ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Προ δύο ετών και συγκεκριμένα στις 21 Αυγούστου 2018 άφησε την τελευταία της πνοή στην Αστόρια σε ηλικία 96 ετών η Καλλιόπη Κατσιφή (Kalliopi Katsifis) η σύζυγος του αειμνήστου Παναγιώτη Κατσιφή και συνάμα μητέρα του Δρα Σπύρου Κατσιφή, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μπρίτζπορτ και συνάμα προϊστάμενου του Τμήματος Βιολογίας της Σχολής Επιστημών και Τεχνών και του επιχειρηματία Δημήτρη Κατσιφή.
Όταν γράψαμε την ιστορία της αειμνήστης αναφέραμε ότι ήταν σύζυγος του διάσημου κλαρινίστα της ομογένειας, του Παναγιώτη Κατσιφή και εστιάσαμε την προσοχή στην προσφορά της εκλιπούσης., διότι η Καλλιόπη είχε την δική της προσφορά ως μητέρα και γιαγιά, αλλά και ως ενεργό μέλος της Φιλοπτώχου Αδελφότητας και της ιδίας της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής της Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στην Αστόρια.
Ο Παναγιώτης Κατσιφής υπήρξε ένας από τους καλλίτερους κλαρινίστες της γενέτειρας και συνυπήρξε στο πάλκο και με μεγάλους λαϊκούς καλλιτέχνες όπως Βασίλη Τσιτσάνη, Γιάννη Παπαϊωάννου, Άννα Χρυσάφη, Μαριάννα Χατζοπούλου, Βαγγέλη Περπινιάδη, Στράτο Διονυσίου, Μιχάλη Μενιδιάτη και πολλούς άλλους.
Για δύο περίπου δεκαετίες και συγκεκριμένα από το 1982 μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα υπήρξε ένας από το πιο διάσημους πρεσβυτές της δημοτικής και λαϊκής μουσικής στην ομογένεια. Η συμμετοχή του στις μεγάλες εκδηλώσεις των συλλόγων και των κοινοτήτων, καθώς επίσης και στα κοινωνικά δρώμενα της ομογένειας με προεξέχοντα τους γάμους και τις βαπτίσεις του παρείχαν τη δυνατότητα να αγγίξει τις καρδιές και τις ψυχές των ομογενών και να τις κατακτήσει.
Εξ άλλου δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα, δύο περίπου δεκαετίες μετά τον θάνατό του οι μεγαλύτεροι αναφέρονται συχνά στον χαρισματικό του χαρακτήρα και στην αφοσίωσή του στην διατήρηση των παραδόσεων της ομογένειας.
Το τραγούδι και ο χορός αποτελούν τα καλύτερα εργαλεία για την μεταλαμπάδευση των παραδόσεων και την διατήρηση και καλλιέργεια της ελληνικής εθνικής συνείδησης.
Ο Παναγιώτης Κατσιφής έφυγε από την ζωή τον Νοέμβριο του 2001, την εποχή που το διαδίκτυο είχε εισέλθει για τα καλά στην ζωή μας. Παρά ταύτα όμως είναι πολύ δύσκολο να βρεις στο διαδίκτυο στοιχεία για την ζωή και το έργο του, διότι στην εποχή του κυριαρχούσαν τα έντυπα και ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης.
Τα μόνα που μπορεί κανείς να βρεί είναι μερικά βίντεο και μάλιστα ασπρόμαυρα και γι αυτό οι «Αναμνήσεις» αποφάσισαν να αναπληρώσουν αυτό το κενό και να τον εντάξουν στο «Πάνθεον του Ελληνισμού» των Αναμνήσεων.
Από την έρευνα εντοπίσαμε διάφορα άρθρα που αναφέρονταν στον Παναγιώτη Κατσιφή μεταξύ των οποίων και το άρθρο του Τάσου Κουτσοθανάση στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Μετρονόμος» του 2004 με τίτλο: «Παναγιώτης Κατσιφής: δεξιοτέχνης του κλαρίνου».
Πρόκειται για μια από τις πιο πλήρες αναφορές στον Παναγιώτη Κατσιφή, το οποίο συν τοις άλλοις περιγράφει και τον αγώνα των παιδιών του – του καθηγητή και ευρενητή, Δρα Σπύρου Κατσιφή και του επιχειρηματία Δημήτρη Κατσιφή – για την διαιώνιση της μνήμης του.
Παραθέτουμε το πλήρες κείμενο του εν λόγω άρθρου.
Παναγιώτης Κατσιφής: δεξιοτέχνης του κλαρίνου
του Τάσου Κοuτσοθανάσn
Σε άλλες χώρες, το παραδοσιακό τους τραγούδι το έχουν πολύ ψηλά και το σέβονται. Στην Ελλάδα της δουλοπρέπειας, όχι μόνο δεν το τιμούν, αλλά μάλλον το απεχθάνονται γιατί, βλέπετε, η ξενομανία τους έχει τρελάνει. Κι όμως το δημοτικό μας τραγούδι – αληθινός θησαυρός – αντιστέκεται γιατί ευτυχώς υπάρχουν και άνθρωποι που το τιμούν όπως του αξίζει. Δεν έχει σημασία αν αυτοί που το υπηρετούν με πάθος δεν γίνονται αστεράκια της εποχής, αλλά έχουν την εκτίμηση και τον θαυμασμό εκείνων που ξέρουν να χαίρονται την ομορφιά της δημοτικής μας μουσικής γενικότερα.
