ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Τα λόγια του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη «σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον» επικαλέστηκαν αρκετοί από τους ομιλητές όσο και τα μέλη της κοινότητας της Ζωοδόχου Πηγής του Μπρονξ που συμμετείχαν στην εκδήλωση για τα Σεπτεμβριανά που διοργανώθηκε το βράδυ της Πέμπτης 30 Σεπτεμβρίου 2021 στο αμφιθέατρο του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτο του Μπρονξ.
Το αφιέρωμα διοργανώθηκε για πρώτη φορά στην πολυετή ιστορία της κοινότητας με πρωτοβουλία του ιερατικού προϊσταμένου της κοινότητας, π. Βασιλείου Λούρου και της κοινωνιολογόγου – δημοσιογράφου Δρ. Δέσποινας Αφεντούλη και κατάφερε να καθηλώσει το ενδιαφέρον των διακοσίων και πλέον ομογενών που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά τους. Πολλοί από τους παρισταμένους είχαν νωπές τις μνήμες από το πογκρόμ των Τούρκων κατά των Ελλήνων της Ίμβρου, της Τενέδου και της Κωνσταντινούπολης, ενώ οι νεότεροι μεγάλωσαν με τις αφηγήσεις των γονέων και παππούδων τους. Κι αυτό διότι πολλοί από τους ιδρυτές, πρωτεργάτες και μέλη της εν λόγω κοινότητας ήταν πρόσφυγες από την Πόλη και δημιούργησαν την δική τους Ζωοδόχο Πηγή για να τους θυμίζει την Ζωοδόχο Πηγή του Μπαλουκλή.
Η εκδήλωση διήρκησε δυόμισι περίπου ώρες και ουδείς δυσανασχέτησε καθώς – κατά κοινή ομολογία – ήταν υπερπαραγωγή. Τα βίντεο, τα μηνύματα των ομιλητών, οι διαφάνειες με τα δημοσιεύματα του τύπου της εποχής, οι βυζαντινοί ύμνοι και τα παραδοσιακά τραγούδια που ερμήνευσε η Βυζαντινή Χορωδία σε συνδυασμό με τα μονόπρακτα και τα τραγούδια της μαθητικής χορωδίας κατάφεραν να ξεναγήσουν νοερά το ακροατήριο στα τραγικά γεγονότα των Σεπτεμβριανών που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα και να του υπενθυμίσουν ότι τα Σεπτεμβριανά αποτελούν συνέχεια των γενοκτονιών που διέπραξαν οι Νεότουρκοι προκειμένου να υλοποιήσουν το σχέδιό τους για την εξόντωση των Ελλήνων και άλλων χριστιανικών πληθυσμών που διαβιούσαν και συνεχίζουν να διαβιούν στην Τουρκία.
Η εκδήλωση έλαβε χώρα δύο περίπου ημέρες μετά την υπογραφή της αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας και τόσο ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, Δρ. Κωνσταντίνος Κούτρα, όσο και άλλοι ομιλητές χαιρέτισαν την Συμφωνία και υπενθύμισαν ότι στόχο έχει την θωράκιση της χώρας και την προάσπιση της ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας.
Στην εκδήλωση παρέστησαν οι γενικοί Πρόξενοι της Ελλάδας και της Κύπρου στη Νέα Υόρκη, Δρ. Κωνσταντίνος Κούτρας και Μιχάλης Φυρίλλας, αντίστοιχα, ο πρόξενος, Δημήτρης Παπαγεωργίου και ο πρόεδρος του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών Νέας Υόρκης Πρόδρομος Κατσαντώνης και άλλοι εκπρόσωποι της ομογένειας.
Ο ιερατικός προϊστάμενος π. Βασίλειος Λούρος, ανέπεμψε την προσευχή και αμέσως μετά οι ιεροψάλτες Αντώνιος Κεχαγιάς, Δημήτριος Μιχαήλ, Νεκτάριο Αντωνίου, π. Παντελεήμονας Παπαδόπουλος, Πέτρος Μάλλιαρης και Στράτος Γατανάς, ερμήνευσαν υπό τη διεύθυνση του Χοράρχου Δημήτρη Κεχαγιά τα Απολυτίκια της Ζωοδόχου Πηγής και του Αγίου Γεωργίου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρος, χαιρέτησε την εκδήλωση μέσω του βιντεοσκοπημένου μηνύματός. Αναφερόμενος στα Σεπτεμβριανά τόνισε: «Η νύχτα εκείνη αποτελεί για τους Έλληνες της Πόλης ορόσημο. Σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της ακμαίας ελληνικής κοινότητας που ιστορούσε παρουσία μακρύτερη από 2.000 χρόνια. Δεν λησμονούμε ποτέ τη νύχτα εκείνη κατά την οποία ο Ελληνισμός της Βασίλισσας του Βόσπορου καταστράφηκε από τον φανατισμένο όχλο».
Ο κ. Ελπιδοφόρος συνεχάρη την κοινότητα για την πρωτοβουλία και τόνισε ότι η σημερινή είναι ημέρα μνήμης, αλλά και μέρα οραματισμών για τη συμβολή μας σε ένα κόσμο του αύριο στον οποίο θα κυριαρχεί το δίκαιο, ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής».
Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, Δρ Κωνσταντίνος Κούτρας υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, κατά τον χαιρετισμό του: «Επιβάλλεται να αναλογιζόμαστε, χωρίς διάθεση αντιπαλότητας, τα γεγονότα, γιατί μνήμη σημαίνει σεβασμός στην ιστορική αλήθεια και στις παραδόσεις μας, σημαίνει πρόσταγμα, ώστε να απαξιώνονται στο μέλλον τέτοιες συμπεριφορές. Διότι, όπως λέει και ο Σεφέρης, «αν σβήσουμε ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνουμε ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον».
Ο νέος Γενικός Πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Νέα Υόρκη, Μιχάλης Φυρίλλας τόνισε ότι «Το θέμα των Σεπτεμβριανών συνδέεται άμεσα με την Κύπρο και με την εμπειρία του Ελληνισμού τα τελευταία εκατό και πλέον χρόνια..»
Παράλληλα, εξέφρασε την πεποίθηση ότι τα Σεπτεμβριανά στην Κωνσταντινούπολη δεν αποτελούσαν μεμονωμένο γεγονός: «Δεν θεωρώ ότι αυτό που συνέβη το 1955 τον Σεπτέμβριο στην Κωνσταντινούπολη ήταν κάτι το μεμονωμένο, διότι γινόταν και σε διάφορα μέρη της Μικράς Ασίας και του Πόντου όπου υπήρχαν χριστιανικές κυρίως, μειονότητες.»
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών Νέας Υόρκης, Μάικ Κατσαντώνης, αφηγήθηκε τα γεγονότα των Σεπτεμβριανών στην Κωνσταντινούπολη, όπως τα έζησε.
Ο π. Βασίλειος Λούρος καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους. Όπως τόνισε, η εκδήλωση διοργανώθηκε, μετά από συζήτηση με τη Δρα Δέσποινα Αφεντούλη, λόγω της kωνσταντινουπολίτικης καταγωγής της Κοινότητας της Ζωοδόχου Πηγής και του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρου, ως απόδοση φόρου τιμής:
«Καλλιεργούμε την ιστορική μας μνήμη και την πατριωτική μας συνείδηση και ευελπιστούμε για μέλλον με ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων που ενσυνείδητα θα επιλέγουν την ομόνοια και την αγάπη, αρετές συνυφασμένες με την πίστη μας. Έχουμε έρθει με πνεύμα μαθητείας, να ακούσουμε την εκλεκτή ομιλήτρια της ημέρας, τη Δρα Δέσποινα Αφεντούλη και νιώθουμε όλοι μας αυτή τη στιγμή ως Κωνσταντινουπολίτες»
Ο πρόεδρος της κοινότητας Σπυρίδων Δημητράτος, καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους παρευρισκομένους, που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα.
Άκρως ενδιαφέρουσα και εμπεριστατωμένη ήταν και η εισήγηση της Δρος Δέσποινας Αφεντούλη με θέμα «66 χρόνια από το πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης».
Η ομιλήτρια επικέντρωσε την ομιλία της στα ιστορικά γεγονότα και τα δημοσιεύματα του τουρκικού και διεθνή τύπου τα οποία αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός σχεδίου εθνοκάθαρσης, διωγμών και απέλασης των Ελλήνων υπηκόων της Τουρκίας κατά τη δεκαετία 1955-1965.
Οι μαθήτριες και οι μαθητές του Ελληνο-Αμερικανικού Ινστιτούτου Κατερίνα Δασκαλάκη, Ελένη Καρούνου, Ροζέτα Μάνου, Διονύσιος Λούρδας και Θεοδώρα Παυλούνη, υπό την καθοδήγηση της δασκάλας τους, Γιώτας Παπαγρηγορίου, απήγγειλαν ποιήματα, ενώ παρουσίασαν ένα θεατρικό έργο και τραγούδια, αφιερωμένα στην Κωνσταντινούπολη. Επίσης, έλαβε μέρος και η χορωδία του σχολείου.
Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης περιλάμβανε ύμνους και τραγούδια που ερμήνευσε η Βυζαντινή Χορωδία με την συνοδεία της ορχήστρας που απαρτίζονταν από τους Λευτέρη Μπουρνιά (κλαρίνο), Λαμπρινή Κάμπουρα (κανονάκι), Megan Gould (βιολί), Philip Mayer (κρουστά), Στράτο Γατανά (ούτι) και Δημήτριο Κεχαγιά (πολίτικο λαούτο και ούτι).
Ο ιερατικός προϊστάμενος, π. Βασίλειος Λούρος και ο πρόεδρος της κοινότητας, Σπυρίδων Δημητράτος απένειμαν τιμητικές πλακέτες στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρο, στον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας Κωνσταντίνου Κούτρα, στον Γενικό Πρόξενο της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Νέα Υόρκη, κ. Μιχάλη Φυρίλλα, και στον πρόεδρο του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών Νέας Υόρκης, Πρόδρομο Κατσαντώνη.
Μετά το πέρας της εκδήλωσης, η Φιλόπτωχος Αδελφότης της Κοινότητας της Ζωοδόχου Πηγής προσέφερε κέρασμα στους παρευρισκόμενους.
Τέλος να σημειώσουμε ότι χορηγοί της εκδήλωσης ήταν ο άρχοντας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Στυλιανός Ζερβούδης, ο π. Βασίλειος Λούρος, ο Φώτης Σαββίδης και ο Παντελής Μεστούσης.
