιοι, και αξίζει να τα δούμε και από την δική τους μεριά. Τον παρόν άρθρο, όπως και επόμενα, αναφέρονται στα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τους Συμμάχους, όπως καταγράφηκαν από Ιταλούς αξιωματούχους.    

Francesco Imbriani

Το ιστορικό του συνταγματάρχη Francesco Imbriani, που σχετίζεται με την Κάρπαθο στα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, βασίζεται στην αναφορά που έδωσε στο Ιταλικό Γενικό Επιτελείο Στρατού και βρίσκεται καταχωρημένη στο “Archivio dell’ Ufficio Storico dello Stato maggiore dell’ Esercito” στη Ρώμη και σε άλλα ντοκουμέντα και αναφορές.

Ο Imbriani αναλαμβάνει

Την 1^η Απριλίου 1943, όταν ο Imbriani ανέλαβε την στρατιωτική διοίκηση της Καρπάθου, η Ιταλική φρουρά του νησιού αποτελείτο από το τάγμα Siena υπό τον αντισυνταγματάρχη Arturo Agnesi, το τάγμα Regina υπό τον λοχαγό Eliodoro Jordano, πυροβολαρχίες υπό τον Ταγματάρχης Vittore Comarin, αντιαεροπορικές μονάδες υπό τον λοχαγό Armando Amenduni, μερικά αεροπλάνα στο αεροδρόμιο του Αφιάρτη και μικρή ναυτική βάση στον Τρίστομο, συνολικά γύρω στους 3.000 άνδρες. Επίσης, μετά τη Μάχη της Κρήτης, οι Γερμανοί εγκατέστησαν radar στο ύψωμα της Αγίας Κυριακής και listening post στον Αφιάρτη.

Ελλείψεις

Αλλά υπήρχαν ελλείψεις μεταφορικών μέσων, πυρομαχικών, άλλων εφοδίων και τροφίμων για το στρατιωτικό προσωπικό, που δεν μπορούσαν να αναπληρωθούν. Η μερίδα τροφής μειώθηκε στο ελάχιστο και συμπληρωνόταν με αγριόχορτα, που πολλοί στρατιώτες ξόδευαν ώρες την ημέρα για να τα μαζέψουν. Αρκετοί στρατιώτες φορούσαν ξύλινα τσόκαρα κατασκευασμένα από τους ίδιους.

Ένα ζευγάρι παπούτσια διατίθετο σε κάθε ομάδα για να χρησιμοποιούνται εναλλάξ από τους φρουρούς όταν πήγαιναν για σκοπιά. Πολλοί στρατιώτες περπατούσαν ξυπόλητοι για να μη χαλάσουν τις μπότες τους. Σχεδόν όλοι δεν είχαν δει την οικογένειά τους επί τρία χρόνια. Τα γράμματα έφταναν σπάνια, αν και υπήρχε αεροδρόμιο.

Στρατιωτική και πολιτική κατάσταση

Ακόμη χειρότερη ήταν η στρατιωτική και πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ιταλία και αντανακλούσε στο ηθικό των στρατιωτών στην Κάρπαθο. Οι Σύμμαχοι είχαν απελευθερώσει την Βόρειο Αφρική από τους Ιταλογερμανούς και αποβιβαστεί στην Σικελία με επακόλουθο την καθαίρεση του Μουσολίνι και σχηματισμό κυβέρνησης υπό τον στρατηγό Badoglio. Αίσθημα ελπίδας κατέλαβε τους Ιταλούς, που πίστευαν ότι ο πόλεμος τελείωσε γι’ αυτούς, αλλά και αβεβαιότητας.

Έρχονται οι Γερμανοί

Στο μεταξύ, στις 6 Σεπτεμβρίου 1943, δυο μέρες προτού ανακοινωθεί η Συνθηκολόγηση της κυβέρνησης Badoglio με τους Συμμάχους, γερμανικό τάγμα 800 ανδρών υπό τον λοχαγό Bethege αποβιβάστηκε στα Πηγάδια.