Από τους άξιους καλλιτέχνες μας, ο Παναγιώτης Κατσιφής, επί σειρά ετών ως σπουδαίος δεξιοτέχνης του κλαρίνου, έκανε καριέρα στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με τους κορυφαίους καλλιτέχνες της εποχής του, Γιώργο Παπασιδέρη, Γεωργία Μηττάκη, Αριστείδη Μόσχο, Γιώργο Κόρο, Δημήτρη Ζάχο, Βαγγέλη Σκουρτανιώτη, κ.ά. Πολλές φορές εξάλλου συνυπήρξε στο πάλκο και με μεγάλους λαϊκούς καλλιτέχνες όπως Βασίλη Τσιτσάνη, Γιάννη Παπαϊωάννου, Άννα Χρυσάφη, Μαριάννα Χατζοπούλου, Βαγγέλη Περπινιάδη, Στράτο Διονυσίου, Μιχάλη Μενιδιάτη και πολλούς άλλους.
Το 1982 ο Σύλλογος Ευρυτάνων της Ουάσιγκτον τον προσκάλεσε για σειρά εμφανίσεων αφού προηγουμένως είχαν ενθουσιαστεί από την δεξιοτεχνία του ακούγοντας μια ζωντανή ηχογράφηση σε κέντρο των Αθηνών. Η αγάπη που του έδειξαν ήταν τόσο συγκινητική ώστε αποφάσισε να παραμείνει εκεί για να προσφέρει χαρά στους ομογενείς μας σ’ όλη την Αμερική.
Έτσι κάλεσε και την οικογένεια του, την γυναίκα του και τα δύο του αγόρια που σπούδασαν και διέπρεψαν. Ο Σπύρος Κατσιφής είναι σήμερα καθηγητής βιολογίας και εναλλακτικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Bridgeport στο Κονέκτικατ, ενώ ο Δημήτρης ο μικρότερος έχει τη διεύθυνση της εισαγωγικής εταιρείας «Aristeos lmport Corp.» με έδρα τπν Αστόρια της Ν. Υόρκης.
Ο ευγενικός και θαυμάσιος οικογενειάρχης (όπως όλοι ομολογούν) Παναγιώτπς Κατσιφής έσβησε ένα πρωινό του Νοεμβρίου 2001, με ανεκπλήρωτο το ωραίο του όνειρο να γυρίσει σύντομα και να μείνει οριστικά στην γη που τον γέννησε. Ο πατήρ-Κυρίτσης, ιερέας της Αρχιεπισκοπής τπς Αμερικής, μόλις έμαθε για τον χαμό του είπε χαρακτηριστικά: «Γεροπλάτανος ήταν ο αείμνηστος Παναγιώτης Κατσιφής. Εγκατέλειψε τα γήινα και η ψυχή του πέταξε στα ουράνια για να γίνει μέλος της χορωδίας των Αγγέλων υμνολογώντας τον Κύριο».
Στις 30 Νοεμβρίου 2004 ο αξέχαστος καλλιτέχνης θα τιμηθεί στην Αστόρια της Νέας Υόρκης (στη μεγάλη Ελλάδα εκτός Ελλάδος) στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου, με μνημόσυνο, στο οποίο θα παρευρεθούν σημαντικοί ξενιτεμένοι μας.
Πριν λίγο καιρό συνάντησα στην Αθήνα τον γιο του Σπύρο και είχαμε μια κουβέντα για τον αείμνηστο πατέρα του. Ο ίδιος μου είπε: «Ο πατέρας ήταν αστέρι με την ουσιαστική σημασία της λέξεως. Σε κάθε του εμφάνιση κέρδιζε τον θαυμασμό του κόσμου. Και βέβαια όσοι τον γνώρισαν και σαν άνθρωπο, θυμούνται πάντα με συγκίνηση την αξιοπρέπεια και τη λεβεντιά του».
Σπύρο, γνωρίζω πόση λατρεία είχες στον πατέρα σου, κι όπως μαθαίνω έχεις διασώσει ένα σημαντικό μέρος από το έργο του. Πρόκειται να κυκλοφορήσει σε δίσκους στην Ελλάδα;
«Ναι, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Αμερική όπου σε πολλές μεγάλες πόλεις επί σειρά ετών είχε πολύ σημαντική παρουσία, και περιμένουν ανυπόμονα αυτόν τον δίσκο.
