Με το παρόν 12ο δημοσίευμα συνεχίζουμε με Καρπαθιακά δίστιχα που το πέρασμα του χρόνου δεν τα απαλείφει και διατηρούνται ζωντανά.
Στη Νοτιοανατολική άκρη του Αιγαίου η Κάρπαθος και η Κάσος ταξιδεύουν ασφυκταγκαλιασμένες μέσα στο ανεμοδαρμένο Καρπάθιο πέλαγος, και από τότε που πρωτοκατοικήθηκαν συνεχίζουν να αλληλεξαρτώνται και να συμπαραστέκεται το ένα νησί στο άλλο, και για πολλούς αιώνες αποτελούν μια επαρχία και μια Μητρόπολη.
Η Κάρπαθος, σαν γεωργικό νησί, προμήθευε την Κάσο με γεωργικά προϊόντα και πρόσφερε ξυλεία από τα απέραντα δάση της για να φτιάξουν οι Κασσιώτες τα καΐκια τους, και για να ξεχειμωνιάσουν οι Κασιώτες καραβοκύρηδες παίρναν τα καΐκια στο Τρίστομο, το μόνο φυσικό λιμάνι που υπάρχει και στα δυο νησιά. Οι δε Κασιώτες με τα πλοία τους προμήθευαν τους Καρπάθιους με προϊόντα που δεν υπήρχαν στο νησί τους και πρόσφεραν εργασία σε Καρπάθιους μαστόρους που κτίζανε τα σπίτια τους.
Αυτοί οι δεσμοί δημιούργησαν πολλά συνοικέσια και μετεγκαταστάσεις, που με τον καιρό δημιούργησαν πολιτισμικούς δεσμούς όπως φανερώνουν πολλά από τα δίστιχα που διασώθηκαν. Σε ένα απ’ αυτά, ο Κασιώτης Σάββας Περσελής (ο παππούς) λέει:
Μες του Αιγαίου τα νερά, λάμπουν σαν το διαμάντι,
ο Ήλιος ειν’ η Κάρπαθος, κι Κάσος το Φεγγάρι.
και απαντά ο Καρπάθιος Κώστας Πρωτόπαπας:
Ήθελα να ‘χω δύναμη, δυο πέτρες να σηκώσω,
τη Κάσο και τη Κάρπαθο, μαζί να ανταμώσω.
Μαζί με όλο τον Ελληνισμό που έκλαψε για το Ολοκαύτωμα της Κάσου, η δημοτική μούσα της Καρπάθου μοιρολόγησε την καταστροφή του αδελφού νησιού με το ακόλουθο τραγούδι:
Φαίνεται πως ε(γ)ίνηκε μέ(γ)α κακό στηκ Κάσο.
Του Χουσεΐνη ο στρατός με τους Αρβανιτά(δ)ες,
ερήμαξε τηκ Κάσο μας, επήρε τις κοπέλες,
κι ήσφαξεν άντρες και παιδιά κι εκάησαν οι πέτρες.
Ώχου της Κάσος το νησί, ο δρόσος του Μπονέντη,
που ‘το γραφτό της μοίρας του να πέσει, να ρημάξει.
Ποιός θα σε κλάψει, Κάσος μου, και ποιός θα σ’ ανασταίσει,
που ‘ναι τα λείψανα πολλά κι ερήμαξεν ο τόπος;
Η Κάρπαθος, τ’ αέρφι σου, θα σε μοιριολοάται
στα μαύρα θε να φορεθεί για το κακό που (εγ)ίνη.
Κατάρα να ‘χεις ‘στα να ζεις, άπιστε Χουσεΐνη.
Traditional Karpathian couplets – 12th
By Manolis Cassotis
With this 12th publication we continue with Karpathian couplets that the passage of time does not erase and are kept alive.
At the South-Eastern edge of the Aegean, Karpathos and Kasos travel tightly hugged in the windswept Karpathian sea, and since they were first inhabited, they continue to be interdependent and side by side, and for many centuries they constitute a province and a Metropolis.
Karpathos, as an agricultural island, supplied Kasos with agricultural products and offered timber from its vast forests to build their caiques, and to winter out their caiques the Kasians took them to Tristomo, the only natural harbor that exists on both islands. On the other hand, the Kasians with their ships supplied the Karpathians with products that did not exist on their island, and at the same time they offered work to Karpathian craftsmen who built their houses.
These ties created many intermarriages and resettlements and over time created cultural ties as many surviving couplets reveal. In one of them, the Kasian Savvas Perselis (the grandfather) says (all caplets and traditional songs in free translation):
Throughout the Aegean, shine like diamonds,
the Sun is Karpathos, and Kasos the Moon.
and the Karpathian Kostas Protopapas replies:
I wish I have the strength, to lift two stones,
to join Kasos and Karpathos.
Together with all of Hellenism that cried over the Kasos Holocaust, the traditional muse of Karpathos mourned the destruction of its sister island with the following song:
Looks that something terrible happened to Kasos.
Husein’s army with the Albanians,
despoil our beloved Kasos, and took the girls,
slaughtered men and children and even burned the stones.
Woe to the island of Kasos, the dew of Ponente,
destined to fall to ravage.
Who will weep for you, our Kasos, and who will resurrect you,
where the ruins are many and the place desolated?
Karpathos, your sibling, will mourn you,
in black she will be dressed, for the evil that has come upon you.
Curse on you until you live, unfaithful Hussein.