Στις 23:08 της 8^ης Σεπτεμβρίου 1943 έφθασε από την Ρόδο η επίσημη ανακοίνωση για την εκεχειρία και ο Bethege επικοινώνησε με τον Imbriani. Η νύχτα πέρασε άγρυπνα για αξιωματικούς και στρατιώτες. O Imbriani έθεσε τις Ιταλικές δυνάμεις σε επιφυλακή, αλλά στο διάστημα της νύχτας διμοιρία Γερμανών πήρε θέση στην Σίσαμο.

Το πρωί της 9^ης Σεπτεμβρίου ο Imbriani έλαβε εντολή από την Ρόδο να μη παραδώσει τον οπλισμό και τα οχυρωματικά έργα στους Γερμανούς αλλά και να μη προβεί σε οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια εναντίον τους, και αν τα Γερμανικά σκάφη δεν προβούν σε εχθρικές ενέργειες να τους επιτραπεί να αποβιβάσουν πολεμικά υλικά.

Τις επόμενες δυο μέρες η κατάσταση παρέμενε τεταμένη, αλλά και οι δυο μεριές δεν ήθελαν να εξωθήσουν την κατάσταση με πολεμικές ενέργειες και το πρωί της 11^ης  Σεπτεμβρίου ο Bethege ανακοίνωσε στον Imbriani διαταγή του στρατηγού Scaroina, υπό τον οποίον υπάγονταν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Καρπάθου, να καταθέσουν τα όπλα.

Στην τηλεφωνική επικοινωνία που ακολούθησε μεταξύ Scaroina και Imbriani, ο Imbriani ζήτησε γραπτή εντολή. Συγχρόνως αποφάσισε να αντισταθεί και έθεσε όλες τις μονάδες σε επιφυλακή. Αντίθεση γνώμη εξέφρασε ο αντισυνταγματάρχης Agnesi.

Να παραδώσει

Τελικά το πρωί της 13^ης Σεπτεμβρίου έφτασαν δυο υδροπλάνα με τον ανθυπολοχαγό Biamataro να κομίζει γραπτή διαταγή του ναυάρχου Inigo Campioni, που διέτασσε τον Imbriani να παραδώσει την στρατιωτική διοίκηση της Καρπάθου στους Γερμανούς αλλά να παραμείνει ως κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Υπ’ αυτή την ιδιότητα ο Imbriani προσπάθησε να βοηθήσει για την τροφοδοσία των Ιταλών αιχμαλώτων και την ασφαλή μεταφορά τους, όσο το επέτρεπαν οι περιστάσεις, από την Κάρπαθο στην Κρήτη. Επίσης, από τα χρηματικά αποθέματα που υπήρχαν και προτού τα κατασχέσουν οι Γερμανοί, κατέβαλε μισθούς 10 μηνών στους Ιταλούς υπαλλήλους που έμεναν στην Κάρπαθο.

Κατασκοπεία

Τον Αύγουστο του 1943, όταν ο Imbriani ήταν στρατιωτικός διοικητής, αποβιβάστηκε στην Κάρπαθο Συμμαχικό κατασκοπευτικό κλιμάκιο υπό τον λοχαγό Lesly Stephen και ο Imbriani ανάθεσε στο λοχαγό Pasquale Sarli να το εξαρθρώσει, χωρίς να τα καταφέρει. Όταν όμως, επί Γερμανικής κατοχής, αποβιβάστηκε το κατασκοπευτικό κλιμάκιο από τους Λιτό και Κρασόπουλο, ο Imbriani άλλαξε στάση. Τον πλησίασαν οι Γιαννακάς και Χριστόφορος Σακελλαρίδης και δέχθηκε να συνεργαστεί μαζί τους.

Ο Imbriani τους έδωσε χάρτες και πληροφορίες για τις οχυρώσεις του νησιού και τρόφιμα για την συντήρηση των κατασκόπων. Αργότερα, μέσω της Ιταλίδας δασκάλας Maria Teresa, ερωμένης Γερμανού αξιωματικού, συγκέντρωνε πληροφορίες τις οποίες μεταβίβαζε μέσω των Marissalo Penna, Λογοθέτη Διακίδη, Χριστόφορου Σακελλαρίδη και Γιαννακά στους κατασκόπους. Επίσης, όταν βρέθηκε το πτώμα του υπολοχαγού Alberto Patruno, που εκτέλεσαν οι κατάσκοποι για να αποφύγουν τα χειρότερα, έδωσε εντολή στον ιατρό Lucio Cutolo να «διαπιστώσει» ότι ο θάνατος του προήλθε από αυτοκτονία.