Γιατί κυκλοφορεί ο δίσκος αυτός λίγο ετεροχρονισμένα;
Διότι όπως γνωρίζεις εσύ καλύτερα, τα γρανάζια των συμφερόντων δεν επέτρεπαν να κυκλοφορήσει ευρέως στην Ελλάδα. Κάποιος σημαντικός παραγωγός είχε πει ότι αυτές οι εκτελέσεις είναι σπάνιες και θα έρθει καιρός που οι πραγματικοί λάτρεις του γνήσιου δημοτικού τραγουδιού, αηδιασμένοι από τις κακές νέες εκτελέσεις των τελευταίων χρόνων, θα αναζητήσουν το αυθεντικό, το γνήσιο, το λεβέντικο δημοτικό μας τραγούδι. Ο δίσκος λοιπόν που θα κυκλοφορήσει θα είναι αυτού του υψηλού αισθητικού επιπέδου.
Εσύ άνθρωπος νέος, με σύγχρονα ενδιαφέροντα και ζώντας σε μια χώρα με υψηλό επίπεδο τεχνολογίας, πως είσαι τόσο προσηλωμένος στη δημοτική μας μουσική την τόσο περιφρονημένη από ισχυρούς παράγοντες; Κι ακόμη – μη γελιόμαστε – η νεολαία την αγνοεί από την πλύση εγκεφάλου που της γίνεται από τα μέσα ενημέρωσης.
Η δημοτική μουσική είναι η ζωή μας και μέσα σ’αυτήν φωλιάζει η ψυχή του λαού μας. Η δημοτική μουσική είναι ένας μεγάλος παράγων τnς Ελληνικής ταuτότητας. Αντίθετα με τον ποιnτή που λέει «όπου κι αν πάω n Ελλάδα με πληγώνει» εγώ την κουβαλάω μέσα μου τnν Ελλάδα, και οι Έλληνες του εξωτερικού είναι πιο Έλληνες από αυτούς που ζουν εντός των ορίων τnς Ελλάδος».
Από τις πολλές εμφανίσεις του πατέρα σου σ’ όλες τις πόλεις όπου ζουν Έλληνες, απ’ ότι πληροφορήθηκα συχνά υπήρχαν και θαμώνες διάσημοι σταρ. Πως τον αντιμετώπιζαν ακούγοντας τον;
Με πολύ θαυμασμό και έκπληξη ακούγοντας πρωτάκουστους γι’ αυτούς μουσικούς δρόμους. Ο Φώτης Γκόνης, σολίστ του μπουζουκιού που συνόδευε τον Άντονι Κουήν όταν έπαιζε τον Ζορμπά, στην σκηνή του θεάτρου στο Μπροντγουέι είχε πει δημοσίως με σuγκίνηση: «Σέβομαι τον Παναγιώτη όχι μόνον ως μεγάλο καλλιτέχνη αλλά και ως οικογενειάρχη και άνθρωπο».
Εκτός από τον Σπύρο Κατσιφή επικοινώνησα και με τον διαπρεπή δάσκαλο-μουσικολόγο κ. Βασίλη Κατσιφή (συγγενή του συμπωματικά) ο οποίος πολύ γλαφυρά μου είπε για τον εξάδελφό του: «Ο Παναγιώτης ήταν ένα πηγαίο ταλέντο από εκείνα που εμφανίζονται πολύ αραιά, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. Ξεκίνησε την καριέρα του με μια καλαμένια φλογέρα, παίζοντας σκοπούς στα κοπάδια των προβάτων όπου παρευρισκόμεθα ως βοσκοί σχεδόν όλα τα παιδιά του χωριού. Αργότερα οι καλές του αδελφές Στέλλα, Ελένη και Πολυτίμη δουλεύοντας στα βαμβάκια στην Κωπαΐδα βλέποντας την μεγάλη του έφεση στην μουσική, του αγόρασαν το πρώτο κλαρίνο και πήρε τα πρώτα μαθήματα από τον μεσουρανούντα τότε κλαρινίστα Βασίλη Μπατζή.
Μετά, στα 18 του χρόνια, αρχίζει ένας ευρύτερος κύκλος μαθημάτων μέσα από τα διάφορα πανηγύρια στα οποία άρχισε να προτιμάται ως σοβαρός ερμηνευτής της δημοτικής μουσικής. Έδρασε κυρίως στην περιοχή της Αττικής και θάλεγα ότι «εξουσίαζε» πλέον όλη την περιοχή, όσον αφορά τα πανηγύρια και τα γλέντια. Το παίξιμο του ήταν σοβαρό και κpάτησε την κλασική φόρμα του πρώτου δασκάλου του.
Ακούγοντας το cd του Παναγιώτη διακρίνεται πάρα πολύ η κλασική τεχνική, η οποία δυστυχώς σήμερον δεν υπάρχει. Εάν κάποιος θέλει σήμερα να εκφράσει υπεύθυνη γνώμη για το παίξιμό του πρέπει να τον κατατάξει στους παλιούς μεγάλους και ανεπανάληπτους δασκάλους όπως είναι ο Γιαούζoς, ο Καρακώστας, ο Μπατζής, και άλλους που δεν υπάρχουν σήμερα. Το σημαντικό είναι ότι δεν ενόθευσε την φόρμα στο παραμικρό και δεν παρασύρθnκε από τα σύγχρονα ρεύματα, αλλά, έμεινε πιστός στην παράδοση».
