Της Ηλέκτρας Κίκη *
Η 30η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε από την Πολιτεία ως ημέρα μνήμης, ευγνωμοσύνης και τιμής για τους Εθνικούς Ευεργέτες μας, διατηρώντας ζωντανή την ιστορική γνώση και την παράδοση της ευποιΐας. Τιμούμε κάθε χρόνο, τέτοια ημέρα, όλους εκείνους που ευεργέτησαν σε δύσκολους καιρούς το έθνος μας με δωρεές, κληροδοτήματα και ευαγή ιδρύματα. Η σύγχρονη ελληνική ιστορία έχει καταγράψει με χρυσά γράμματα την εθνική προσφορά, τη φιλοπατρία και την κοινωνική αλληλεγγύη τους.
Κάθε χρόνο στις 30 Σεπτεμβρίου τιμούμε τους Ηπειρώτες, Μακεδόνες, Θεσσαλούς, Ρουμελιώτες, Πελοποννήσιους, Θρακιώτες και Νησιώτες Ευεργέτες, οι οποίοι με τις ενέργειες και τις δράσεις τους στήριξαν την Πατρίδα μας με σπουδαίες υποδομές, που αποτελούν προϊόντα του εθνικού ευεργετισμού. Θα ήθελα να αναφέρω τα αρχιτεκτονικής αξίας κτίρια που φέρουν την υπογραφή των Εθνικών Ευεργετών μας. Το Ζάππειο, το Παναθηναϊκό Στάδιο, το Πανεπιστήμιο, η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Ακαδημία, το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, η Εθνική Πινακοθήκη, το Βαρβάκειο, το Μουσείο Μπενάκη, το Οφθαλμιατρείο, το Αστεροσκοπείο, το Αρσάκειο, το Μαράσλειο, η Ριζάριος, η Σιβιτανίδειος, η Πρώην Σχολή Ευελπίδων, η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, το Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα, το Εθνικό Ωδείο, το Ευγενίδειο Ίδρυμα είναι μερικά από τα κληροδοτήματα. Οι Εθνικοί Ευεργέτες μας με το εμπορικό τους δαιμόνιο, την εξωστρέφεια, το λιτό βίο και την επιχειρηματικότητα ανέδειξαν σε ύψιστο βαθμό τις διαχρονικές αξίες του Έλληνα.
Σήμερα τίθεται ένα ερώτημα: Υπάρχει το στοιχείο της ευεργεσίας στις μέρες μας;!
Στις δύσκολες συνθήκες που βιώνουμε, και όχι μόνο σε καιρό ενεργούς πανδημίας, θα έλεγα ότι αναβίωσε και το φαινόμενο της ευεργεσίας, καθώς βλέπουμε προσωπικότητες και συλλογικότητες να κάνουν ασπίδα την ευθύνη και το χρέος τους προς την Πατρίδα και το συνάνθρωπό τους. Με τις αποτελεσματικές ενέργειές τους προσέφεραν και προσφέρουν, κυρίως, στους τομείς της υγείας, της κοινωνικής πρόνοιας, της παιδείας και του πολιτισμού. Σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι ολοφάνερη η αναγκαιότητα της συνέχισης, είτε αν θέλετε, της επανάληψης του φαινομένου της εθνικής ευεργεσίας, που κατά το παρελθόν ωφέλησε το έθνος μας σε κρίσιμες στιγμές.
Ευεργεσία σημαίνει μόνο προσφορά και ανιδιοτέλεια;
Η έννοια της ευεργεσίας πέρα από τα ανωτέρω στοιχεία θεωρώ ότι επεκτείνεται και σε εκείνο του σεβασμού στη διαφορετικότητα των ιδεών. Επίσης μας διδάσκει και μας δείχνει το δρόμο πως να προτάξουμε το κοινωνικό όφελος και το δημόσιο συμφέρον.
Η ημέρα μνήμης των Εθνικών Ευεργετών έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στοιχείο, είναι ημέρα προβληματισμού και περισυλλογής. Η οικονομική και η υγειονομική κρίση και οι επιπτώσεις της επαναφέρουν το αίτημα για κοινωνική αλληλεγγύη και προσφορά. Η συλλογική προσπάθεια μπορεί να φέρει αποτελέσματα και να αναδείξει πλειάδα μορφών ευεργεσίας. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η δημιουργία των δικών μας δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπό μας. Η ευεργεσία θα πρέπει να αποτελέσει ένα φαινόμενο που θα αφυπνίσει τη συλλογική μνήμη. Είναι και καθήκον της Πολιτείας να δημιουργήσει τις απαραίτητες νομοθετικές προϋποθέσεις, ώστε να ξεπηδήσουν νέοι ευεργέτες και να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο ο ρόλος της ευεργεσίας.
*Η Ηλέκτρα Κίκη είναι Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος Οίκου Ναύτου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ζαππείου Μεγάρου