Μέσω των κατασκόπων, ο Imbriani ενημέρωσε τους Συμμάχους ότι αν αποφάσιζαν να αποβιβαστούν στην Κάρπαθο θα έδινε εντολή στους Ιταλούς που δούλευαν για τους Γερμανούς και επάνδρωναν τα παράλια πυροβολαρχεία να πυροβολούν στον αέρα. Επίσης ζήτησε να τον φυγαδέψουν από την Κάρπαθο, αλλά η πρόταση του δεν έγινε δεχτή, γιατί θα είχε ολέθρια αποτελέσματα για τον ντόπιο πληθυσμό από τα αντίποινα των Γερμανών.

Αποχώρηση

Στις 9 Φεβρουαρίου 1944, μετά την αποστολή και των τελευταίων Ιταλών αιχμαλώτων, οι Γερμανοί έστειλαν τον Imbriani αεροπορικώς στην Κρήτη, αφού ο υπολοχαγός Stolzmann του κατάσχεσε τα προσωπικά του χρήματα και τιμαλφή ως «λάφυρα πολέμου».

Από την Κρήτη, στις 20 Μαρτίου 1944,  οι Γερμανοί έστειλαν τον Imbriani στην Αθήνα και απ’ εκεί μέσα σε βαγόνια βοοειδών που απέξω ήταν γραμμένο με κιμωλία «αξιωματικοί και στρατιώτες του Badoglio», τον έστειλαν στην Γερμανία. Στις 13 Απριλίου έφτασε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στο Küstrin, όπου η κατάσταση ήταν ανυπόφορη και αναγκάστηκε να πουλήσει την βέρα του για να μη πεθάνει από την πείνα.

Από το Küstrin μεταφέρθηκε στο St. Botel (Bremiword), και στις 5 Απριλίου 1945 απελευθερώθηκε από τους Καναδούς στο Gross Lesope bey Meppen (Emes). Στις 2 Σεπτεμβρίου έφυγε από τη Γερμανία και στις 8 του ίδιου μήνα πέρασε τα σύνορα στην Ιταλία στο  Brenner Pass. Στις 9 Σεπτεμβρίου έφτασε στην Bologna και τελικά, τις 28 Σεπτεμβρίου, στην Lecce τη Νότιο Ιταλία στο τόπο που γεννήθηκε.

---

In Karpathos during WWII Colonel Francesco Imbriani

By Manolis Cassotis

WWII is the most important global historical event of the last century that also passed from Karpathos and left its marks on people’s memories. The various events have been recorded by several Karpathians as they saw and studied them from their point of view. But the same events were experienced and recorded by non-Karpathians, and it is worth seeing them from their side as well. This article, and the subsequent ones, refer to the events that followed Italy’s capitulation to the Allies, as recorded by Italian officials.

Francesco Imbriani

Colonel Francesco Imbriani’s described historical events related to Karpathos during WWII are based on his report to the Italian Army General Staff, located in the “Archivio dell’ Ufficio Storico dello Stato maggiore dell’ Esercito” in Rome and other documents.

Imbriani takes command

On April 1^st 1943, when Imbriani assumed military command, the Italian garrison in Karpathos consisted of the Siena Battalion under Lieutenant Colonel Arturo Agnesi, the Regina Battalion under Captain Eliodoro Jordano, artillery units under Major Vittore Comarin, anti-aircraft units under Captain Armando Amenduni, few planes at Afiarti airport and a small naval base at Tristomo, a total of around 3,000 men. Also, after the Battle of Crete, the Germans installed a radar on Saint Sunday’s hill and listening post in Afiarti.

Shortages

But there were shortages of transport, ammunitions, other supplies and food for the military personnel that could not be replenished. The food ration was reduced to a minimum and supplemented with wild vegetables that many soldiers spent hours a day gathering. Several soldiers wore wooden clogs made by themselves. A pair of boots was allocated to each unit to be used by the guards in turn when they went on lookout. Many soldiers walked barefoot to avoid wearing out their boots. Almost all had not seen their family for three years. Letters rarely arrived, although there was an airport.

Military and political situation

Even worse was the military and political situation prevailing in Italy and reflecting to the morale of the soldiers in Karpathos. The Allies had liberated North Africa from the Italo-Germans and landed in Sicily resulting in the overthrow of Mussolini and the formation of a government under General Badoglio. A feeling of hope took hold of the Italians who believed that the war was over, but also of uncertainty.

The Germans are coming

Meanwhile, on September 6^th, 1943, two days before the Badoglio government’s announced Italy’s Capitulation with the Allies, a German battalion of 800 men under Captain Bethege landed at Pigadia.

At 23:08 on September 8^th 1943, the official announcement of the armistice arrived from Rhodes and Bethege contacted Imbriani. The night was spent awake for officers and soldiers. Imbriani put the Italian forces on alert, but during the night a platoon of Germans took position up in Sisamo.

On the morning of September 9^th Imbriani received orders from Rhodes not to hand over the armaments and fortifications to the Germans but not to take any hostile action against them, and if the German did not take hostile action to be allowed to land war materials.

During the next two days the situation remained tense but both sides did not want to push the situation to war, and on the morning of September 11^th Bethege announced to Imbriani an order from General Scaroina, under his command were the Italian military forces in Karpathos, to surrender their weapons. But, in the ensuing telephone conversation between Scaroina and Imbriani, Imbriani requested a written order, and at the same time he decided to resist and put all units on alert, Lt. Col. Agnesi expressed contrary opinion.

To surrender

Finally on the morning of September 13^th two seaplanes arrived with Lieutenant Biamataro bearing a written order of Admiral Inigo Campioni ordering Imbriani to hand over the military command of the Karpathos to the Germans but to remain as government representative.

In this capacity, Imbriani tried to help feed the Italian prisoners and transport them safely, as far as circumstances allowed, from Karpathos to Crete. Also, from the money reserves that existed and before the Germans confiscated them, he paid 10 months’ wages to the Italian employees in Karpathos.

Espionage

In August 1943, when Imbriani was military commander, an Allied spy mission under Captain Lesly Stephen landed in Karpathos and Imbriani tasked Captain Pasquale Sarli to dismantle it without success. However, when, during the German occupation, the spy mission of Litos and Krasopoulos landed, Imbriani changed stance. Giannakas and Christoforos Sakellaridis approached him, and he agreed to work with them.

Imbriani provided them with maps and information about the island’s fortifications and gave them food to sustain the spies. Later, through the Italian teacher Maria Teresa, the lover of a German officer, he gathered information which he transmitted, through Marissalo Penna, Logothetis Diakidis, Christoforo Sakellaridis and Giannakas, to Spies. Also, when the body of Lieutenant Alberto Patruno was found, executed by the spies to avoid the worst, he instructed doctor Cutulo to “determine” that his death was a suicide.

Through the spies, Imbriani informed the Allies that if they decided to land on Karpathos, he would order the Italians working for the Germans manning the coastal artillery to fire into the air. He asked to be evacuated from Karpathos, but his proposal was rejected, it would have disastrous results for the local population due to German retaliations.

Departure

On February 9^th, 1944, after the departure of the last Italian prisoners and Lieutenant Stolzmann confiscated his personal money and valuables as “spoils of war”, the Germans airlifted Imbriani to Crete.

From Crete, on March 20^th, 1944, the Germans sent Imbriani to Athens and from there, in cattle wagons outside which was written in chalk “Badoglio officers and soldiers”, he was sent to Germany. On April 13^th he arrived at a POW camp at Küstrin, where the situation was unbearable, he had to sell his wedding ring to survive from hunger.

From Küstrin he was transferred to St. Botel (Bremiword), and on April 5^th, 1945 was liberated by the Canadians at Gross Lesope bey Meppen (Emes). On the 2^nd of September he left Germany and on the 8^th of the same month he crossed the border into Italy at the Brenner Pass. On September 9^th he arrived in Bologna and finally, on September 28^th, arrived in Lecce in Southern Italy the town he was born.